Bugün[17 Kasım 2025]
itibarı ile 11.290 başlık/FaRk ile birlikte,
11.290 katkı[bilgi/açıklama] yer almaktadır.


Kılavuz içinde sözcük Ara/Bul...

(10/47)


- CEHL-İ BASİT ile CEHL-İ MÜREKKEB

( Bilmediğini bilen. İLE Bilmediğini bilmeyen. )

( Şekk. İLE Eş-şekk. )

( O ki, bilmiyor ama biliyor bilmediğini; çocuktur, onu eğitin/yetiştirin. O ki, bilmiyor ama bilmiyor bilmediğini; cahildir, ondan uzakça durun. O ki, biliyor ama bilmiyor bildiğini; (belki) uykudadır, onu uyandırın. O ki, biliyor ama biliyor bildiğini; bilge kişidir, onu izleyin. )


- ÇEKİLGİ/İNZİVA ile/ve/değil/yerine/||/<> OYALANMA


- ÇEKİM ile/ve YANILSAMA


- ÇEKİNGEN ile ÇEKİNİK ile ÇEKKİN

( Herşeyden çekinme huy olan, ürkek, sıkılgan. İLE Birkaç kuşak sonra ortaya çıkan ve o zamana kadar aradaki döllerde gizli kalan soyaçekim nitelikleri için kullanılır. [ÇEKİNİK GEN] İLE Elini çekmiş, ilgisiz. )


- ÇEKİRDEK ile/ve/<> ÇEKİRDECİK

( Evli meyvelerin içinde, bir ya da birden çok bulunan, çoğu sert bir kabukla kaplı tohum. | Yenmek için satılan kabak çekirdği. | Bir gözenin merkezini oluşturan nesnecik. | Atom çekirdeği. | 5 santigrama eşit olan, kuyumculukta kullanılan ağırlık ölçüsü. | Bir şeyin temelini oluşturan öz, nüve. İLE Göze çekirdeğinin içinde, tek ya da birden çok bulunan, yuvarlak nesne. )


- ÇEKİRDEK ile/||/<> ÇEKİRDEKÇİK

( Çekirdek DNA içerir, çekirdekçik rRNA üretir )

( Formül: Nükleus İLE nükleolus )


- ÇEKİRDEK ile/||/<> DEFORMASYON

( Deforme çekirdek modeli ve dönen çekirdekler )

( Aage Bohr tarafından 1952 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1922-2009) (Ülke: Danimarka) (Alan: fizik) (Önemli katkıları: Atom çekirdeğinin kollektif ve parçacık hareketleri modeli) (Nobel: 1975) )


- ÇEKİRDEK ile/||/<> MODEL

( Atomik çekirdeğin kollektif modeli )

( Aage Bohr tarafından 1952 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1922-2009) (Ülke: Danimarka) (Alan: fizik) (Önemli katkıları: Atom çekirdeğinin kollektif ve parçacık hareketleri modeli) (Nobel: 1975) )


- ÇEKİRDEK ile/||/<> SİTOPLAZMA

( Çekirdek DNA içerir İLE sitoplazma göze sıvısı )

( Formül: Kromatin İLE Organeller + sıvı )


- ÇEKİŞME değil/yerine/>< UYUM


- CELCIUS ile/=/||/<> FAHRENHEIT ile/=/||/<> KELVIN

( °C = 1 ile/=/||/<>  °C x 1.8 + 32 ile/=/||/<> °C + 273.15 )

( 100 °C ile/=/||/<> 212 °F ile/=/||/<> 373 K [Suyun kaynama noktası]

0 °C ile/=/||/<> 32 °F ile/=/||/<> 273 K [Suyun donma noktası]

-78 °C ile/=/||/<> -109 °F ile/=/||/<> 195 K [Karbondioksitin donma noktası]

-183 °C ile/=/||/<> -298 °F ile/=/||/<> 90 K [Oksijenin donma noktası]

-196 °C ile/=/||/<> -321 °F ile/=/||/<> 77 K [Azotun donma noktası]

-273 °C ile/=/||/<> -460 °F ile/=/||/<> 0 K [Mutlak sıfır noktası] )

( image )

( 1 Celsius [°C] = 274.15 kelvin [K]

1 Fahrenheit [°F] = 255.9277777778 kelvin [K]

1 Rankine [°R] = 0.5555555556 kelvin [K]

1 Reaumur [°r] = 274.4 kelvin [K] )


- CELESÂT-I ÂTÎ değil/yerine/= GELECEK OTURUMLAR


- ÇELİK ÜRETİMİ (WOOTZ) ile/||/<> AVRUPA ÇELİK ÜRETİMİ

( Hint Wootz çeliği yüksek karbonlu çelik İLE Avrupa çeliği sonradan geliştirildi. )

( Hint Demirciler tarafından -300 yılında keşfedildi/formüle edildi. )


- ÇELİŞİK OLAN ile/ve/değil/||/<>/< ÇELİŞİK GÖRÜNEN


- ÇELİŞKİ ile/||/<> AÇMAZ


- ÇELİŞKİ ile/ve/değil/||/<>/< ANA ÇELİŞKİ


- ÇELİŞKİ ve/||/<> BÜTÜNÜN PARÇASI


- ÇELİŞKİ ile/değil/< DAYANÇ/SABIR


- ÇELİŞKİ ile/ve/değil/yerine EYTİŞİM

( CONTRADICTION vs. DIALECTIC )


- ÇELİŞKİ ile/ve/||/<> İKİRCİK


- ÇELİŞKİ ile/ve/değil/yerine/||/<>/< İLİŞKİ

( [not] CONTRADICTION vs./and/but/||/<>/< RELATION
RELATION instead of CONTRADICTION )


- ÇELİŞKİ ile/değil/yerine/>< İLİŞKİ


- [ne yazık ki]
ÇELİŞKİ ile/ve/||/<> KISIR DÖNGÜ


- ÇELİŞKİ ile/ve/||/<> TUTARSIZLIK


- ÇELİŞKİ ile/ve/değil/yerine/||/<>/< UYUMSUZLUK


- ÇELİŞKİLİ ile/ve/<> ÇEKİCİ/CÂZİBELİ


- ÇELİŞKİYE/ÇATIŞKIYA İŞARET (ETMEK) ile/ve/değil/<> SERZENİŞ


- ÇELİŞME/ÇELİŞKİ = TENAKUZ = CONTRADICTION[İng., Fr.] = WIDERSPRUCH[Alm.] = CONTRADICTIO[Lat.] = CONTRADECIR[İsp.]


- CELLULAR İLE MOLECULAR İLE SYSTEMİC İLE EVOLUTİONARY ile/||/<> YAŞLANMA KURAMLERİ

( Yaşlanmanın farklı seviyeleri. )

( Formül: Hayflick limit ~50 )


- DİKKATİNİ:
"ÇELMEK" değil ÇEKMEK


- CELSIUS DERECESİ ile/ve/<> CELSIUS SICAKLIK ÖLÇEĞİ

( Sıcaklık aralığı ya da farkının, 1 kelvin'e ve Celsius ölçeğindeki sıcaklık aralığının 1/100'üne eşit sıcaklık birimi. [simgesi: °C] İLE/VE/<> Normal koşullarda, suyun donma sıcaklığını 0 derece ve kaynama sıcaklığını da 100 derece kabul eden ve kelvin olarak mutlak sıcaklığa, °C = °T-273.15 ile bağlı olan ölçek. )


- CELSİUS ile/||/<> FAHRENHEİT

( Celsius suyun donma-kaynama 0-100 İLE Fahrenheit 32-212 )

( Formül: °C = (°F - 32) × 5/9 )

( Anders Celsius tarafından 1742 yılında keşfedildi/formüle edildi. )


- ÇEMBER ile DAİRE

( ... İLE Bir noktaya eşit uzaklıktaki noktaların toplamı. )

( CIRCUMFERENCE vs. CIRCLE )


- CEMİYETÇİ BAKIŞ/ANLAYIŞ ile/ve/<> STRATEJİK BAKIŞ/ANLAYIŞ ile/ve/<> FARKLI BAKIŞ/ANLAYIŞ


- CENTRAL ANGLE ile/||/<> INSCRİBED ANGLE

( Central merkez köşeli, inscribed çember üzeri köşeli. )

( Formül: Center vertex İLE circle vertex )


- CENTRAL İLE PERİPHERAL İLE IMMUNE PRİVİLEGE ile/||/<> İMMÜN TOLERANS

( Oto-reaktivite kontrol mekanizmaları. )

( Formül: Negatif seleksiyon )


- ÇERÇEVE ile/ve EREK


- ÇERÇEVE ile/ve/||/<> KAPSAM


- ÇERÇEVELENDİRME ve/||/<>/> TANITILABİLİRLİK


- CERN'DEKİ ALGILAYICILAR/DEDEKTÖRLER/PRELIMINERY:
CMS / ATLAS

( Normal atmosfer basıncında, ısınma ısısı 15 °C'lik suyunkine eşit olan bir cismin, bir gramının sıcaklığını 10 °C yükseltmek için gerekli ısı miktarına eşit olan ısı birimi, ısın. | Besinlerin, dokular içinde yanarak vücudun sıcaklık ve enerjisini sağlama değerlerini gösteren ölçü. )


- CESÂRET:
DEVAM EDEBİLME GÜCÜ ile/ve/değil/||/<>/< HİÇ GÜCÜMÜZ KALMADIĞINDA, DEVAM EDEBİLMEK


- CESARET ETMEK değil/yerine/= GÖZE ALMAK


- CESÂRET:
KORKUNUN YOKLUĞU ile/ve/değil/+/||/<>/< BENCİLLİĞİN BULUNMAMASI


- CESÂRET:
"SEÇTİKLERİMİZ" değil VAZGEÇTİKLERİMİZ


- CESÂRET ve/||/<>/> BASİRET ve/||/<>/> FERÂSET ve/||/<>/> HAYRET ve/||/<>/> HİKMET ve/||/<>/> MERHAMET


- CESARET ile/ve/||/<> KALB(İN ATMASI)

( Var mı aşka? İLE/VE/||/<> Çarpıyor bir başka. )

( Var mı aşka? İLE/VE/||/<> Çarpıyor bir başka. )


- CESÂRET ile/ve/||/<>/> OLASILIK/RİSK/MUHÂTARA[Ar. < HATAR]

( Almaya cesâret edemediğimiz riskleri alanlar, yaşamak istediğimiz yaşamı yaşar. )

( COURAGE vs./and/||/<>/> RISK )


- CESÂRET ile/değil/ne yazık ki SAYGISIZLIK


- CESÂRET ile/ve/||/<>/>/< TESLİMİYET


- CESARETLEN(DİR)MEK değil/yerine/= YÜREKLEN(DİR)MEK


- ÇEŞİT ile TÜR

( KIND vs. TYPE )


- CESUR ÖNDERİN ANLATACAĞI:
"BAŞARI/SIZLIK" değil/yerine/< GELİŞİM


- ÇETELE ile/||/<>/> DİZİN/FİHRİST[Fars.] / LİSTE/İNDEKS/ENDEKS[İng.]

( Çizilerek ya da oyularak açılan kertik. | Esnafın, uzunlamasına ikiye bölüp üzerine kertikler çenterek hesap tuttuğu ağaç dalı. İLE Bir betiğin ya da derginin, kişi, konu, yer adı vb. bakımından içindekileri yer numarasıyla belirten ve yapıtın arkasında yer alan abecesel sıralama. | Belirli bir konuda çıkan betik ve dergideki yazılarla ilişkiyi sağlayan ve ayrı bir betik ya da süreli yayın biçiminde çıkan yapıt. | Kütüphane, belge vb. için düzenlenen belirli bir bilginin ya da belgenin bulunduğu yeri gösteren düzenli sıralama. )


- ÇETREFİLLİ ile NETAMELİ ile TUMTURAKLI[Fars.]

( Karışıklığı dolayısıyla anlaşılması ya da sonuca bağlanması güç. | Yapı ve ses kurallarına aykırı kullanılan dil. | Sarp, engelli ve engebeli yer. İLE Gizli bir tehlikesi olduğu sanılan, tekin olmayan. | Başına sık sık kaza gelen. İLE Gösterişli. | Anlama bir şey katmayan, bir anlam bildirmeyen ancak kulağa hoş gelen. )


- ÇETREFİLLİ/LİK ile/ve/||/<> ÇATALLI/LIK


- CEVDET-İ RAVİYE ve/||/<> KUVVET-İ AZİME

( Düşünme gücü/yetisi. VE/||/<> Yapma gücü/yetisi. )


- CEVHER ve ARAZ ile/ve/değil/||/<>/> ZÂT ve SIFAT

( Nesnede/cisimde. İLE/VE/DEĞİL/||/<>/> İnsanda. )


- CEVHER[Ar.]/GEVHER[Fars.] ile/ve/||/<>/> CÜRÛF[Ar.]

( Bir şeyin özü. | Töz. | Mücevher. İLE/VE/||/<>/> Maden posası, dışık. Erimiş malzemelerin yüzeyindeki safsızlık. )


- ÇEVİRİ ile/ve/<> AKTARIM


- ÇEVİRİ ile/ve/değil/||/<> UYARLAMA


- ÇEVİRİDEN OKUMAK ile/ve/değil/yerine İLK KAYNAKTAN OKUMAK


- ÇEVİRMEK ile/ve/değil/||/<>/< DÖNÜŞTÜRMEK


- ÇEVİRMEK ile/değil GEÇİRMEK


- ÇEVRE ile/||/<> ALAN

( Çevre kenar toplamı İLE alan iç bölge ölçüsüdür )

( Formül: 1D ölçü İLE 2D ölçü )


- ÇEVRE ile/ve/||/<> BAĞLAM


- ÇEVRE ile/ve ÇERÇEVE

( SURROUNDINGS vs./and FRAME )


- CFC ile/||/<> HCFC

( CFC tam halojenli yasak İLE HCFC H içerir geçiş. )

( Formül: ODP yüksek İLE düşük )


- CFL KOŞULU ile/||/<> VON NEUMANN KARARLILIK

( CFL Courant sayısı c·Δt/Δx < 1, von Neumann spektral analiz. )

( Formül: Fiziksel İLE matematiksel )


- CFT İLE ADS/CFT İLE HOLOGRAPHY ile/||/<> DUALİTE VE YAZIŞMALAR

( Farklı kuramlar arası ilişkiler. )

( Formül: Z_CFT = Z_gravity )


- CHAİN RULE ile/||/<> PRODUCT RULE

( Chain bileşik fonksiyon, product çarpım fonksiyon. )

( Formül: Composition İLE product )


- CHANDRASEKHAR LİMİTİ ile/||/<> TOLMAN-OPPENHEİMER LİMİTİ

( Chandrasekhar beyaz cüce ~1.4M☉, TOV nötron yıldızı ~2-3M☉. )

( Formül: 1.4M☉ İLE 2-3M☉ )


- CHANGE ve/||/<>/> CHANCE

( Değişim. VE/||/<>/> Kazanma olanakları/olasılıkları. )


- CHAOS THEORY ile/||/<> LİNEAR DYNAMİCS

( Chaos theory deterministik ama öngörülemeyen sistemleri incelerken İLE linear dynamics basit lineer davranış gösterir )

( Formül: Lyapunov exponent )


- CHAPERONE ile/||/<> PROTEASE

( Chaperone protein katlanmasına yardım ederken İLE protease protein parçalanmasını sağlar )

( Formül: HSP70 )


- ÇEPTIR/CHAPTER[İng.] değil/yerine/= BÖLÜM


- CHARACTERİSTİC CLASS ile/||/<> CHERN CLASS

( Characteristic bundle invariant, Chern kompleks bundle. )

( Formül: General bundle İLE complex bundle )


- CHARGE TRANSFER ile/||/<> D-D GEÇİŞİ

( CT yoğun 10⁴ LMCT/MLCT, d-d zayıf 10-100 Laporte. )

( Formül: İzinli İLE yasak )


- CHATGPT ile/ve/değil/yerine/||/<>/> TURGPT

( [Dil Desteği]
Çok sayıda dilde, metin anlama ve üretme yeteneğine sahip bir yapıdır. Ancak, özellikle İngilizce odaklıdır.[Öteki dillerdeki etkililiği, İngilizce kadar yüksek olmayabilir.]
İLE/VE/DEĞİL/YERİNE/||/<>/>
Özellikle Türkçe dilinde üstün performans gösteren ve Türkçe içerik oluşturmak ve anlamak için odaklandırılmış bir yapıdır. )

( [Eğitim verileri ve kaynaklar]
Çok sayıda İngilizce metin kaynağından eğitilmiştir ve İngilizce'ye odaklanır.[Öteki dillerdeki veri kaynaklarına da erişimi vardır.]
İLE/VE/DEĞİL/YERİNE/||/<>/>
Özellikle Türkçe içeriklerden eğitilmiş ve Türkçe'deki metinleri daha iyi anlayabilen ve yansıtabilen bir yapıdır. )

( [Türkçe kültür ve aktarım anlayışı]
Türk kültürü ve tanımları konusunda sınırlı bilgiye sahip olabilir ve bu nedenle Türkçe içerikleri daha az doğru biçimde işleyebilir.
İLE/VE/DEĞİL/YERİNE/||/<>/>
Türk kültürünü ve tanımlarını daha iyi anlar ve bu nedenle Türkçe metinleri daha iyi işleyebilir. )

( [Uygulama Alanları]
Genel sohbet, metin oluşturma, soru-yanıt uygulamaları, metin tabanlı oyunlar ve daha fazlası gibi geniş bir uygulama yelpazesi için kullanılabilir.
İLE/VE/DEĞİL/YERİNE/||/<>/>
Özellikle Türkçe içeriğe sahip web siteleri, müşteri hizmetleri botları, özel Türkçe metin oluşturma görevleri ve Türkçe'deki çeşitli uygulamalar için daha uygundur. )


- CHEBYSHEV İLE MARKOV İLE HOEFFDİNG ile/||/<> KONSANTRASYON EŞİTSİZLİKLERİ

( Olasılık sınırları veren eşitsizlikler. )

( Formül: P(|X-μ| ≥ kσ) ≤ 1/k² )

( Andrey Markov tarafından 1906 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1856-1922) (Ülke: Rusya) (Alan: Matematik) (Önemli katkıları: Markov zincirleri, stokastik süreçler) )


- CHELAT İLE MAKROSİKLİK İLE KRİPTAND ile/||/<> LİGAND TÜRLERİ

( Çok dişli ligand sınıfları. )

( Formül: K_chelat >> K_monodentate )


- CHEMİCAL BİOLOGY ile/||/<> BİOCHEMİSTRY

( Chemical biology kimyasal araçlarla biyolojik sistem incelerken İLE biochemistry doğal biyomoleküllerin kimyasını inceler )

( Formül: Chemical probe )


- CHEMİCAL GENETİCS ile/||/<> CLASSİCAL GENETİCS

( Chemical genetics küçük moleküllerle gen fonksiyonu incelerken İLE classical genetics genetik manipülasyonla gen fonksiyonu inceler )

( Formül: Small molecule inhibitor )


- CHEMİCAL İLE ION İLE NUCLEAR ile/||/<> ROKET İTKİ SİSTEMLERİ

( Uzay aracı tahrik teknolojileri. )

( Formül: Isp = ve/g₀ )


- CHEMİLÜMİNESANS ile/||/<> BİOLÜMİNESANS

( Chemi kimyasal reaksiyon, bio enzim kaynaklı ışık. )

( Formül: Luminol İLE lusiferin )


- CHİ-SQUARE TEST ile/||/<> FİSHER EXACT TEST

( Chi-square asimptotik, Fisher exact küçük örnek. )

( Formül: Asymptotic İLE exact small sample )


- CHIP-SEQ ile/||/<> ATAC-SEQ

( ChIP-seq protein-DNA etkileşimini analiz ederken İLE ATAC-seq kromatin erişilebilirliğini analiz eder )

( Formül: Chromatin mapping )


- CHIP ile/||/<> RIP

( ChIP kromatin protein İLE RIP RNA protein. )

( Formül: Chromatin İLE RNA immunoprecipitation )


- CHİROPTİK SPEKTROSKOPİ ile/||/<> NMR SPEKTROSKOPİ

( Chiroptik spektroskopi kiral moleküllerin optik aktivitesini ölçerken İLE NMR spektroskopi manyetik çekirdek rezonansını ölçer )

( Formül: CD spektroskopi )


- CHOMSKY İLE CONTEXT-FREE İLE REGULAR ile/||/<> FORMAL DİLLER

( Dil gramerleri hiyerarşisi. )

( Formül: S → NP VP )


- CHROMATİC HOMOTOPY ile/||/<> STABLE HOMOTOPY

( Chromatic homotopy periodic fenomenlerle süzme yaparken İLE stable homotopy genel stabilizasyon sürecidir )

( Formül: Chromatic spectral sequence )


- CHROMATİC İLE CLİQUE İLE INDEPENDENCE ile/||/<> GRAF İNVARYANTLARI

( Grafların karakteristik sayıları. )

( Formül: χ(G) ≥ n/α(G) )


- CHRONOBİOLOGY ile/||/<> STATİC BİOLOGY

( Chronobiology biyolojik ritim ve zaman döngüleri incelerken İLE static biology zamandan bağımsız biyolojik süreçleri inceler )

( Formül: Circadian rhythm )


- CHRONOLOGİCAL İLE BİOLOGİCAL İLE EPİGENETİC ile/||/<> YAŞ ÖLÇÜMLERİ

( Farklı yaşlanma metrikleri. )

( Formül: Horvath clock )


- CHURCH-TURİNG TEZİ ile/||/<> HESAPLANABİLİRLİK SINIRI

( Church-Turing tezi etkin hesaplanabilir fonksiyonlar Turing makinesi ile hesaplanabilir İLE hesaplanabilirlik sınırı mekanik çözümün sınırlarıdır. Bu tez matematiksel olarak kanıtlanamaz İLE ama evrensel olarak kabul edilir. )

( Alan Turing tarafından 1936 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1912-1954) (Ülke: İngiltere) (Alan: Matematik, Bilgisayar) (Önemli katkıları: Turing makinesi, yapay zeka) )


- ÇİÇEK AŞISI ve/||/<>/< EDWARD JENNER


- ÇİÇEK ile ATATÜRK ÇİÇEĞİ/NOEL YILDIZI/POINSETTIA

( Joel Roberts Poinsett'i de araştırmanızı salık veririz... )

( ... cum EUPHORBIA PULCHERRIMA )


- ÇİÇEK ile/||/<> KIZAMIK

( Çiçek ve kızamık ayrımı )

( Razi tarafından 900 yılında keşfedildi/formüle edildi. (854-925) (Ülke: Rey) (Alan: kimya) (Önemli katkıları: Alkol damıtması, sülfürik asit, tıp ve kimya) )


- CİDDİ ANLAMDA ile/ve/değil/||/<> CİDDİ ORANDA


- CİDDİYE ALINMASI GEREKEN:
KENDİMİZ ile/ve/değil/||/<>/< İŞİMİZ


- ÇİFT KUTUP/LU(DİPOL[Yun.]):
GEÇİCİ ile KALICI

( Kutupsuz[apolar] en küçük birimlerde[moleküllerde] oluşur. İLE Kutuplu[polar] en küçük birimlerde oluşur. )


- ÇİFT SAYI ile/||/<> TEK SAYI

( İkiye tam bölünür. İLE/||/<> Bölünmez. )

( Formül: 2n İLE 2n+1 )


- ÇİFT TARAFLI İÇBÜKEY ile BİR TARAFI İÇBÜKEY, ÖBÜR TARAFI DIŞBÜKEY

( CONCAVO vs. CONCAVO CONVEX )


- ÇİFT ile/ve/||/<> BAĞDAŞIK


- ÇİFT ile/ve/||/<>/> SONSUZLUK


- HİZMET:
"ÇIKAR İÇİN" ile/değil/yerine/>< HAK İÇİN


- ÇIKAR ile/değil/yerine/>< ÇIKARIM


- ÇIKAR ile/ve/||/<> KÂR


- ÇIKARDAŞ ile/değil/yerine/>< ANLAMDAŞ


- ÇIKARIM = İSTİDLÅL = INFERENCE, ILLATION[İng.] = INFÉRENCE[Fr.] = SCHLUSS[Alm.] = ILLATION, CONCLUSIO[Lat.]


- ÇIKARIM ile/ve/||/<> ÖNGÖRÜ

( vs./and/||/<> FORECAST )


- ÇIKARIM ile/değil/yerine (SADECE) DÜŞÜNME

( [not] INFERENCE vs./but (ONLY) THINKING
(ONLY) THINKING instead of INFERENCE )


- KORUMAK ile/ve SÜRDÜRMEK

( TO PROTECT/SAVE vs./and TO KEEP ON )


- ÇIKARSAMA ile/ve/<> BİLEŞİM


- ÇIKARSAMA ile/ve/<> USLAMLAMA


- ÇIKARSIZ ve/||/<> RİYÂSIZ


- ÇIKMAZ ile KISIR DÖNGÜ


- ÇİLEDEN ÇIKMAK ile/ve/||/<> ÇIĞIRDAN ÇIKMAK


- ÇİLEYİ (SEÇMEYİN!) ile/ve/değil/||/<>/< ÇİLEĞİ (SEÇMEYİN!)


- ÇILGIN/LIK ile/ve/değil/yerine/||/<>/< APTAL/LIK


- CIMBIZ ile/değil/yerine BÜYÜTEÇ

( [not] TWEEZERS vs./but MAGNIFYING/BURNING GLASS
MAGNIFYING/BURNING GLASS instead of TWEEZERS )


- CIMON ve/||/<> PERO

( )

( Barok tarzının önde gelen adlarından Paul Rubens'in, 1635'te yaptığı bu tablo, Rusya'nın St. Petersburg kentinde bulunan Hermitage Müzesi'nde sergileniyor.

Elleri bağlanmış yaşlı adam Cimon, dönemin iktidarı tarafından itirafa zorlanmak için açlığa mahkum edilmiş. Yeni doğum yapan kızı Pero, büyük zorluklarla gardiyanlara rüşvet vererek babasını ziyaret eder ve kendi sütüyle babasını açlıktan ve ölümden korumak için emzirir.

Kızın yüzündeki kaygı, kapıya baktığı açıkça görülen duruşu, babasının omzunu şefkatle kavrayışı, güçlü duruşu ve cesareti yansıtmış. Babanın, kızının memesini emerken yüzünde oluşan o çaresizliğini, ellerini koyuş biçimi ve gövde dili ile kabullenişini harika yansıtmış ressam.

Nasıl bakarsak o'yuz, o kadarız.
Ne okursak o'yuz, o kadarız.
Ne anlarsak o'yuz, o kadarız.
Ne yersek o'yuz, o kadarız.
Bakış açımız, bizi anlatır; baktığımız şey değil.

Sanatın gücü, işte budur. )


- ÇİN KALAN TEOREMİ ile/||/<> EUKLİDYEN ALGORİTMA

( ÇKT eş zamanlı kongrüans, Euklidyen OBEB bulma. )

( Formül: Sistem çözümü İLE gcd )

( Sun Zi tarafından 300 yılında keşfedildi/formüle edildi. )


- ÇİN KALAN TEOREMİ ile/||/<> MODÜLER ARİTMETİK

( Çin Kalan Teoremi eşzamanlı kongrüansları çözer İLE modüler aritmetik kalanlı işlemleri kullanır. )

( Sun Zi tarafından 400 yılında keşfedildi/formüle edildi. (400-460) (Ülke: Çin) (Alan: Matematik) (Önemli katkıları: Çin Kalan Teoremi) )


- CİNS ile/ve/||/<>/> NEV/TÜR ile/ve/||/<>/> FASL ile/ve/||/<>/> HASSA ile/ve/||/<>/> ARAZ


- CİNSEL SEÇİLİM ile/||/<> DOĞAL SEÇİLİM

( Cinsel eş seçimi, doğal survival. )

( Formül: Mating İLE survival )


- ÇIPLAK/LIK ile/ve/değil/||/<> GÜÇSÜZ/LÜK


- ÇIPLAK/LIK(") ile/ve/değil/||/<>/< (")ŞEFFAF/LIK(")

( BÜREHNEGÎ/BEREHNEGÎ ile/ve ... )


- CİRCADİAN İLE ULTRADİAN İLE INFRADİAN ile/||/<> BİYOLOJİK RİTİMLER

( Zaman döngüleri. )

( Formül: τ ≈ 24h )


- CİRCLE ile/||/<> ELLİPSE

( Circle sabit yarıçap İLE ellipse iki odak mesafe toplamı sabit. )

( Formül: Constant radius İLE constant sum distances )


- ÇIRPINMA ile/ve/<> CANLANMA


- CİS İLE TRANS İLE FAC İLE MER ile/||/<> KOMPLEKS İZOMERLERİ

( Geometrik izomeri türleri. )

( Formül: Cisplatin: cis-[Pt(NH₃)₂Cl₂] )


- CİS İZOMER ile/||/<> TRANS İZOMER

( Cis aynı taraf 90°, trans karşı taraf 180°. )

( Formül: Platin kompleksleri )


- CİSİM ile/ve/değil DÜZGÜN KESİTLİ KATI CİSİMLER


- CİSİM ile/ve MEVCUD


- CİSM-İ TABİÎ ile CİSM-İ TÂLÎMÎ ile CİSM-İ RİYÂZÎ

( Doğal nesne. İLE Matematiksel nesne. İLE ... )

( Tüm nesneler/cisimler, ya devim ya da dinginliktedir. )

( Nesneler/cisimler, birbirinden, tözde değil fakat devim ve dinginlikte ayrılır. )

( Nesnelerin/cisimlerin etkileşimleri, doğalarına bağlıdır. )


- CIVA(Hg)["CİVA" değil!] ve/||/<> ANLAK/ZEKÂ

( Atom numarası 80, atom ağırlığı 200.6, donma noktası -38.9 °C olduğundan, oda sıcaklığında, sıvı olarak bulunan, kaynama sıcaklığı 356.6 °C, yoğunluğu 13.59 g/cm³ olan, kütle numarası 196-205 arasında izotopları bulunan, sıcaklıkölçer, basınçölçer, emme pompaları, cıva buharlı lambaların yapımında, aynaların sırlanmasında, altın ve gümüşün özümlenmesinde kullanılan, gümüş renginde bir öğe. )

( HYDRARGYRUM )

( ZÎBAK/ZEYBAK )

( MERCURY )

( LE MERCURE )

( QUECKSILBER )


- ÇİVİ ile/ve/değil/yerine/||/<>/>< ÜTÜ

( Bozan/delen [olmak]. İLE/VE/||/<>/>< Düzelten [olmak]. )


- ÇİVİ ile/ve/değil/yerine/||/<> VİDA[İt. < VITE]

( İki şeyi birbirine tutturmak, bir nesneyi, bir yere sabitlemek için çakılan, ucu sivri, başlı, metal ya da ağaçtan yapılmış ufak çubuk. | Kalkan balığının üzerindeki düğmeye benzer kemiksi oluşum. İLE/VE/DEĞİL/YERİNE/||/<> Döndürülerek bir yere sokulan burmalı çivi. )

( image )


- CIVILITAS <> HUMANITAS <> VERITAS


- ÇİZGİ GENİŞLEMESİ DOPPLER GENİŞLEMESİ ile/||/<> ÇİZGİSEL KUSUR

( )

( Bilinmiyor tarafından keşfedildi/formüle edildi. )


- ÇİZGİ ile/ve/||/<> OMURGA


- ÇİZİNÇ/HARİTA[Ar.] ile/ve/||/<>/> YÖNDEÇ/PUSULA[İt.]


- CLASS NUMBER ile/||/<> DİSCRİMİNANT

( Class number eşdeğerlik sınıfı İLE discriminant b²-4ac değer. )

( Formül: Equivalence İLE invariant )


- CLAUSİUS İLE KELVİN İLE PLANCK ile/||/<> ENTROPİ FORMÜLASYONLARI

( Termodinamiğin ikinci yasasının farklı ifadeleri. )

( Formül: ΔS_evren ≥ 0 )

( Max Planck tarafından 1900 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1858-1947) (Ülke: Almanya) (Alan: Fizik) (Önemli katkıları: Kuantum teorisi, Planck sabiti) (Nobel: 1918) )


- CLAUSİUS-CLAPEYRON ile/||/<> ANTOİNE DENKLEMİ

( C-C faz dengesi kuramk, Antoine ampirik buhar basıncı. )

( Formül: dP/dT = ΔH/TΔV )

( Benoît Clapeyron tarafından 1834 yılında keşfedildi/formüle edildi. )


- CLEBSCH GORDON KAT SAYİSİ ile/||/<> VEKTÖR ÇİFTLENİM KAT SAYİSİ

( )

( William Rowan Hamilton tarafından 1843 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1805-1865) (Ülke: İrlanda) (Alan: matematik) )


- CLİCK CHEMİSTRY ile/||/<> TRADİTİONAL ORGANİC CHEMİSTRY

( Click chemistry yüksek verimli seçici reaksiyonlarken İLE traditional organic chemistry çok adımlı düşük verimli sentezlerdir )

( Formül: CuAAC reaction )


- CLİCK KİMYASI ile/||/<> KLASİK SENTEZ

( Click azid-alkin hızlı verimli, klasik çok basamak. )

( Formül: CuAAC İLE çoklu )


- CLOAKİNG İLE SUPERLENS İLE ZERO INDEX İLE HYPERBOLİC ile/||/<> METAMALZEME UYGULAMALARI

( İleri metamalzeme tasarımları. )

( Formül: ε < 0 İLE μ < 0 )


- CLUSTER ALGEBRA ile/||/<> QUİVER REPRESENTATİON

( Cluster algebra belirli exchange ilişkilerine sahip halka yapısıyken İLE quiver representation directed graph üzerinde temsil kuramıdir )

( Formül: Mutation process )


- CLUSTER ile/||/<> ÇOK ÇEKİRDEKLİ

( Cluster M-M bağlı grup, polynuclear köprü ligand. )

( Formül: Fe₄S₄ İLE Cu₂(OAc)₄ )


- CMB İLE BAO İLE IA SÜPERNOVA ile/||/<> KOZMOLOJİ GÖZLEMLERİ

( Evrenin genişlemesini kanıtlayan gözlemler. )

( Formül: T = 2.725 K (CMB) )


- CMB İLE BAO İLE TYPE IA İLE WEAK LENSİNG ile/||/<> KOZMOLOJİK PROBLAR

( Evren parametrelerini ölçme yöntemleri. )

( Formül: z = H₀d/c )


- CMB ile/||/<> CΝB

( CMB foton arka plan 2.7K İLE CνB nötrino 1.9K tespit edilememiş. )

( Formül: COBE/WMAP İLE teorik )


- CMC ile/||/<> AGREGASYON SAYISI

( CMC kritik misel konsantrasyonu, agregasyon misel boyutu. )

( Formül: Başlangıç İLE N )


- CNN İLE RNN İLE TRANSFORMER ile/||/<> DERİN ÖĞRENME MİMARİLERİ

( Farklı veri türleri için ağ yapıları. )

( Formül: Attention(Q ileK ileV) )


- COASTLİNE İLE CLOUDS İLE MOUNTAİNS ile/||/<> DOĞAL FRAKTALLAR

( Doğada görülen fraktal yapılar. )

( Formül: L ∝ r^(1-D) )


- ÇOCUĞA, "GELECEK HAZIRLAMAK" değil ÇOCUĞU, GELECEĞE HAZIRLAMAK


- ÇOCUĞU "ÖVÜNCE":
KİBİRLİ ile HIRSLI ile ÇABALI ile BENCİL ile AHLÂKLI

( "Zekâ" ve "kişiliğini" "översek". İLE (")Başarısını(") "översek". İLE Çabasını översek. İLE "Tipini" "översek". İLE İyi davranışlarını översek. )


- ÇOCUĞUMUZ, BÜYÜR VE GELİŞİRKEN:
"BEKLEDİĞİMİZ" ile/değil/yerine/>< GERÇEKTE OLAN

( )


- ÇOCUK DÜŞÜNCESİ ile/değil/yerine ŞİZOİD DÜŞÜNCE ile/değil/yerine BİRLİK DÜŞÜNCESİ


- ÇOCUK GELİŞİMİ KURAMLARINDA:
ABRAHAM MASLOW ve/||/<> ERIK ERIKSON ve/||/<> JEAN PIAGET ve/||/<> LAWRENCE KOHLBERG ve/||/<> JOHN BOWLBY

( Gereksinimler sıradüzenine işaret etmiştir. VE/||/<> Bireylerin, sorunlarını çözme olanaklarının bulunduğuna işaret etmiştir. Gelişimin, sekiz aşaması olduğunu öne sürmüştür. Benlik güçlerinin, gelişimsel sorunların başarılı biçimde çözülmesiyle kazanıldığına işaret etmiştir. VE/||/<> Bilişsel gelişimin aşamalarını ortaya koymuş ve çocukların, belirli gelişimsel aşamalara özgü, beceri ve davranışlarının olduğunu, kavramlarla açıklamıştır. VE/||/<> Piaget'in önerdiği, bilişsel gelişim kavramları ile ahlâkî kavramların kazanımı arasındaki ilişkiyi araştırmıştır. VE/||/<> Çocuğun, duygusal ve davranışsal gelişimi ile ilgisi olduğu düşünülen, anneye bağlanmaya vurgu yapmış ve bağlanma kuramını ortaya atmıştır. )


- ÇOCUKLARA, DAHA İYİ BİR DÜNYA BIRAKMAK ile/ve/değil/yerine/||/<>/< DÜNYAYA, DAHA İYİ ÇOCUKLAR BIRAKMAK


- ÇOCUKLARIN, KARANLIKTAN KORKMASI
ile/değil/ne yazık ki/>
"YETİŞKİNLERİN", AYDINLIKTAN KORKMASI


- CODİNG THEORY ile/||/<> COMPRESSİON THEORY

( Coding theory hata düzeltme kodlarını incelerken İLE compression theory veri sıkıştırma algoritmalarını inceler )

( Formül: Hamming distance )


- ÇOĞALTMAK ile/ve ARTIRMAK

( TO INCREASE vs./and SAVING/ECONOMIZING )


- ÇOĞAL(T)MAK ile/ve/||/<> YAYGINLAŞ(TIR)MAK


- ÇOĞALTMAK ile/ve/<>/> YAYMAK


- COĞRAFYA ile/||/<> HARİTA

( Cihannüma, dünya coğrafyası ansiklopedisi )

( Katip Çelebi tarafından 1648 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1609-1657) (Ülke: Osmanlı) (Önemli katkıları: Cihannüma, coğrafya ve haritacılık) )


- COĞRAFYA ile/||/<> SEYAHAT

( Rihle, 120.000 km seyahat kaydı )

( İbn Batuta tarafından 1355 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1304-1369) (Ülke: Fas) (Önemli katkıları: Seyahatname, coğrafi keşifler) )


- ÇOĞU AYRINTI/DURUM İÇİN:
DOĞRU/YANLIŞ SORGULAMA

( Yok. İLE/VE/DEĞİL/YERİNE/||/<>/< Var. )


- ÇOĞU ÖLÜM ve/=/||/<> ERKEN ÖLÜM


- ÇOĞUL ile/ve/değil BİRDEN FAZLA


- ÇOĞUL/LUK / ÇOK/LU ile/ve/değil/||/<> ÇEŞİT/Lİ/LİK


- ÇOĞUNLUK ile NİTELİKLİ ÇOĞUNLUK


- ÇOĞUNLUKLA) TÜM DÜNYADA/KÜLTÜRLERDE ile/ve İSLÂM'DA ile/ve HRİSTİYANLIK'TA ile/ve YAHUDİLİK'TE


- ÇOĞUNLUKLA ... ile DAHA ÇOK ...


- COHERENCE İLE TUNNELİNG İLE ENTANGLEMENT ile/||/<> BİYOLOJİK KUANTUM

( Canlılardaki kuantum etkileri. )

( Formül: Exciton transfer )


- COHERENT IŞIK ile/||/<> INCOHERENT IŞIK

( Coherent ışık sabit faz ilişkisi (lazer), incoherent rastgele fazlıdır. )

( Formül: Lazer İLE ampul )


- COHERENT LİGHT ile/||/<> INCOHERENT LİGHT

( Coherent light sabit faz ilişkisi olan ışıkken İLE incoherent light rastgele faz dağılımı olan ışıktır )

( Formül: Laser light )


- [ne yazık ki]
(ÇOK) BENCİL/LİK değil/yerine/>< (ÇOK) BİLGİ(Lİ/LİK)

( Ne kadar bilgi, o kadar az bencillik; ne kadar az bilgi, o kadar çok bencillik. )


- ÇOK BİLGİLİ OLMAK ile/ve/||/<>/> ÇOK GÜZELLİK VE ACI GÖRMEK/YAŞAMAK


- ÇOK BİLMEK/BİLEN ile/ve/değil/yerine/||/<>/>
ÇOK BİLMEK/BİLEN / ÇOK BİLGİSİ OLMAK/OLAN

( Hiç yanıltmaz. [Her bilinen, her zaman, zemin ve koşul için "yeterince" hatta tamamen bilinir, emin olunan/olunur "kabul edilir."] İLE/VE/DEĞİL/YERİNE/||/<> Çok yanıltır. [Veriyle/bilgiyle uğraşmak, varolanlar ve varolabileceklerin tüm (olası) çeşitlilikleriyle uğraşmak demek olduğundan dolayı her ilerleyişte, çok sayıda, yeni bilinmez(lik)ler/veriler açığa çıkar. Dolayısıyla da bilinemeyecek sayıda (sonsuzlukta), bilmenin/verinin ve yeninin sınırı olmadığı kadar yanılmanın da sınırı olmaz/yoktur. Bu durum ve süreçten dolayı da yeni olanların karşısında, yanılma da kaçınılmazdır. Tabii bu süreç/yol da bir o kadar tetikleyicidir. Bilme isteğinin pek sonu olmadığından ve olmayacağından dolayı da yanılmaktan da kurtulma olanağı yoktur. Süreç ve sonuç itibariyle de iyi bir durum ve süreçtir.] )


- ÇOK DÜŞÜNME" ile/ve/değil/yerine İYİ/DOĞRU/YETERLİ/NİTELİKLİ DÜŞÜNME

( Çok düşün(ül)memeli, iyi/doğru/yeterli/nitelikli düşün(ül)meli! )

( [not] TO THINK MUCH vs./and/but TO THINK WELL/RIGHT/ENOUGH/QUALIFIED
TO THINK WELL/RIGHT/ENOUGH/QUALIFIED instead of TO THINK MUCH )


- ÇOK GÖRMEK/GÖRDÜĞÜMÜZ ile/değil/yerine HAK GÖRMEK/GÖRDÜĞÜMÜZ

( "Kendimize" hak gördüğümüzü, başkasına "çok" görmeyelim! )


- ÇOK İKEN ve/||/<> AZ İKEN

( Çok tüketme/yelim! VE/||/<> Çok çalış/alım! Dilenme/yelim! )


- ÇOK KATLI PAZARLAMANIN YAPISI VE İŞLEYİŞİ ile PİRAMİT ŞEMA ORGANİZASYONLARININ YAPISI VE ÖZELLİKLERİ

( ÇOK KATLI PAZARLAMA ŞİRKETLERİ İLE PİRAMİT ŞEMA ORGANİZASYONLARININ YAPISAL FARKLILIKLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME - Nihal Paşalı )


- ÇOK KULLANIM ile/ve/değil/||/<> KÖTÜ KULLANIM


- ÇOK ŞEY BİLMEK ile/ve/değil/yerine ÇOK ÖNEMLİ(ÖNCELİKLİ) ŞEYLERİ BİLMEK

( [not] TO KNOW MANY THINGS vs./and/but TO KNOW THE MOST IMPORTANTS
TO KNOW THE MOST IMPORTANTS instead of TO KNOW MANY THINGS )


- ÇOK ŞEYDEN HABERDAR OLMAK ile/ve/değil/yerine BİRBİRİMİZİ DİNLEMEK


- ÇOK SÖZ ile/yerine TOK SÖZ

( Sözü çoğaltan, perdeyi kalınlaştırır. )

( MANY WORD vs. FULL WORD
FULL WORD instead of MANY WORD )


- ÇOK YAŞAMAK ile/ve/değil/yerine İYİ/NİTELİKLİ YAŞAMAK

( Nicelikli. İLE/VE/DEĞİL/YERİNE Nitelikli. )

( Yaşlanılan gün/saat/dakika/ÂN. İLE/VE/DEĞİL/YERİNE Yaşanılan gün/saat/dakika/ÂN. )


- ÇOK YORULMAK ile/ve/değil/||/<>/< ÇABUK YORULMAK


- [ne yazık ki]
ÇOK ile/değil/>< AZ

( Sözcük. İLE/VE/DEĞİL/||/>< Anlam.
"Yargı". İLE/DEĞİL/YERİNE/>< Adâlet.
Geveze. İLE/DEĞİL/YERİNE/>< Konuşan.
Sevişen. İLE/VE/DEĞİL/||/>< Seven.
Yürüyen. İLE/VE/DEĞİL/||/>< İlerleyen. )

( "Yetmez." İLE/DEĞİL/>< Yeter. )


- ÇOK ile/>< YOK

( MANY/MUCH vs./>< ABSENT/NONE )


- [ne yazık ki]
"ÇOK BİLMİŞLİK" ile/ve/||/<> "GARANTİCİLİK"

( [ne yazık ki] Bir kişi, ne kadar bilmiyorsa, o kadar "bilir". İLE/VE/||/<> Ne kadar "korkuyor" ve "öfkeliyse", o kadar "garanticidir". )


- [ne yazık ki]
"ÇOK FAZLA BİLMEK" =/< YETERİNCE VE YETKİN BİLMEMEK


- ... ÇOK GELİŞİYOR ile ... HIZLI GELİŞİYOR


- ÇOKLU UYARIMLI FLORESAN ile/||/<> TEK UYARIMLI FLORESAN

( Çoklu uyarımlı floresan farklı dalga boylarında uyarılabilirken İLE tek uyarımlı floresan sadece bir dalga boyunda uyarılır )

( Formül: Multiple excitation )


- ÇÖKMEK ile/ve/||/<> ÇÖREKLENMEK


- COLOMB ile COULOMB


- COLUMN SPACE ile/||/<> ROW SPACE

( Column space Ax değerleri İLE row space Aᵀy değerleri. )

( Formül: Range İLE corange )


- COMBİNATORİAL CHEMİSTRY ile/||/<> TRADİTİONAL SYNTHESİS

( Combinatorial chemistry çok sayıda bileşiği paralel sentez ederken İLE traditional synthesis tek tek molekül sentezi yapar )

( Formül: Library screening )


- COMBİNATORİAL OPTİMİZATİON ile/||/<> CONTİNUOUS OPTİMİZATİON

( Combinatorial optimization ayrık seçenekler arasında optimal seçim yaparken İLE continuous optimization sürekli değişkenli fonksiyon optimizasyonu yapar )

( Formül: Integer programming )


- COMPACT İLE SELF-ADJOİNT İLE UNBOUNDED İLE TRACE CLASS ile/||/<> OPERATÖR TÜRLERİ

( Lineer operatör sınıfları. )

( Formül: T = ∫λ dEλ )


- COMPACT OPERATOR ile/||/<> BOUNDED OPERATOR

( Compact birim küre görüntüsü precompact, bounded norm sınırlı. )

( Formül: Precompact image İLE norm bounded )


- COMPARATİVE GENOMİCS ile/||/<> SİNGLE SPECİES GENOMİCS

( Comparative genomics farklı türlerin genom karşılaştırması yaparken İLE single species genomics tek tür genom analizi yapar )

( Formül: Synteny analysis )


- COMPLEMENT İLE OPSONİZATİON İLE MAC ile/||/<> KOMPLEMAN SİSTEMİ

( Humoral immünitenin protein kaskadı. )

( Formül: C5b-9 = MAC )


- COMPLEMENTARY ile/||/<> SUPPLEMENTARY

( Complementary toplam 90° İLE supplementary toplam 180°. )

( Formül: Sum to 90° İLE sum to 180° )


- COMPLETENESS İLE COMPACTNESS İLE LÖWENHEİM-SKOLEM ile/||/<> MODEL KURAM

( Mantık ve modeller. )

( Formül: ⊨ iff ⊢ )


- COMPUTATİONAL BİOLOGY ile/||/<> WET LAB BİOLOGY

( Computational biology matematiksel modelleme ve hesaplama kullanırken İLE wet lab biology deneysel laboratuvar çalışması yapar )

( Formül: Algorithm development )


- COMPUTATİONAL COMPLEXİTY ile/||/<> ALGORİTHMİC EFFİCİENCY

( Computational complexity problemlerin kuramk hesaplama zorluğunu incelerken İLE algorithmic efficiency spesifik algoritmaların pratik performansını inceler )

( Formül: P İLE NP )


- COMPUTATİONAL GEOMETRY ile/||/<> ANALYTİC GEOMETRY

( Computational geometry geometrik problemlerin algoritma çözümlerini incelerken İLE analytic geometry geometriyi koordinat sistemleriyle inceler )

( Formül: Voronoi diagram )


- COMPUTATİONAL MATHEMATİCS ile/||/<> THEORETİCAL MATHEMATİCS

( Computational mathematics hesaplama odaklı matematik yöntemleri geliştirirken İLE theoretical mathematics soyut kuramk yapıları inceler )

( Formül: Algorithm development )


- COMPUTATİONAL STATİSTİCS ile/||/<> THEORETİCAL STATİSTİCS

( Computational statistics bilgisayar yoğun istatistik yöntemleri geliştirirken İLE theoretical statistics istatistiğin matematik kuramlarıni geliştirir )

( Formül: Bootstrap method )


- COMPUTER-AİDED DRUG DESİGN ile/||/<> TRADİTİONAL DRUG DİSCOVERY

( Computer-aided drug design hesaplamalı yöntemlerle ilaç tasarlarken İLE traditional drug discovery deneme yanılma yöntemi kullanır )

( Formül: Molecular docking )


- CONDENSED MATHEMATİCS ile/||/<> TOPOLOGİCAL SPACES

( Condensed mathematics kategorik topoloji yaklaşımıyken İLE topological spaces klasik nokta-küme topolojisidir )

( Formül: Condensed sets )


- CONDİTİON NUMBER ile/||/<> DETERMİNANT

( Condition κ(A) numerik kararlılık, determinant hacim. )

( Formül: Stability İLE volume )


- CONFORMAL MAPPİNG ile/||/<> BİHOLOMORPHİC

( Conformal açı koruyan, biholomorphic bijektif analitik. )

( Formül: Angle preserving İLE bijective analytic )


- CONGRUENT ile/||/<> SİMİLAR

( Congruent aynı boyut şekil İLE similar aynı şekil farklı boyut. )

( Formül: Same size İLE same shape )


- CONSERVATION GENETICS ile/||/<> POPULATION GENETICS

( Conservation genetics türlerin korunması için genetik analizken İLE population genetics genel popülasyon genetik yapısını inceler )

( Formül: Genetic diversity preservation )


- CONSERVATION ile/değil/yerine CONVERSATION

( Korumacılık. İLE/DEĞİL/YERİNE Konuşmak. )


- CONSERVATİVE FİELD ile/||/<> NON-CONSERVATİVE

( Conservative potansiyel var, non-conservative yok. )

( Formül: Path independent İLE dependent )


- CONSOLIDATION vs. INTEGRITY

( BÜTÜNLEŞME ile BÜTÜNLÜK )


- CONSTRUCTİVE İLE CLASSİCAL İLE INTUİTİONİSTİC İLE PARACONSİSTENT ile/||/<> MANTIK SİSTEMLERİ

( Farklı ispat yaklaşımları. )

( Formül: Proofs = Programs )


- CONTEST vs. CONTEST

( Yarışma. İLE Tartışma, iddia/laşma, çekişme. )


- CONVEX ile/||/<> CONCAVE

( Convex her segment içinde İLE concave bazı segment dışında. )

( Formül: All segments inside İLE some outside )


- COOPER ÇİFTİ ile/||/<> EKSİTON

( Cooper iki elektron bağlı, eksiton elektron-boşluk çifti. )

( Formül: Süperiletkenlik İLE yarıiletken )


- COPENHAGEN İLE MANY WORLDS İLE PİLOT WAVE İLE QBİSM ile/||/<> KUANTUM YORUMLARI

( Kuantum mekaniği felsefi yorumları. )

( Formül: |ψ⟩ → |φ⟩ (çöküş) )


- COPENHAGEN İLE MANY WORLDS İLE PİLOT WAVE ile/||/<> KUANTUM YORUMLARI

( Kuantum mekaniğinin farklı felsefi yorumları. )

( Formül: ψ → |ψ⟩⟨ψ| )


- COPERNIC ile/ve/değil İBN ŞÂTIR


- ÇORAP:
SICAK TUTAR ile/ve/||/<>/< SOĞUKTAN KORUR


- ÇORBA ile/değil/yerine TORBA


- CORE-SHELL ile/||/<> ALAŞIM NP

( Core-shell çekirdek-kabuk, alaşım karışık kompozisyon. )

( Formül: Au@Ag İLE AuAg )


- CORİOLİS İLE SANTRİFÜJ İLE EULER ile/||/<> HAYALİ KUVVETLER

( Dönen referans sistemlerinde görülen kuvvetler. )

( Formül: F_cor = -2mΩ × v )

( Leonhard Euler tarafından 1750 yılında keşfedildi/formüle edildi. )


- CORONA THEOREM ile/||/<> INTERPOLATİON

( Corona yoğun range, interpolation değer yerleştirme. )

( Formül: Dense range İLE value placement )


- COŞMAK ile/ve/<> KOŞMAK


- COSMOS ile/ve TOPOS

( Küreyi/küreleri kapsayan. İLE/VE Kürenin içindekileri kapsayan. )


- COULOMB BLOCKADE İLE QUANTUM POİNT CONTACT ile/||/<> NANO ELEKTRONİK

( Nano ölçek elektron transport. )

( Formül: G = n×2e²/h )

( Charles-Augustin de Coulomb tarafından 1785 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1736-1806) (Ülke: Fransa) (Alan: Fizik) (Önemli katkıları: Coulomb yasası, elektrostatik) )


- COULOMB BLOKAJI ile/||/<> TÜNELLEME

( Coulomb tek elektron şarj e²/2C, tünelleme çok elektron. )

( Formül: SET İLE normal tünel )

( Charles-Augustin de Coulomb tarafından 1785 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1736-1806) (Ülke: Fransa) (Alan: Fizik) (Önemli katkıları: Coulomb yasası, elektrostatik) )


- COULOMB İLE GAUSS İLE AMPERE İLE FARADAY İLE MAXWELL ile/||/<> EM TEMEL YASALARI

( Elektromanyetizmanın temel yasalarını bulan bilim insanları ve katkıları. )

( Formül: ∇×E = -∂B/∂t )

( Michael Faraday tarafından 1831 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1791-1867) (Ülke: İngiltere) (Alan: Fizik, Kimya) (Önemli katkıları: Elektromanyetik indüksiyon, elektroliz) )


- COULOMB KUVVETİ ile/||/<> LORENTZ KUVVETİ

( Coulomb durgun yükler arası, Lorentz hareketli yüke manyetik alanda etki eder. )

( Formül: F = kq₁q₂/r² İLE F = q(v×B) )

( Charles-Augustin de Coulomb tarafından 1785 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1736-1806) (Ülke: Fransa) (Alan: Fizik) (Önemli katkıları: Coulomb yasası, elektrostatik) )


- COULOMB KUVVETİ ile/||/<> LORENTZ KUVVETİ (İKİLİ KARŞILAŞTIRMA)

( Coulomb durgun yükler, Lorentz hareketli yükler içindir )

( Formül: F=kq₁q₂/r² İLE F=q(E+v×B) )

( Charles-Augustin de Coulomb tarafından 1785 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1736-1806) (Ülke: Fransa) (Alan: Fizik) (Önemli katkıları: Coulomb yasası, elektrostatik) )


- COULOMB YASASI ile/||/<> GAUSS YASASI

( Coulomb noktasal yükler, Gauss kapalı yüzey akısı )

( Formül: F = kq₁q₂/r² İLE ∮E·dA = Q/ε₀ )

( Charles-Augustin de Coulomb tarafından 1785 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1736-1806) (Ülke: Fransa) (Alan: Fizik) (Önemli katkıları: Coulomb yasası, elektrostatik) )


- COUNTABLE İLE UNCOUNTABLE İLE CARDİNAL İLE ORDİNAL ile/||/<> SONSUZLUK TÜRLERİ

( Farklı sonsuz büyüklükler. )

( Formül: ℵ₀ < 2^ℵ₀ = ℵ₁? )


- COVALENT ORGANİC FRAMEWORK ile/||/<> METAL ORGANİC FRAMEWORK

( COF sadece kovalent bağlarla oluşurken, MOF metal merkezli koordinasyon içerir )

( Formül: C-C bağları )


- COVERİNG SPACE ile/||/<> FİBER BUNDLE

( Covering yerel homeomorfizm, fiber bundle daha genel. )

( Formül: Local homeomorphism İLE general bundle )


- ÇÖZME GÜCÜ = AYIRMA GÜCÜ


- ÇÖZME ile/||/<> ÇÖZÜNME

( )

( Bilinmiyor tarafından keşfedildi/formüle edildi. )


- ÇÖZMEK ile/değil GİDERMEK

Bugün[17 Kasım 2025]
itibarı ile 11.290 başlık/FaRk ile birlikte,
11.290 katkı[bilgi/açıklama] yer almaktadır.
(10/47)
SÖZLER

Bilgilerin örgün birliği.

Bilim, nesneler karşısında yöntemli bilgidir.

Bilim, gerçeğin edebiyatıdır.

Bilim, bize geleceği vaad eder.

Bilim, yalnızca doğanın matematiksel davranışını ortaya koyan yasalardan oluşur.

Bilim bir hayal değildir, fakat onun bize vermediği şeyleri başka bir yerde bulacağımızı sanmak hayaldir.

Bilimin en önemli özelliği doğanın içinde kalmaktır.

Dış etkiler üstüne giriştiği mantık-deney işlemler bütünü.

"Ne tür bir bilgi gereklidir?" sorusunun yanıtı ancak "Bilimsel bilgi"de çözülecektir.

İnsan ancak bilimsel bilgi yoluyla nesne, olay ve olgulara egemen olmayı başarmaktadır.

Bilimsel ol ve bekle!

Gerçek bilim, her şeyin üstünde şüphe etmeyi ve cahil olmayı öğretir.

Evren matematiksel yapıdadır. Bilimin konusu olan doğa, matematiksel niteliklere sahip, bölünmez küçük parçacıklar olan atomlardan yapılmıştır. Doğada meydana gelen tüm değişiklikler, bu atomların birleşmesi, ayrılması ve hareketlerinden oluşur.

Hiçbir bilim, o bilimi yaparkenki araçları sorgulamaz.

Her bilim cevherin bir sunumunu inceler.

İlmin başı soğandan acı, sonu baldan tatlıdır.

İlmin yarısı aşk, yarısı okumaktır.

İlim sohbetle olur, kitaptan bilgi devşirilir.

Dili bilimden ayrı düşünmek veya bilimi dilden ayrı düşünebilmek olanaksızdır.

Sosyoloji en fazla metodu içeren, fakat en az çözümü olan bilimdir.

Matematik, doğanın sırlarını açacak tek anahtar olacaktır.

Terimlerle yapılmaya çalışılan bilim, ancak o terimi bilenler arasında yapılabilir.

İlim kesb ile rütbe-i rif'at arzu-yı muhal imiş ancak
Aşk imiş ne var âlemde ilim bir kıyl u kal imiş ancak

YANILGI

Greater Idaho Falls Bilim Fuarı'nda, bir lise öğrencisi, yöre insanlarını hazırladığı Projeyi imzalamaya davet etti. Delikanlı, "dihydrogen monokside" adlı maddenin kullanımının tümüyle yasaklanmasını, mümkün olmadığı takdirde çok sıkı kontrolünü istiyordu. Maddenin zararlarını, duvarlara astığı afişle açıklıyordu:

1- Yoğun terlemelere ve kusmalara sebep olabilir.
2- Doğaya büyük zararlar veren asit yağmurlarının ana unsurudur.
3- Gaz haline geçmiş hali, çok ciddi yanıklara sebep olabilir.
4- Kazara solunması, ciğerlere dolması ölüme yol açar.
5- Erozyona yol açar.
6- Otomobil frenlerinin etkinliğini azaltır.
7- Ölümcül kanser tümörlerinin hepsinin içinde bulunmuştur.

Bir saat içinde tam 50 bilim fuarı meraklısı insan delikanlının kampanya açtığı standı ziyaret etti. 43 kişi, yasaklama isteğini şiddetle desteklediler. 6 kişi kararsız kaldı. Sadece bir kişi yasaklanması istenen "dihydrogenmonokside" in H2O, yani hayatın can damarı "Su" olduğunu söyledi. Delikanlının bu projesi "Ne kadar kolay aldatılabiliyoruz" yarışmasının birincisi ilân edildi!...
Delikanlı, "Amacım, kolayca saptırılmış, saçma bilimsel cümleciklerle insanların nasıl yanlış koşullandırılabildiklerini göstermek istedim" dedi.

KAÇ SAAT ÇALIŞIYORSUN?

Seksen yaşını aşmış bir akademisyenin, odasındaki duvarda fotoğrafı asılı duran hocası ile arasında geçen bir konuşma, belki de başarısının sırrını, başka bir deyişle ilmin görkeminin sırrını veriyordu:

"Günde kaç saat çalışıyorsun?"

Vereceği rakamın etkisinden emin olan akademisyen, ikirciksiz şöyle der:
"Onyedi saat Hocam!"

Yüzünü ekşiten hocası,
"Günde onyedi saat çalışarak âlim olamazsın!"
diye karşılık verince şaşıran akademisyen:

"Peki Hocam! Âlim olmam için günde kaç saat çalışmam gerekiyor?" diye sorar.

Hocası'nın yanıtı ilginç, bir o kadar da çarpıcıdır:

"Benim hocam günde 26 saat çalışırdı;
ben ancak 25 saat çalışabiliyorum;

senin de âlim olmak için günde en az 24 saat çalışman gerek!"


Sayın İhsan FAZLIOĞLU'na, Ahmet ÇORAK'a, Baha Zafer'e, Ayhan Çitil'e, Tahir ÖZAKKAŞ'a, Doğan CÜCELOĞLU'na, Metin BOBAROĞLU'na, Kayıhan ŞAHİNOĞLU'na, Haluk BERKMEN'e, Mehmet Aşık'a, Mustafa ÖZEL'e, Ahmet DAVUTOĞLU'na, Kâzım MERTEK'e, İlber ORTAYLI'ya, Şinasi ve Gönül TEKİN'e...
Burhan OĞUZ'a, Ali DEMİRSOY'a, Lütfi YALÇINKAYA'ya, Galip ERDEM'e, Cevdet KUDRET'e, Ahmet ARVASÎ'ye, Osman TURAN'a, İsmail SAİB SENCER'e, İbn'ül Emin Mahmut KEMAL'e, Süheyl ÜNVER'e...
Ali KUŞÇU'ya, İbn-i SİNÂ'ya...
EINSTEIN'a, POPPER'a, PASTEUR'e, LAVOSIER'e, BOYLE'a...
HYPATIA'ya
PORTRELER GALERİSİ programına...
BSV'ye ve AAV'ye...
tarihteki, (adı/kendi bilinsin/bilinmesin, kaydı bulunsun/bulunmasın), doğrudan ya da dolaylı olarak
Felsefe, Bilim ve Sanata hizmeti/katkısı/çabası/desteği olmuş herkese...
paylaşımları/katkıları için çok teşekkür ederiz...