REÇETELERDE

- BEKAR[Fr. < BÉCARRE] ile BEKÂR[Ar.] ile BÎ-KÂR[Fars.]

( Diyez'li ya da bemol'lü bir sesin eski durumuna getirilmesini gösteren nota imi. İLE Evlenmemiş/evli olmayan kişi. İLE İşsiz, güçsüz.["BEKÂR" değil BÎ-KÂR'lar evi] )

- BEKMES[Oğuz] = PEKMEZ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BEL[Ar.] ile BEL[Ar.]

( Belki. İLE Ökçe. )

- BELÂ[Ar.] ile BELÂ[Ar.]

( Evet, hayhay, peki. İLE Gam, keder, musîbet, âfet, cezâ, gayet zor iş, büyük uğraş. )

- BELÂ[Ar.] ile NE'AM[Ar.]

- BELÂ'[Ar.] ile NİKME[Ar.]

- BELÂBİL[Ar. < BELBÂL] ile BELÂBİL[Ar. < BÜLBÜL]

( Vesveseler, telâşlar, tasalar, kuruntular. İLE Bülbüller. )

- BELÂDE/BELÂD[Ar.] ile BELÂDET[Ar.]/ABRUTISSEMENT, APATHIE[Fr.]

( Kötü kişi, günahkâr, müzevir. | Fenâ şey. İLE İzansızlık, akılsızlık, sersemlik, budalalık. )

- BELÂGAT'TA:
BEYÂN[Ar.] ve/||/<> BEDÎ ve/||/<> MAÂNİ

( Birbirinden açık, değişik ifâde yollarını öğreten bölümü. VE/||/<> Sözü sanatlarla güzelleştirmeyi öğreten bölümü. VE/||/<> Dilin tümce yapısındaki incelikleri ve tümcenin konuya uygun kullanım yollarını öğreten bölümü. )

- BELDE[Ar. çoğ. BİLÂD, BÜLDÂN] ile BELED[Ar.]

( Şehir, kasaba, memleket. İLE Şehir, memleket. )

- BELDİR = DORUK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BELEDİYE[Ar.] değil/yerine/= URAY

- BELİRLE(N)ME, BELİRLENİM = DETERMINATION[İng.] = DÉTERMINATION[Fr.] = DAS BESTIMMEN[Alm.] = DETERMINAZIONE[İt.] = DETERMINACION[İsp.] = CONSTITUTIO, DEFINITIO, DETERMINATIO[Lat.] = HO HORISMOS, HE TAKSIS[Yun.] = VUCHA(T), MÂL[Ar.] = TAYÎN[Fars.] = BEPALING[Felm.]

- BELİT/AKSİYOM(ATİK) = AXIOM[İng.] = AXIOME/AXIOMATIQUE[Fr.] = AXIOM, GRUNDWAHRHEIT[Alm.] = ASSIOMA[İt.] = AXIOMA[İsp.] = PRONUNTIATUM[Lat.] = AKS.OMA[Yun.] = BEDÎHİYYE, MÜSELLEM[Ar.] = ASLÎ MUTEÂREF[Fars.] = AXIOMA[Felm.]

- BELKA'[Ar.] ile BELKA'[Ar.]

( Alaca, alaca bacaklı at. İLE Tenha [çöl], harap ve boş yer. )

- BEMM[Ar.]

( Kanun, tambur gibi çalgılara takılan tel. | Pes perde. )

- BEN[Ar.] ile BEN[Ar.] ile BEN[Ar.] ile BEN[Ar.]

( Çoğu doğuştan, tende bulunan, ufak, koyu renkli leke ya da kabartı. | En çok üzümde, olgunlaşma belirtisi. | Saçta, sakalda beliren beyazlık. İLE Kuşun, yavrusuna taşıdığı yem. İLE Kişi. | Birinci tekil kişiyi gösteren adıl. | Bireyi, öteki varolanlardan ayıran bilinç. | Bir kişinin, kişiliğini oluşturan temel öğe. İLE Harman, ekin. | Bağ. | Çitlenbik. )

- ben = me[İng.] = JE[Fr.] = ICH[Alm.] = IO[İt.] = YO[İsp.] = EGO[Lat., Yun.] = ANÂ[Ar.] = MÄN[Fars.] = IK[Felm.]

- [Ar.] BENÂM ile BENÂN

( Parmak ucu. İLE Parmaklar, parmak ucları. )

( SER-İ ENGÜŞT/SER-ENGÜŞT ile ... )

- BENÂT-I NÂŞ[Ar. < BİNT]/BENETNASH[Fr.]/ETA URSUS[Lat.]/ALKAID[İng.]

( Dübb-i Ekber denilen yıldız kümesinin kuyruğunun ucunda bulunan kümenin en sönük yıldızı. )

- BENDAKA[Ar.]

( Hiddetli bakma, sert bakış. | Bir şeyi fındık gibi ufalama. )

- BENDE[Fars.] ile KUL, KÖLE, BAĞLI [bkz. ABD(Ar.)]

( KUL, KÖLE, BAĞLI [bkz. ABD] )

- BENDUKÎ[Ar.]

( Keten bezinin en iyisi. )

- BENEK[Argu] ile BENEK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Tahıl tanesi. İLE Bakır para. )

- BENEK[Ar.] ile BENEK[Tr.]

( Atlas zemin üzerine sırma işlemeli bir tür kumaş. İLE Herhangi bir şey üzerindeki ufak leke. )

- BENÎ[Ar.]

( OĞULLAR(/I) (BENÎ İSRÂİL )

- İYİCİL/BENIGN ile/||/<> KÖTÜCÜL/HABİS[Ar.]/MALİGN/MALIGNANT[İng.]

( İyi huylu ve genellikle zararsız tümörler. İLE/||/<> Kötü huylu ve yayılma potansiyeli olan tümörler. )

- BENÎKA[Ar. | çoğ. BENÂYIK]

( Giysinin koltukaltındaki parçası. )

- BENNE[Ar. çoğ. BİNÂN]

( Güzel koku. )

- BENÛ/H[Fars.] ile BENÛ/N[Ar. < İBN]

( Yığın, küme. İLE Oğullar. )

- BENZEN[< Fr. < Ar.] ile BENZİN[< Fr. < Ar.]

( Madenkömürü katranından çıkarılan, C6H6 formulündeki hidrokarbonun bilimsel adı. İLE Petrolün damıtılması ile elde edilen, özgül ağırlığı, yaklaşık olarak 0,65 olan, renksiz, uçucu, kendine özgü kokusu olan bir sıvı. | Benzen. )

- BENZİN[Fr. < Ar.] ile MAZOT[Rusça]

( Petrolün damıtılması ile elde edilen, özgül ağırlığı, yaklaşık olarak 0,65 olan, renksiz, uçucu, kendine özgü kokusu olan bir sıvı. | Benzen. İLE Akaryakıt olarak kullanılan ham petrolün, damıtma ürünlerinden biri. )

- BER[Ar.] ile -BER[Ar.] ile BER[Ar.] ile BER'/BÜR/BÜRÛ'[Ar.]

( Üzere. İLE Alan, getiren, götüren. [DİL-BER: Gönül alan. | PEYÂM-BER: Haber getiren.] İLE Göğüs, sîne. | Meyva, yemiş. | Meme. | Kucak. | Yaprak. | Genç hanım. | Evin kapısı. | En, genişlik. İLE Hastanın iyileşmeye başlaması. )

- BER'[Ar.] ile HALK[Ar.]

- BERÂAT ile BERÂET[Ar.] değil
BERÂT[Ar. çoğ. BEREVÂT] (KANDİLİ/GECESİ)[Ar.]

( Olgunluk, iyilik, güzellik, meziyet, erdem/fazîlet. İLE Bir dâvâ sonucunda, temiz ve ilişkisiz çıkma, aklık, arılık, aklanma. DEĞİL [eskiden] Rütbe, nişan ve ayrıcalık/imtiyaz verildiğini bildiren ferman. | Bir buluştan, bir haktan yararlanmak için devletçe verilen belge. )

( BERÂT GECESİ: Hz. Muhammed'e, peygamberliğinin bildirildiği, Şaban ayının beşinci gecesi. )

- BERÂH[Ar.]:
Açık, işlenmemiş ve ağaçsız bölge.

- BERÂRÎ[< Ar. BERRİYYE] ile ÇÖLLER, SAHRALAR

( Çöller, sahralar. )

- BER-BÂD[Ar.] ile BER-BATT[Ar., Fars. YELDE]

( Perîşan, harap, viran. | Pis, fenâ, kirli. İLE Kaz göğüslü. | Lavuta/lavta adlı bir çalgı.[LYRE(Fr.)] )

- BERBAH[Ar.]/ÉPIDIDYME ile ERBEZİ ÜSTÜ

( Erbezi üstü. )

- BERDE[Ar.] ile BERDE/BENDE[Ar.]

( Mide dolgunluğu. İLE Tutsak, esir, köle, karavaş. )

- BEREHREHE[Ar.]

( Çok güzel hanım. )

- BEREKET[Ar.] ile BEREKÂT[Ar.]

( Bolluk. | Meymenet, saâdet, mutluluk. | Tanrı vergisi. İLE Bolluklar, hayırlar. | Meymenetleri saâdetler, mutluluklar, hayırlar. )

- BEREKETLİ[Ar.] değil/yerine/= ARTAĞAN

( Mutluluk, meymenet, saadet. | Nimette bolluk ve iyilik. )

- BERG[Fars.] ile BERK[Ar.]

( Yaprak. İLE Şimşek. )

- BERGE ile BERGÜ/BERİM
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Değnek. İLE Borç. )

- BERHANE[Ar.] ile/ve/||/<> METRUK[Ar.]

- BERHAVA[Fars. + Ar.] değil/yerine/= YARARSIZ, BOŞ

( Havaya atılmış, uçurulmuş. | Yararsız, boş. )

- BERÎA[Ar.]

( Güzelliği ve olgunluğuyla akranlarından üstün olan hanım. )

- BERÎK[Ar.] ile BERÎK/E, BÜRÛK[Ar.]

( Işık, parıltı. İLE Un helvası. )

- BERİYYE[Ar.] ile NÂS[Ar.]

- BERMUTAT[Fars. BER + Ar. MUTÂD] değil/yerine/= ALIŞILAGELEN BİÇİMDE, HER ZAMAN OLDUĞU GİBİ

- BERR[Ar.] ile BERR[Ar.]

( Kara toprak. İLE Doğru sözlü, hayır işleyen. )

- BERR[Ar.] değil/yerine/= KARA

- BERRAK[Ar.] ile/ve NET[Fr.]

( Berraklık ve yardımseverlik elele gider - her biri hem öbürüne muhtaçtır, hem de öbürünü güçlendirir. )

( Ayna, güneşi çekmek için hiçbir şey yapamaz. O sadece parlaklığını koruyabilir. )

( Durumunuzu berrak bir biçimde görelim, bu berraklık, bizi serbest[sorumlu özgür] duruma getirecektir. )

( Bizi, insan yapacak olan, berraklık ve yardımseverliktir. )

( Clarity and charity go together - each needs and strengthens the other.
The mirror can do nothing to attract the sun. It can only keep bright.
See clearly your condition, your very clarity will release you.
It is 'clarity and charity' that make us human. )

( Aydınlık, açık. | Duru, temiz. İLE Tüm çizgileri belirgin olan, gözün tüm ayrıntılarıyla algılanan, iyi görünen. | İyi duyulan ses. | Kesintilerden sonra geri kalan miktarda olan, safi. | Açık seçik olan, anlaşılmaz yanı bulunmayan. | Tenis, masa tenisi gibi oyunlarda servis atışlarında topun karşı sahaya geçerken fileye değdiğini belirtmek için kullanılan bir söz. )

( LIMPID vs./and CLEAR )

- BERRAK[Ar.]/LIK değil/yerine/= DURU/LUK / AYDIN LIK / AÇIK/LIK / APAÇIK/LIK

- BERRÎ[Ar.] değil/yerine/= KARASAL

- BERS[Ar.] ile BERŞ[Ar., Fars.]

( Çukur, yumuşak yer. İLE Afyon şurubu, keten yaprağı ile yapılan bir çeşit yatıştırıcı/müsekkin mâcun. | Arzu, gönül isteği. )

- BERTÜ ile HIRKA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BEŞ İNCELİK/LETÂİF-İ HAMSE[Ar.]:
KALB ile/ve/||/<>/> RUH ile/ve/||/<>/> SIR ile/ve/||/<>/> HAFÎ ile/ve/||/<>/> AHFÂ

- BE'S/BEİS[Ar.] ile BES[Ar.]

( Zarar, ziyan. | Zahmet, zorluk. | Azap, şiddet, korku. | Fenâlık. İLE Yeter, yetişir, tamam, kâfi. | Çok. )

- BE'SÂ'[Ar.] ile DARRÂ'[Ar.]

- BEŞÂŞET[Ar.] ile BİŞR[Ar.]

- BEŞÂŞET[Ar.] ile TALÂKATU'L-VECH[Ar.]

- BE'S/BÜ'S[Ar.] ile HAVF[Ar.]

- BEŞER[Ar.] ile NÂS[Ar.]

- BEŞERE[Ar.]

( İnsan derisinin dış tabakası. )

- BEŞERİYYÂT[Ar.] ile BEŞERİYYET[Ar.]

( İnsan bilimi, antropoloji. İLE İnsanlık, beşerlik. )

- BEŞÎ'[Ar.] ile BEŞÎR[Ar.]

( Acı, ekşi, tadı kötü olan. İLE Müjde getiren, müjdeci. | Güleryüzlü, güleç. )

- BESS[Ar.] ile HÜZN[Ar.]

- BESSEHÛ[Ar.] ile FERRAKAHÛ[Ar.]

- [Ar.] BEŞÛŞ/BEŞÎR ile/ve/< BÂSİM/BESÎM[< BESM]

( Güleryüzlü, şen. )

( BESÂMET/BEŞÂŞET: Güleryüzlülük. )

- BEŞÛŞ/BEŞÎR[Ar.] ile/ve HECCÂM

( Güleryüzlü, şen. İLE/VE Taşlama/hiciv yapan/sanatçısı. )

- [Ar.] BETÎL ile BETÎLE

( ... İLE Ayrılmış hurma fidanı. )

- BETÛK[Ar.] ile BETÛK[Ar.]

( Çok keskin. İLE Yuvarlak tabla, bakkal sepeti. )

- BEVÂ'[Ar.] ile BEVÂH[Ar.]

( Benzer, beraber, beraber oluş. İLE Meydanda, âşikâr, belirli. )

- BEVÂDÎ[Ar. < BÂDİYE] ile BEVÂDÎR[Ar. < BÂDİRE]

( Çöller/sahralar, kırlar. İLE Olagelen olaylar/hadiseler. )

- BEVÂRÎ[Ar. < BÂRİYÂ, BÂRİYYE/BÂRİYY] ile BEVÂRİH[Ar. < BÂRİH]

( Hasırlar, ince kamıştan örülen hasırlar. İLE Samyeli denilen sıcaklar ve şiddetli rüzgârlar. )

- BEVÂTIL[Ar. < BÂTIL] ile BEVÂTIN[Ar. < BÂTIN]

( Bâtıl, yaramaz şeyler. İLE Gizli, kapalı şeyler. )

- BEVC[Ar.] ile BEVC[Ar.]

( Yorulma. | Şimşek. | Haykırma. İLE Ziynet, süs, debdebe. | Büyüklük, gösteriş. )

- BEVH[Ar.] ile BEVH[Ar.] ile BEVH[Ar.]

( Meydanda, zâhir, âşikâr. | Belâya uğrama, kederlenme. İLE Ateşin sönmesi. | Hiddet ve kızgınlığın geçmesi. İLE Düşünme, haberli olma. | Lânet etme, sövme, beddua etme, ilenme. | Eşeysel birliktelik/ilişki. )

- BEVN[Ar.] ile BEVN[Ar.]

( İki şey arasındaki uzaklık, mesafe. İLE Pay, hisse, nasip. )

- BEVS[Ar.] ile BEVŞ[Ar.]

( Acele, ileri geçme/gitme. | Bıktırıncaya kadar ısrar etme. | Bir kimseden kaçıp gizlenme. | Bir şeyin rengi. İLE Çalım, gösteriş, debdebe. )

( )

- BEVŞ[Ar.] ile CEMÂ'AT[Ar.]

- BEVZ[Ar.] ile BEVZ / BEVZEK[Ar.]

( Sürekli oturuş. | Kaybolan çillerden sonra yüzün güzelleşmesi. İLE Nem dolayısıyla yiyeyecek ve giyeceklerde oluşan yeşil küf. | Eşek arısı. | Ağacın köküne yakın olan yerleri. )

- BEYÂN[Ar.] ile FÂİDE[Ar.]

- BEYÂN[Ar.] ile HEDY[Ar.]

- BEYÂNAT[Ar.] değil/yerine/= DEMEÇ

- BEYÂT[Ar.] ile BEY'AT/BÎAT[Ar.]

( Gece uyuma, gece iş görme, geceyi işle geçirme. İLE Kabul ve onay/tasdik uygulaması. )

- BEYAZ[Ar.] değil/yerine/= AK, AKÇA

- BEYDAK[Ar. çoğ.

( BEYÂDIKA] )

- BEYİN[< Ar. BEYN]

( Ara, Arada olan.]/EMİK ile ABCDEF ( 222.600 m² | Ort. 1200 - 1300 gr. )

( Bir saniyede, 38 katrilyon işlem yapma hızına sahiptir. )

- BEYİN = BRAIN[İng.] = CERVEAU[Fr.] = DAS GEHIRN[Alm.] = CERVELLO[İt.] = CEREBRO[İsp.] = CEREBRUM[Lat.] = HO EGKEFALOS[Yun.] = MUKH[Ar.] = MAĞZ[Fars.] = HET HERSENEN[Felm.]

- BEYİN[Ar.] değil/yerine EMİK

- BEYN[Ar.] ile BEYYİN[Ar.] ile BEYYİNE[Ar.]

( Ara, aralık. | Arada, araya, arasında. İLE Açık, âşikâr. İLE Delil, tanık/şahit. )

- BEYNE BEYNE[Ar.]

( Ne iyi, ne kötü. İkisinin ortası. )

- BEYNE[Ar.] ile VASAT[Ar.]

- BEYTÂRÂ[Ar.]/VETERİNERLİK

( Hayvan hekimliği. )

- BEYT-İ ANKEBÛT, BEYT-ÜL-ANKEBÛT[Ar.]

( Örümcek yuvası. | [mecaz] Derme-çatma ev. )

- BEYTÜLMAL[Ar.] değil/yerine/= DEVLET HAZİNESİ

- BEYÛN[Ar.] ile BEYÛN[Ar.]

( Dibi geniş kuyu, bostan kuyusu. İLE Afyon. )

- BEYÛZ[Ar. < BEYZÂ] ile BEYÛS[Fars.]

( Çok yumurtlayan. İLE İstek. | Ümit. | Tamah. | Yaltaklanma. | Alçakgönüllülük. )

- BEYZÂR[Ar.] ile BEYZÂR/E[Ar.]

( Tenâsül âleti, penis. İLE Geveze, çalçene. )

- BEYZET-ÜL-HARR[Ar.]

( Şiddetli sıcaklık. )

- BEZ BEZE[Ar.] ile BEZBEZE[Ar.]

( Zafer, üstünlük, galebe. İLE Hızlı yürüme, kaçma. | Şiddetli sarsma, depretme. )

- BEZ[Ar. < BEZZ] ile BEZ[Ar. < BEYZ]

( Pamuk ya da keten ipliğinden yapılan dokuma. | Pamuktan, düz dokuma. | Herhangi bir cins kumaş. | Herhangi bir iş için kullanılan dokuma. | Gelişigüzel kumaş parçası, çaput. Bezden yapılmış. İLE İçinden geçen kandan ya da özsudan, bazı maddeler ayırarak salgı oluşturan örgen, gudde. )

- BEZ =/> BEZE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Deri ile et arasında oluşan yumru. )

- BEZ ile/değil MUŞAMBA[Ar.]/LİNOLYUM[Lat.]

( ... İLE/DEĞİL Bir tarafına kauçuk ya da yağlıboya sürülerek su geçirmeyecek duruma getirilen kalın bez. | Bu bezden yapılmış olan. | Su geçirmeyecek biçimde yapılmış yağmurluk. | Yer döşemesi olarak kullanılan, üzeri ketenyağı ve mantar tozuyla kaplanmış jüt bezi, linolyum. )

- BEZ[Ar. < BEZZ] ile NİPİ

( Pamuk ya da keten ipliğinden yapılan dokuma, çaput. | Pamuktan, düz dokuma. | Herhangi bir cins kumaş. | Herhangi bir iş için kullanılan dokuma. | Kumaş ya da dokumadan yapılmış olan. İLE Muzağacı lifinden yapılan bez. )

- BEZÂ[Ar.]

( Konuşmada, açık-saçıklık. )

- BEZÂZET[Ar.] ile BEZÂZET[Ar.]

( Bezcilik, manifaturacılık. İLE Perişanlık, pejmürdelik, kıyâfetsizlik. )

- BEZE[Ar.] ile BEZE[Ar.] ile BEZE[Ar.] ile BEZE[Ar.]

( Fakir, miskin. İLE Günah, hata, suç, kabahat. İLE Hamur topağı, pazı. İLE Yara ya da çıban nedeniyle gövdenin herhangi bir yerinde oluşan şişkinlik. )

- BEZEK =/> BOYAMA/SÜSLEME
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BEZENÇ ile BEZENÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yumak. İLE Dalları ve yaprakları kızıl, genellikle meyve bahçelerinde yetişen ve ilaç olarak yenen bir bitki. )

- BEZGEK ile BEZİG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Titreme. | Titremeli humma. İLE Ürperti. )

- BEZÎM[Ar.] ile BEZÎN[Fars. < BEZÎDEN]

( Kuvvetli, zorlu kişi. İLE Esici, esen, esnek. )

- BEZİR[Ar. < BEZR] ile KETEN TOHUMU YAĞI

( Keten tohumu yağı. )

- BEZİRGÂN[Fars. < BAZERGÂN]/TÜCCAR[Ar.] değil/yerine/= TECİMEN

( Tüccar. | Alışverişte çok kâr amacı güden kişi. | Yahudiler için kullanılan bir adlandırma. | Mesleğini sadece kazanç için kullanan kişi. )

- BEZME[Ar.] ile BEZME[Ar.] ile BEZME/K[Tr.]/BİZÂR

( Gündüz yenilen bir öğün yemek. İLE Sohbet ve muhabbet meclisinin bir köşesi. İLE Yaşama ya da iş görme isteğini yitirme ya da yitirmiş bir biçimde. | Devingenliğini/canlılığını yitirme. )

- BEZR[Ar.] ile BEZR[Ar. < BÜZÛR] ile BEZR[Fars.]

( Tohum, ekilecek tâne. İLE Çiçek ve sebze tanesi İLE Ekim, ziraat. )

- BEZZÂZ-İSTÂN[Ar.] ile BEZZ-İSTÂN[Ar.][Ar., Fars.]

( Bedesten/bedestan, esnaf çarşısı. )

- Bİ-[Ar.] ile BÎ-[Ar.]

( Başlarına eklendiği zaman sözcükleri -e haline getirir. [Bİ-HAKKIN: Hakkıyla.] İLE -sız, -maz. [BÎ-ÂR: arsız, utanmaz] )

- Bİ[Oğuz] = BÖY/BÖG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Zehirli bir örümcek. )

- BİAT[Ar.] ile BÎ-ADD[Ar.]

( Kabul ve onay uygulaması. İLE Sayısız. )

- BİBLİ ile BİTMÜL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Karabibere benzeyen, uzun taneli bir baharat. )

- BİCÂD[Ar.] ile BİCÂD/E[Ar.]

( Yol yol, çizgili olarak dokunulmuş kilim, halı, aba. | Hz. Abdullah'ın takma adı. İLE Kehribar gibi saman çöpünü kendine çeken, yâkuttan daha az değerli kırmızı bir taş. | Kırmızı dudak. )

- BIÇAK ile/ve/||/<> MASAT[Ar. MİŞHAZ]

( ... İLE/VE/||/<> Bıçak bilemeye yarayan, çelikten, çubuk biçiminde araç. )

- BIÇAL = İĞDİŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sünnet edilmiş kadın ya da iğdiş edilmiş erkek, at ya da herhangi bir hayvan. )

- BİÇEK ile/> BIÇAK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BIÇGAS ile BIÇIG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kişiler arasında yapılan sözleşme/ahit. İLE Sözleşme, ahit. )

- BIÇGIL ile/||/<> BIÇILGAN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Eldeki/ayaktaki çatlaklar. | Topraktaki çatlaklar. İLE Çatlak. Elde, ayakta ya da toprakta olan çatlakların tümü. )

- BIÇIM =/> DİLİM
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BIÇMA ile BIÇUK/BIÇUQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Biçilmiş. İLE Herhangi bir şeyden kesilen bir parça. | Bir şeyin yarısı. )

( BIÇUK YARMK/BIÇUQ YARMAAQ: Yarım para. )

- BID'/BID'A[Ar.]

( Geceden bir bölüm. )

- BÎD[Ar.] ile BİD[Ar.] ile BÎD[Ar.]

( Yok olma. İLE Arapça'daki bi edatının d,t ile başlayan sözcüklere katıldığı zamanki şeklidir. [Sözcüğü zarf yapar. (Bİ-D-DA'VÂ: Dâvâ ederek.)] İLE Söğüt ağacı. )

- BID'/BID'A[Ar.] ile BIDÂA/T[Ar.]

( Geceden bir bölüm. İLE Anapara, sermaya. | Bilgi. )

- BİDA' ile BİD'AT[Ar. < BİDA'] ile BİDÂD ile BÎ-DÂD/GÜRDÂS[Fars.]

( Sonradan meydana çıkan şeyler. İLE Sonradan meydana çıkan şey. | Peygamber zamanından sonra dinde meydana çıkarılan şey. İLE Hisse, bedel verme. | Arkadaşlar arasında nöbetle satın alma. İLE Zulüm, işkence. | Zâlim.[Ar. GAŞÛM] )

- BİDÂL[Ar.] ile BÎDÂR[Ar.]

( Bir şeyi başka bir şeyle değişme. İLE Uyanık, uyumayan, uykusuz. )

- BİDÂYET[Ar.] değil/yerine/= BAŞLAMA, BAŞLANGIÇ

- BIDIK/BIDIQ =/> BIYIK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BIGRIG/BOGRUG ile BOGRUL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Saman çuvalı, tulum ve benzerlerinde görülen şişkinlik. İLE Dolu bir heybe, bir tulum ya da benzeri nesnelerde görülen şişkinlik, çıkıntı. )

( BOGRUL KOY/BOGRUL QOY: Boğazı ak koyun. )

- BÎ[Fars.]-HABER[Ar.] değil/yerine/= ÇAVSIZ

- BİHÂR[Ar. < BAHR] ile BÎ-HÂR[Fars.]

( Denizler. İLE Dikensiz. )

- BİHİM[Ar.] ile BİHÎN/E[Ar.]

( O, onları, onlara, onlardan, onlarla. İLE Pek/en iyi, seçkin. | Hallaç. )

- BİHR[Ar.]

( Ağız kokusu. )

- BÎKA[Ar.] ile BİKA'[Ar. < BUK'A]

( Mercimek. İLE Yerler, topraklar, ülkeler. )

- BIKIN/BIQIN =/> KALÇA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BİL-[Ar.] ile BÎL[Ar.]

( -ile anlamına gelip, eklendiği -kameriyye harfleriyle başlayan- sözcükleri zarf yapar. [BİL-İKTİFÂ: Yetinerek, iktifâ ederek.] İLE Bel; çapa. | Hindayvası denilen Hindistan'a özgü bir meyve. | Gübre sepeti. )

- BİLÂHARE[Ar.]["BİLÂHERE" değil!] değil/yerine/= SONRADAN/DAHA SONRA/SONRALARI

- BİLDİRİM ile İŞAR[Ar.]

( ... İLE Yazı ile bildirme. )

- BİLE[Ar.] ile BÎLE[Ar.]

( Birlikte. | Aynı zamanda. | Üstelik. İLE Ada. | Yanak. | Yan. | "Kesme" denilen küçük bahçıvan beli şeklindeki ok temreni. | Kayık küreği, gönderi. )

- BİLEGÜ ile BİLEĞİTAŞI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BİLEZİK ile HALHAL[Ar.]

( ... İLE Kadınların, ayak bileklerine taktığı bilezik. )

- Bİ-L-Fİ'L[Ar.] ile Bİ-L-HÂSSA[Ar.]

( Gerçekten, hakîki olarak. İLE Özellikle, mahsus, hususî olarak, hele. )

- BİLHASSA[Ar.] ile BİLAHARE[Ar. < Bİ'L-ÂHİRE]["BİLÂHERE" değil!]

( Özellikle. İLE Sonra, sonradan, daha sonra, sonraları. )

- BİLİG ile BİLİG ile BİLİG ile BİLİŞ ile BİLSİKTİ ile BİLTÜRDİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bilgi [ilm]. İLE Bilgelik [hikmet]. İLE Us [akıl]. İLE Veri[malumat]. İLE Bilinir/bilindi. İLE Bilgilendirdi. )

- Bİ-L-İHTİMÂM[Ar.] ile Bİ-L-İHTİRÂM[Ar.]

( Özenerek, özenle, dikkat ederek, dikkatle. İLE Saygı duyarak, saygıyla. )

- BİLİK ile BİLİK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kandil fitili. İLE Yaraların tedavisi sırasında kullanılan bir inceleme aracı. )

- Bİ-L-İSTİ'CÂL[Ar.] ile Bİ-L-İSTÎCÂR[Ar.]

( Acele ederek, aceleyle. İLE Kiraya vererek, kiralayarak. )

- BİLLÛR[Ar.] ile BİLÛR[Ar.]

( [ikisinin de anlamı aynıdır!] Gayet parlak ve saydam/şeffaf taş ya da pek saf ve temiz beyaz cam/kristal. )

- BİLMÜZAKERE[Ar.] değil/yerine/= GÖRÜŞLEŞEREK

- ENDİREKT/İNDİREKT/INDIRECT[İng.]/BİLVÂSITA[Ar.] değil/yerine/= DOLAYLI

- BİN[Ar.] ile BİN-[Ar.] ile BİN[Ar. çoğ. BENÎ] ile BÎN[Ar. çoğ. BÜYÛN] ile -BÎN[Ar.]

( Bin sayısı. | Bir şeye çıkmak, binmek. İLE -e, -de, -ile hallerini karşılar ve şemsiye harfleriyle başlayan sözcükleri zarf yapar. [BİN-NETÎCE: Sonuç olarak.] İLE Oğul, oğlu. İLE Bölge, mıntıka. İLE Gören, görücü. [DÛR-BÎN: Uzaktan gören, dürbün.] )

- BİN[Ar.] ile BİNT[Ar.]

( Oğul, oğlu. İLE Kız, kızı. )

- BİNÂ'[Ar.] ile BÎNÂ[Ar.]

( Yapı. | Ev. | Yapma, kurma. | Müteaddî[geçişli], lâzım[geçişsiz], meçhûl[edilgen], mutâvaat[dönüşlü] gibi fiillerin esâsını konu alan kitap. İLE Gören, görücü. | Göz. )

- BİNYE[Ar.] ile TE'LÎF[Ar.]

- BİR[Ar.] ile Bİ'R[Ar. çoğ. ÂBÂR] ile BİRR[Ar.] ile BÎR[Ar.] ile BİR[Ar.]

( -ile, -ederek anlamına gelip eklendiği -şemsiye harfleriyle başlayan- sözcükleri zarf yapar. [Bİ-R-RECÂ: Ricâ ile.] İLE Kuyu. İLE İyilik, güzellik, hayır. | Anaya, babaya itâat. | Bağışta bulunma. İLE Yıldırım. | Yatak, döşek, kilim, halı, seccâde, örtü gibi şeyler. İLE Sayıların ilki. | Bir sayısını gösteren rakam. | Bu sayı kadar olan. | Herhangi bir varolanı belirsiz olarak gösteren. | Tek. | Birleşik. | Eş. | Ortaklaşa olan. | Sadece. | Ancak, yalnız. )

- BİR ile EŞİT/MÜSÂVÎ[Ar. < SEVİYY]

( INTEGRATED vs. EQUAL )

- BİRÂZ[Ar.] ile BİRÂZ[Ar.]

( Savaşa atılma. | Karşı karşıya döğüşme. İLE Az şey, biraz. )

- BİRDEN BİRE ile/değil BİRDENBİRE/ANSIZIN/TINGADAK/FÜC'ETEN, Fİ-L-HÂL[Ar.]

- BIRKIG/BIRQIG ile BIRKIRDI/BIRQIRDI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Atın ya da eşeğin homurtusü; ât bırqıgı denir. İLE At homurdandı. )

- BİRLE ile/> İLE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BİRR[Ar.] ile HAYR[Ar.]

- BİRR[Ar.] ile KURBÂN[Ar.]

- BİRR[Ar.] ile SADAKA[Ar.]

- BİRR[Ar.] ile SILA[Ar.]

- BİRTAKIM ile/yerine/değil/< BAZI[< Ar. BA'ZI]

- BİS ile/> TORTU
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BİSE ile/>< NİME
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kötüleme. İLE/>< Övme. )

- BİSİKLET ve/<> MEKÂNLAR...

- BİSTEK[Çigil] ile BİSTEK[Argu]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Taranmış ve eğrilmeye hazır pamuk. İLE Fitil. )

- BİT-[Ar.] ile BÎT[Ar.] ile BİT[Ar.]

( -ile, ederek anlamına gelip, eklendiği -şemsiye harfleriyle başlayan- sözcükleri zarf yapar. [Bİ-T-TAGYÎR: Değiştirerek]. İLE Kuvvet, gıda. İLE Yarımkanatlılar alttakımına giren, insan ve memeli hayvanların gövdesinde asalak olarak yaşayan ufak böcek. [KEHLE(Ar.) | PEDICULUS(Lat.)] )

- BİT ile TAHTABİTİ/BAKKA[Ar.]

- BİTA'[Ar.] ile BÎ-TÂ[Ar.]

( Baldan ve hurmadan yapılan bir çeşit şarap, koyu şıra. | Uzun boylu [adam]. İLE Buruşuksuz. )

- BÎTE[Ar.] ile BÎTET[Ar.]

( Geceleme, geceleyiş. )

- BİTEVİYE/MÜTEMADİYEN[Ar.] değil/yerine/= ARALIKSIZ, SÜREKLİ

- BİTİG ile BİTİG ile BİTİG[Oğuz] ile BİTİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kitap. İLE Yazı. İLE Muska. İLE İlahi kitap. )

- BİTİGÜ ile DİVİT
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BITN[Ar.] ile BITNA[Ar.]

( Zengin. | Bodur. | Obur. | Şaşkın. | Sadece kendi çıkarını düşünen kişi. İLE Mide dolgunluğu. | Malın ve paranın çokluğundan doğan sevinç. )

- BİTRİK ile BİTRİK[Argu]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bızır/klitoris. İLE Fıstık. )

- BİZ-[Ar.] ile -BİZ[Ar.] ile BİZ[Ar.]

( -e, ile, -rek anlamına gelip eklendiği -şemsiye harfleriyle başlayan- sözcükleri zarf yapar. [Bİ-Z-ZARÛRE: Zorunlulukla.] İLE Eleyen, kalburdan geçiren, tarayan. İLE Çoğul birinci kişi adılı. )

- BÎ-ZÂD[Ar.] ile/ve/<> BİZÂZ[Ar.]

( Azıksız, zahiresiz. İLE/VE/<> Yetersizlik/kifâyetsizlik, perişanlık, pejmürdelik.[BEZÂZET, BÜZÛZET] )

- BÎ-ZÂD[Ar.] ile Bİ-Z-ZÂT / BİZZAT[Ar.]

( Azıksız, zahiresiz. İLE Kendi. )

- BÎ-ZENEB[Ar.]/ANOURE[Fr.]

( Kuyruksuz/lar. )

- BİZLE[Ar.] ile BİZLE/BEZLE[Ar.]

( Gündelik giysi. İLE Şaka, lâtife. )

- BIZR[Ar.] ile BIZIR[Ar.]

( Boş, beyhûde. İLE Klitoris. )

- Bİ-Z-ZÂT / BİZZAT[Ar.] ile/değil Bİ-L-Fİ'L / BİLFİİL[Ar.]

( Kendi. İLE/DEĞİL Gerçekten. / İş olarak, eylemli, edimli. )

- Bİ-Z-ZÂT[Ar.] ile Bİ-ZÂTİHİ[Ar.]

( Kendi. İLE Kendiliğinden. )

- BÖBREK YANGISI(İLTİHABI)/NEFRİT[Fr. < Yun.] ile/ve ÖD/SAFRA KESESİ YANGISI(İLTİHABI) ile/ve DALAK[Ar. TIHÂL] YANGISI(İLTİHABI)

( NEFRİT, ZÂT-ÜL-KİLYE ile/ve KOLESİSTİT ile/ve SPLENİT )

- BOÇI ile BOÇI KOPUZ/BOÇI QOPUZ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir lavta çeşidi. İLE Bir lavta çeşidi. )

- BOD ile BODUN/BOYUN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Boy. İLE Halk, tebaa, avam. )

- BOG ile/> YIĞIN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir mal yığını ya da çıkını. )

- BÖG/BÖY/Bİ ile BÖGDE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Zehirli bir örümcek. İLE Hançer. )

- BÖGEN ile BÖGEN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( İktidarsız. İLE Körbagırsak. )

- BOGIM ile/> BOGIN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Parmak eklemi. | Kamışın ya da hulfa otunun boğumları. İLE Eklem. )

- BOGMAK/BOGMAQ ile BOGMAK/BOGMAQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Gömlek düğmesi. İLE Altından ya da başka madenlerden yapılan, değerli mücevherler ve incilerle süslü, gelinin taktığı bir gerdanlık. )

- BÖGRÜL ile BÖĞÜR ile BÖĞÜR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Beyaz beneklere sahip hayvanlar. İLE Böğür. İLE Kuça kenti ile Uygur ülkesi arasında bulunan bir dağın doruğunda bulunan bir kale.[sınır noktasıdır] )

- BOGSUK/BOGSUQ ile/> KELEPÇE, PRANGA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BOGULDI ile BOGUNDI ile BOGUNDI ile BOGUŞDI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Adam boğuldu. İLE At boğuldu. İLE Hayvanların sidik torbası[mesanesi]. İLE Onlar birbirini boğdu. )

- BOGUZ ile/> BOĞAZ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BÖK ile BÖKE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Aşık oyununda, aşığın sırtının[daha enli olan yüzlerden çukur olan tarafının] yukarı gelmesi. İLE Büyük yılan. | Ejderha. )

- BOK/BOQ ile BOK/BOQ[Oğuz] ile BOK/BOQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Ekmekteki küf. İLE Dışkı. İLE Kavunun yere düştüğünde çıkarttığı ses. )

- BÖKSEG ile BÖKSEG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Göğüs ile boyun arasındaki bölge, göğsün yukarı bölümü. İLE Kadının memesi. )

- BÖKTİR ile ÇUKUR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Dağlardaki çukur ve sert yerler. )

- BOKURSI/BOQURSI ile DEMİR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Saban demiri. İLE ... )

- BOL = BEYAZ (LEKE/BACAK)
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( BOL AT: Beyaz bacaklı at. )

- BÖLÜK ile BÖLÜK/BELİK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Herhangi bir tür hayvanın bir arada bulunduğu öbek. İLE Saç örgüsü. | Saç örgüsünün omuzlardan aşağı uzanan bölümü, bölük, örgü. )

- BOLUŞ ile ÖĞÜT (VERMEK)
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sözlü [konuşarak yapılan] yardım. )

- BÖNG/BÖN ile/ve/||/<>/< ŞABANG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BOR = ŞARAP
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BORBAG ile BORBADI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Erteleme, geciktirme. İLE Adam, işi savsakladı, üzerine düşünmedi. )

- BORBALDI ile BORBAŞDI ile BORBAŞDI ile BORBATTI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Onun işi karıştı. İLE İçinden çıkılamayacak derecede karışık olay. İLE Konu/durum karıştı. İLE O, onun işini karıştırdı ve geciktirdi. )

- BORÇ ile/değil/yerine ÖDEME/İTA[Ar.]

( DEYN[çoğ. DÜYUN] ile/değil/yerine VEFÂ )

( [not] DEBT vs./but LOYALTY
LOYALTY instead of DEBT )

- BORDUZ = BOSTAN | SEBZE/MEYVE BAHÇESİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BÖRİ ile/ve/||/<> BÖRK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kurt. İLE Başlık. )

- BORNOZ[< Ar. BURNÛS/BORNÛZ: Elbise üzerine giyilen giyecek.] ile/ve HAVLU

- BÖRÜ/SİRHAN, DÎDÂN[< DÛD]/NEMF, ŞUFEYRE/ŞÜFEYRE, ÜŞBE[Ar.] / NYMPH[İng.] / NYMPHE[Fr.]: KURT | KURTÇUK

- BÖŞGEL[HAKANÎ] ile/= İNCE EKMEK/PİDE/YUFKA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yufka, pide gibi ince ekmek. İLE Ekmek. )

- BOŞGUT = ÇIRAK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BÖSMEK ile BÖSÜG ile BÖSGEÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Dövmek. İLE Dayak. İLE Çörek. )

- BOTAR = İPLİK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir hasırın dokunmasında argaç olarak kullanılan iplik. )

- BOTU ile/ve/||/<>/> TİTİR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Dişi deve. İLE Deve yavrusu. )

- BOY[Oğuz] ile BOY[Oğuz]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Çemen. İLE Kavim, boy, cemaat, reht. )

- BOYA ile/değil/yerine KINA[Ar. < HİNNÂ]

( ... İLE Kına ağacının kurutulmuş yapraklarından elde edilen, saç ve elleri boyamakta kullanılan toz. )

- BOYIN =/> BOYUN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( İnsanın ya da başka bir canlının boynu. )

- BOYMUL =/> BOYUN LEKESİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Boynunda beyaz bir leke olan at, koyun ya da herhangi bir hayvan. )

- BOYNAK/BOYNAQ =/> BOYNAK/BOYNAQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Dağdaki dar bir geçit. İLE Kertenkele. )

- BOZ =/> AÇIK TOPRAK RENGİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BÖZ = BEZ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BOZUK/BOZUQ =/> HARABE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]