(1996'dan beri)
(
Seyyanen Zam ile Yüzdelik Zam Arasındaki FaRkLaR
1. Tanımlar
Seyyanen Zam
Seyyanen zam, maaş ya da ücret alan herkes için aynı tutarda (parasal olarak sabit) yapılan artıştır. Kişinin geçerli maaş düzeyi dikkate alınmaz.
Yüzdelik (Oransal) Zam
Yüzdelik zam, geçerli maaş üzerinden belirli bir yüzde oranında yapılan artıştır. Maaş yükseldikçe, zam miktarı da artar.
2. Temel FaRkLaR
| Ölçüt | Seyyanen Zam | Yüzdelik Zam |
|---|---|---|
| Artış türü | Sabit tutar | Oransal (%) |
| Maaşa bağımlılık | Bağımsız | Maaşa bağlı |
| Düşük maaşlıya etkisi | Görece yüksek katkı | Görece düşük katkı |
| Yüksek maaşlıya etkisi | Görece sınırlı | Yüksek mutlak artış |
| Maaş farklarına etkisi | Azaltıcı | Artırıcı |
| Gelir dağılımı etkisi | Eşitleyici | Ayrıştırıcı |
3. Örnek Hesaplama
| Kişi | Başlangıç Maaşı | Seyyanen Zam (+2.000 TL) | Yüzdelik Zam (%10) |
|---|---|---|---|
| A | 10.000 TL | 12.000 TL (%20 artış) | 11.000 TL (+1.000 TL) |
| B | 20.000 TL | 22.000 TL (%10 artış) | 22.000 TL (+2.000 TL) |
Not: Seyyanen zam, düşük maaşlı lehine farkı kapatırken;
yüzdelik zam, yüksek maaşlı lehine farkı büyütür.
4. Birlikte Kullanım (Karma Biçim)
Uygulamada sıkça yeğlenen yöntem, önce seyyanen zam yapılması, ardından yüzdelik zam uygulanmasıdır. Bu yaklaşım:
- Taban maaşı yükseltir,
- Gelir farklarını aşırı büyütmez,
- Enflasyon telâfisini kısmen sağlar.
5. Artı ve Eksileri
| Zam Türü | Artıları | Eksileri |
|---|---|---|
| Seyyanen Zam |
Düşük gelirliyi korur. Gelir dengesini güçlendirir. |
Yüksek maaşlılar için güdülenme kaybı algısı yaratabilir. |
| Yüzdelik Zam |
Enflasyon mantığına uygundur. Kıdem ve sorumluluk farklarını yansıtır. |
Gelir eşitsizliğini artırabilir. |
6. Sonuç
Sonuç itibarı ile ...:
- Seyyanen zam, toplumsal dengeyi gözetir.
- Yüzdelik zam, ekonomik değer ve hiyerarşiyi yansıtır.
- Adâlet hedefleniyorsa seyyanen zam,
- Verimlilik ve konum hedefleniyorsa yüzdelik zam,
- Denge amaçlanıyorsa ikisi birlikte yeğlenir.
FaRkLaR Kılavuzu
22.12.2025 [15:44]
Henüz yorum eklenmemiş. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz...