Divanü Lügati't Türk'te

- ADA/OTRUG[dvnlgttrk] ile/ve/değil/< BATMAYAN (KÜÇÜK/BÜYÜK) DAĞ/TEPE

- ADHIZ ile/||/<> ADHIZ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yüksek yer, başka yüksek şeyler. İLE/VE/||/<> Geçit vermeyen. [dağ] )

- AĞIZ ile/||/<> AĞIZ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Irmağın, su tulumunun, kuyunun ya da testinin ağzı. İLE İnsan ya da hayvanın ağzı. )

- AK/AQ[Oğuz] ile/||/<> AK SAY/AQ SAY ile/||/<> AK TEREK/AQ TEREK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- AKI/AQI ile/||/<> AKI (YAGAK)/AQI (YAGAQ)
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Eli açık, cömert. İLE İyi ceviz. )

- AKIM/AQIM ile/||/<> (MUNDUZ) AKIN/AQIN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir akışlık su. İLE Sel. | Beklenmeyen, ansızın gelen sel. )

- AKRU/AQRU ile AKUR/AQUR ile ARAN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yavaşça. İLE Ahır. İLE Ahır. )

- ÂL ile/||/<> ÂL ile/||/<> ÂL ile/||/<> AL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Hanların sancağını yapmak için kullanılan turuncu renkte, süslü bir kumaş.[Turuncu renge de âl denir.] İLE Hile, dalavere. İLE Alin arslân. İLE Al çüvit. | Parlak ve kırmızımsı turuncu renk. )

- ALA ile/||/<> ALA ile/||/<> ALA ile/||/<> ALA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Beyaz tenli kişi. İLE Kır at. İLE Sayrılıklı görünen kişi. "İnsanın alası içinde, atın alası dışında"[Kişi alası, içtin; yılkı alası, taştın.][Bu atasözü, ihanetini gizlemek için dalkavukluk yapan kişi için kullanılır.] İLE Fergâna'ya yakın bir yayla adı. )

- ALÂNGIR ile/= GELENİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Küçük bir hayvan. )

- ALÂVÂN ile/= TİMSAH
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- ALÇAK/ALÇAQ ile/||/<> AMUL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yumuşak huylu, uslu. İLE Herhangi bir şeyin hareketsiz[sâkin] olanı. | Yumuşak huylu. )

- ALIÇ/ALUÇ ile/= ALUÇİN ile/= ALUŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sarı erik. İLE Yumruları olan, yenilebilir bir ot. İLE Kaşgar'a bağlı bir köy adı. )

- ALIÇ/ALUÇ ile/||/<> AMŞUY
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sarı erik. İLE/||/<> Sarı renkte bir erik türü. )

- ALIK/ALIQ[Oğuz] ile/= KUŞ GAGASI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- ALIN/CEBİN[Ar.] ile/= ALIN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yüzün, kaşlarla saçlar arasındaki bölümü. | Bazı şeylerin önü, ön yüzü. | Güneş, ateş, sıcak vb.nin karşısı. | Bir ocakta her türlü ayak, galeri, baca, kuyu ve yolun ilerletilmekte olan yüzeyi. İLE Dağın sırtı. )

- ALIŞ ile/||/<> ALIŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir su kaynağının aktığı noktalar. İLE Borçluyu borcu yüzünden dâvâ etmek. )

- ALP ile/||/<>/> ALPÂGUT
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yiğit, kahraman, bahadır. İLE/||/<>/> Tek başına düşmana saldıran, hiçbir biçimde yakalanmayan yiğit. )

- AMAÇ ile/= AMAÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Amaç. İLE Saban, pulluk. )

- AMDI ile/= ŞİMDİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Şu an. )

- ANDA ile/= ORADA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- ANDÂG[Çigil] ile/||/<> ANDAN[Oğuz]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Öyle. İLE Ondan sonra. )

- ANG ile/||/<> ANG[Oğuz] ile/||/<> AP ile/||/<> APANG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir kuş. İLE Hayır, yok. İLE Hayır, değil. İLE Eğer. )

- ANGIT/ANGUT ile/||/<> ANGUT
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Ördeğe benzer, kızıl renkli bir kuş. İLE Tıpa. )

- ANUK/ANUQ ile/||/<> ANUKLADI/ANUQLADI ile/||/<> ANUKLUK/ANUQLUQ ile/||/<> ANUTGAN ile/||/<> ANUTTI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Hazır olan. İLE Hazır bulma. İLE Hazır olma. İLE Hazır olan kişi. İLE Hazırlanmış, hazırladı. )

- ANUMI ile/= CÜZZAM
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- APA/AYIG ile/||/<> APA BAŞI/TANNUM
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Ayı. İLE Salatalığa benzer ve dikenli bir gövdesi olan bir bitki. [Dağlardadır] )

- AR NERİG/ARSAL ile AR BÖRİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kestane renginde herhangi bir şey. İLE Sırtlan. )

- ARAM UT ile/= ARAM UT
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Uygur ülkesinin yakınındaki bir Türk kavmi. İLE Bir yer adı. )

- ARAN ile/||/<> ARANLIG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Ahır. İLE Ahırı olan ev. )

- ARAN ile/= HEYBE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- ARDUTAL/ORDU TAL ile/= HAMAMOTU
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- ARGU ile/||/<> ARGUÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( İki dağ arası.[Tirâz/Talâs ile Balâsâgün arasındaki ülke.] İLE Kişinin aldandığı herhangi bir şey. )

( arguç ajun: Yalan dünya. )

- ARIG[BARSGAN] ile/||/<> ARRIG ile/||/<> ARIG NERİG ile/||/<> ARIKLIK/ARIGLIQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Çadır örtüsü. İLE Pek temiz nesne.[r'nin tekrar pekiştirme içindir.] İLE Temiz olan bir şey. İLE Temizlik, arılık. )

- ARIQ ile/||/<> ARIQLANDI ile/||/<> ARIQLIG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Irmak, ark. İLE Suyun yerde yarlar ve hendekler açması. İLE Üzerinde arklar olan yer. )

- ARJU ile/= ÇAKAL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- ARK/ARQ ile/||/<> ARKA/ARQA ile/||/<> ARKAG/ARQAG ile/||/<> ARKAR/ARQAR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Dışkı. İLE Sırt, arka. | Sıkıntılı anlarda yardım eden kişi. İLE Argaç.[bez, halı, kilim gibi şeyler dokunurken, enlemesine atılan iplik] İLE Dişi dağ keçisi. )

- ARKIŞ/ARQIŞ ile/||/<> ARKIŞ/ARQIŞ/MÜRSEL[Ar.] ile/||/<> ARKUÇI/ARQUÇI/RESUL[Ar.]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kervan. İLE Uzak bir ülkedeki birine yollanmış kişiye verilen ad. İLE İki kişi arasında aracı olan. Evliliklerde dünürler arasında gidip gelen kişi. )

- ARKUK/ARQUQ ile ARKUK/ARQUQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Dik kafalı kişi. İLE İki duvar ya da iki sütun arasındaki tahta engel. )

- ARKUN/ARQUN ile ARKUN/ARQUN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yaban aygırı ile evcil kısrağın çiftleşmesinden olan at. İLE Gelecek yıl. )

- ARPA ile/||/<> ARPAGAN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( ... İLE Arpaya benzer bir bitki.[Başağı vardır ama tane vermez.] )

- ARRA ile/||/<> ERRE[Ar.]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sidik. İLE Eşeysel ilişkiye girmek. )

( ... İLE Erkek eşeğe ön ayaklarını kaldırıp dişi eşeğin sırtına koyması ve ilişkinin gerçekleşmesi için teşvik etmek amacıyla bu söz kullanılırdı.[Eşek, ayaklarını kaldırana kadar birkaç kez böyle bağırılır.] )

- ARSAL ile ARSALIK/ARSALIQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kızıla çalan saç. İLE Hem erkek, hem dişi özellikleri taşıyan hayvan. )

- ART ile/||/<> ART SAÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Dağdaki geçit. | Boyun. İLE Ensedeki saç. )

- ARTIG ile/||/<> ARTIG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kadın gömleği. | Korse. İLE ... )

- ARTUÇ/ARDIÇ ile/||/<> ARDIÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Ağaç. İLE Kaşgar'da bu adı taşıyan iki köyün adı. )

- ARUDUN ile/||/<> ARUMDUN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Boya. )

- ARUK/ARUQ ile/||/<> ARUK TURUK/ARUQ TURUQ ile/||/<> ARUKLUK/ARUQLUQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sıska, zayıf, cılız. İLE Kaşgar ile Fergana arasında bir dag geçidinin adı. İLE Yorgunluk. )

- ASIG ile/||/<> ASIGLIG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kazanç, yarar. İLE Yararlı iş. )

- AŞIK ile/||/<>/< AŞUK/AŞUQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( ... İLE/||/<>/< İnsanın ayak bileğinde bulunan kemiklerden biri. )

- ASLAN ile KAPLAN/ESRİ[dvnlgttrk]

( Yemek için avlanır. Toksa saldırmaz. İLE Aç ya da tok olsa da saldırır. )

( Afrika'da yaşar. İLE Asya'da yaşar. )

( Dişilleri, hem daha hızlı, hem de daha çeviktir. İLE ... )

( Yüksek kolesterol hastalarıdır. İLE ... )

( Kükremeleri, birbiriyle iletişim kurmak içindir. [avını yıldırmak için değil!] İLE ... )

( Kükreyebilirler fakat mırıldanamazlar. [Boğaz kemikleri kedilerinki gibi katı değildir. Esnek bir kirişle bağlanmıştır. Böylece gırtlakları genişleyebilmekte ve titreşmektedir] İLE ... )

( En çok kaplan, Amerika'da yaşar. )

( 300 kadar vahşi Asya Aslanı, Hindistan'ın kuzeyindeki Gujarat'ta bulunan Gir Ormanı'nda yaşamaktadır. İLE Güney Çin Kaplanı'ndan sadece 30 tane kalmıştır. )

( Dünyada 5100 ile 7500 vahşi kaplan kaldığı tahmin edilmektedir. )

( ... İLE Hindistan kaplanları 3000 ila 4700 arasındadır. [100 yıl önce 40.000 kadardı] )

( ... İLE 3 m. ve 300 kg. kadar olanları vardır. )

( ... İLE 35 kg. kadar et yiyebilirler. )

( ... İLE Yalnız yaşar ve avlanırlar. )

( ... İLE Kendi bölgelerini oluşturmak üzere 200 km. kadar yol alabilirler. )

( ... İLE Yalnızca tüyleri değil, derileri de çizgilidir. )

( ... İLE Ayakları perdeli olduğundan çok iyi bir yüzücülerdir. 15 mil kadar yüzebilirler. )

( ... İLE Alkol kokusuna dayanamazlar. İçkili herkese saldırırlar. )

( Yavruların sadece %10'u 2 yaşını geçebilir. [ve de sadece şanslı olanlar 10 yaş ve üzerine ulaşabilir] İLE ... )

( Bir dişil aslan, kızıştığında, eril aslan dört gün boyunca sürekli ve belirli aralıklarla çiftleşir. [Günde 50 keze kadar çıkabilir] [Hayatta kalan her bir yavru için yaklaşık 3000 kez ilişkiye girmektelerdir] İLE ... )

( Gebelik süreleri 105-112 gündür. İLE Gebelik süreleri 155 gündür. )

( Güneşi simgeler. İLE [şiirlerde, Dîvân Edebiyatı'nda] "Leyla" sözü geçen/görülen yerde kaplan, karanlık ve yıldız vardır/aramak gerekir. )

( Saldırmayı simgeler. İLE Kibiri simgeler. )

( VERD[Ar.]: Rengi doru olan aslan. )

( EKLEF: Koyu renkli aslan. )

( ŞİBL: Aslan yavrusu. )

( YAGUS[Ar.]["gu" uzun okunur]: Aslan şeklinde olan eski bir putun adı. )

( ile ile

)

( Bir günde, 50 kez çiftleşebilirler. İLE ... )

( ESED[çoğ. ÂSÂD], DIRGAM/ZIRGAM[çoğ. ZARÂGIM], DIRGAME/ZIRGAME["ga" uzun okunur], ABBÂS, HAYDAR, HERSEME, HİZEBR/HİZBER[çoğ. HEZÂBİR], LEYS, MEHÎB[< HEYBET], MERHÛB, NECÎD ile NEMİR, NİMR[çoğ. NİMÂR, NÜMÛR/NİMÜR], NİMRE[: Dişil kaplan.]
NEHÎM: Aslan kükremesi ve fil sesi. | ZEİR/ZE'R: Aslan kükremesi. )

( ŞÎR/NERRE-ŞÎR[: Eril aslan.] | ŞÎR-İ MÂDE: Dişil aslan. | ŞÎR-İ YELE: Güçlü, saldırıcı aslan. )

( Maalesef, Kafkaslar'daki son aslan X. yy.'da, Türkiye'de XIX. yy. sonlarında, İran'da ise 1941'de öldürülmüştür. İLE Hazar Denizi civarındaki kaplanların soyu 1950'lerde, Java ve Bali adalarındaki kaplanlar 1937 ile 1972 arasında tükenmiştir.
LION vs. TIGER )

( FELIS/PANTHERA LEO cum FELIS/PANTHERA TIGRIS )

( EL LEON con EL TIGRE )

- AŞLIK/AŞLIQ ile/||/<> AŞLIK/AŞLIQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Aşevi, mutfak. İLE Buğday. )

- ASMA ile BANZI[Kençek]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( ... İLE Bağ bozumundan sonra asma çubuklarında kalan artıklar. )

- AŞNU = ÖNCE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- ASRA/ALTIN ile/= ALTUN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( "Alt, aşağı" anlamına gelen bir ilgeç. İLE/||/<>/> Altın. )

- AŞSAMAK ile/||/<> AŞSAMAK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Dağ geçidini geçmeye/aşmaya niyetlenmek ve bunu istemek. İLE/||/<> Birinin yemek istemesi. )

- AST[Çigil] ile/||/<> ASTIN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sokaklar, yollar. İLE Aşağı. )

- ATGAK/ATGAQ ile ATGAK/ATGAQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Safra. | Korkudan sararan bir yüz. İLE Sarı çiçekleri olan bir bitki. )

- AYAK/AYAQ/ÇANAQ[Oğuz] ile AYAK/AYAQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kap kacak. İLE Ayak. )

- AYLA ile/||/<> AYLA QILGIL/KILGIL ile/||/<> AYLOK AYLOK/AYLOQ AYLOQ[Oğuz]
< DİVÂNÜ-LUGÂTİT-TÜRKTE/N]

( Böylece, bu suretle. İLE Böyle yap. İLE Böyle böyle. )

- AYRU ile/||/<> AYRUK/AYRUQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Değilse. İLE Başka/gayr. )

- AYTILDI ile/||/<> AYTINDI ile/||/<> AYTIŞ/AYTIG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Söz (başka bir şey de olabilir) ondan soruldu. İLE Söz sormayı kendi üzerine aldı. İLE Birinin sağlığını sormak ya da iki kişinin karşılıklı olarak birbirinin sağlığını sorması. )

- AZUK/AZUQ ile AZUK/AZUQ / MUNUK/MUNUQ ile AZUK/AZUQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Belirli olmayan. İLE Kaçan, yoldan çıkan kişi. İLE Azık, erzak. )

- AZUKLUG/AZUQLUG ile/ve/||/<>/> AZUKLUG/AZUQLUG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Azığı olan kişi. İLE/VE/||/<>/> Erzak olarak hazırlanan şey. )

- BAÇAK/BAÇAQ ile/||/<> ORUÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Hıristiyan orucu. İLE ... )

- BADAL ART:
UÇ ile/||/<> BARSGAN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Uç ile Barsgân arasındaki bir dag geçidi. )

- BADAR BADAR ile/= PATIRTI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BÂDI ile/||/<> BADIÇLIK/BADIÇLIQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir iple bağlanan ya da tutturulan herhangi bir şey. İLE BADIÇLIK/BADIÇLIQ YIGAÇ: Üzüm asmalarına çardak yapmak için kullanılan tahta ve agacı. )

- BAG ile BAG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Üzüm bağı. İLE Odun ya da benzerlerinin bir demeti. )

- BAGIR ile BAGIRDAK/BAGIRDAQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Ciğer, bağır. İLE Kadın giysisinin üst bölümü. )

( BEDÜK BAGIRLIG: Ciğeri büyük. )

( YA BAGN: Yayın ortası[tutulan yeri]. )

- BAGIRLADI ile/||/<> BAGIRLANDI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( O, onun bağrına vurdu. İLE Kan aktı ve pıhtılaştı. )

- BAĞIRLAK/BAĞIRLAQ ile BAGIRLIG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Çöl tavuğu. İLE Kimseye boyun eğmeyen kişi. )

- BAGIRSAK/BAGIRSAQ ile BAGIRSUK/BAGIRSUQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Şefkatli, iyi kalpli kişi. İLE Bağırsak. )

- BAGIŞ ile BOGIM
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kol, bacak ya da parmaklann eklem yerleri. İLE Parmak eklemi. )

( Kamış ya da genel olarak tüm sazlık bitkilerin boğumları. )

- BAGRAM ile/= BAKU/BAQU
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Tepe. İLE/= Tepe. )

( BAGRAM KUM/BAGRAM QUM: Kum tepesi, kumul[remi âli'c-cûbeyl]. )

( BAGRAM KUMI/BAGRAM QUMI: Kâşgar ile Yârkend arasındaki kumluk arazi. )

- BAKA/BAQA ile MÜNGÜZ BAKA/MÜNGÜZ BAQA ile BAKAÇUK/BAQAÇUQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BAKAN/BAQAN ile BAKAN/BAQAN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yüzük.[pirinç] İLE Gerdanlık.[pirinç] )

( ALTUN BAKAN/ALTUN BAQAN: Altın yüzük. )

- BAKANAK/BAQANAQ(BAKAYAK/BAQAYAQ) ile BAKANLIG/BAQANLIG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Çift toynaklı hayvanlarda, toynakların arasındaki boşluğa ya da toynakların iki yanına verilen ad.[Atların toynağının içini, ayak tabanının ortasında bulunan üçgen biçimindeki sert parçayı anlatmak için de kullanılır.] İLE Halkalı. )

- BAKIG/BAQIG ile BAKIŞ/BAQIŞ ile BAQINGIL/BAKINGIL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bakma, bakış. İLE Bakış. İLE Bak! )

( İŞ KEDİNGE BAKINGIL/İŞ KEDİNGE BAQINGIL: Eyleminin sonucuna bak ve bunu düşün! )

- BAKIR/BAQIR ile BAKIR/BAQIR ile BAKIR SUKIM/BAQIR SUQIM
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bakır. İLE Çin'de, alışverişte kullanılan, bakırdan yapılmış para. İLE Mars.[Kızıllığı nedeniyle bakıra benzetilmiştir.] )

- BAKIRLIG/BAQIRLIG ile BAKIRLIG/BAQIRLIG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bakırlı. İLE Balasagun yakınlarındaki bir yerin adı. )

( BAKIRLI DAĞ/BAKIRLI TAG: Bakırlı dağ. )

- BALA ile BALA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Birine işlerinde yardım eden kişi, çırak.[Genellikle tarımla ilintili olarak kullanılır.] İLE Kuş yavrusu. )

( Benzer biçimde, vahşi hayvanların yavrusu için de kullanılabilir. )

- BALDIR ile BALDIR ile BALDIR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Dağın doruğu. İLE Üvey. İLE Başında. )

( BALDIR TARIG: İlkbaharın başında işlenen tarla. )

( BALDIR KOZI/BALDIR QOZI: Doğum mevsiminin en başında doğan kuzu. )

- BALDIZ ile SİNGİL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Birinin karısının küçük kız kardeşi. İLE Erkeğin kız kardeşi. )

- BALIG ile BALIK/BALIQ ile BALIK/BALIQ[Argu] ile BALIK/BALIQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yaralı. İLE Balık. İLE Çamur. İLE Kale, kent. )

( BEŞ BALIK/BALIQ: Beş kent. | YANGI BALIK/YANGI BALIQ: Yeni kent. )

- BALIK ile BAŞGAN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( ... İLE 50 - 100 rıtl[130 dirhem] ağırlığında olan büyük balık. )

- BALIKÇIN/BALIQÇIN ile BALIKLIG/BALIQLIG[Argu]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Balıkçıl. İLE Irmak. | Çamurlu yer. )

- BALTA ile/= BALDU
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BALU ile BALU BALU
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Arguların küçük bir kentinin adı. İLE Bebeklerini beşikte uyutmak için annenin tekrarladığı, ninnimsi bir söz. )

- BAR ile BAR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Var. İLE ??? )

( BAR YİGDE: Törende kullanılan geniş bir ağaç. )

- BARAK/BARAQ ile BARAKLIG/BARAQLIG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Tüylü bir köpek. İLE Baraq benzeri. )

- BARÇA ile BARÇAN ile BARÇUK/BARÇUQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Tümü, hepsi. İLE Bir yer adı. İLE Afrasiyab'ın kurduğu bir kent. )

- BARIG ile BARIG ile SASIG BARIG ile BARIK/BARIQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Varmak/ulaşmak, vardı/gitti. İLE Pis kokan herhangi bir şey. İLE İkileme. İLE Kişilere yönelik davranış ve tutum. )

- BARIGSADI ile BARIMSINDI ile BARINDI ile BARINDI ile BARIŞDI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Gitmek istedi. İLE Gidermiş gibi yaptı.[Gerçekte gitmedi.] İLE Gidiyormuş gibi göründü. İLE Çıktı. İLE Onlar, birbirine gitti.[Yardımlaşmayı ya da rekabet etmeyi anlatmak üzere] )

- BARK/BARQ[EV BARK/EW BARQ] ile BARQIN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yalnız başına kullanılmaz ancak ikilemeyle anlamlanır. İLE Hiçbir şeyin kendini yolundan alıkoyamadığı kişi/yolcu. )

- BARKSAN/BARXAN ile/||/<> BARKSAN/BARXAN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Aşağı Çin. İLE/||/<> Kaşgar yakınlarındaki bir dağın tepesinde bulunan bir kale. )

- BARS ile BARS ile BARS
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bit ya da pire gibi hayvanların ısırmasıyla ya da çıban çıkmasıyla oluşan gövdedeki herhangi bir kabartı. İLE Pars.[yırtıcı bir hayvan] İLE Türk takviminin on iki yılından biri. )

- BART[Oğuz] ile/||/<> BART
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Su içilen çömlek. İLE/||/<> Bir sıvının miktarını belirlemeye yarayan herhangi bir ölçü kabı. )

- BAŞ ile/||/<> BAŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Baş. İLE/||/<> Yara. )

- BASA ile/||/<> BASAN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sonra. İLE/||/<> Cesedi gömüldükten sonra ölenin adına verilen yemek. )

- BAŞAK/BAŞAQ / TEMREN ile/||/<> BAŞAK/BAŞAQ[Çigil]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Ok ya da kargının ucuna geçirilen sivri demir. İLE/||/<> Çarık. )

- BASAMAK ile/= BAGNA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( ... İLE Merdivenin bir basamağı. )

- BASAR ile/||/<> BASARLIG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Dağ sarımsağı. İLE/||/<> Sarmısakla kaplı. )

- BAŞGAK/BAŞGAQ ile/= SAPGAK/SAPGAQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Gövdenin, kalçanın üst tarafında kalan bölümü. )

- BAŞIBOŞ/SERSERİ ile/||/=/<> BAŞLAG/BOŞLAG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BASIG ile/||/<> BASINÇAK/BASINÇAQ ile/||/<> BASINDI ile/||/<> BASIKTI/BASIQTI ile/||/<> BASSIKTI/BASSIQTI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Gece baskının yapılacağı yer. İLE/||/<> Baskı/eziyet altındaki kişi. İLE/||/<> Eziyet etti. İLE/||/<> Geceleyin saldırıya uğradı.[topluluk] İLE/||/<> Geceleyin saldırıya uğradı.[kişi] )

- BAŞMAK/BAŞMAQ[Oğuz] ile/||/<> BAŞNAK/BAŞNAQ/BAŞTAQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Çarık. İLE/||/<> Silahsız (kişi). )

- BASUT ile BASUT
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yardım. İLE Yardımcı, destekçi. )

- BAT ile/||/<>/< HURMA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Hurma ezildikten sonra geriye kalan posa. İLE/||/<>/< ... )

- BATIG ile/||/=/<> DERİN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir su yatağının, ırmağın derin yeri. İLE/||/<> ... )

- BATMAN ile
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Büyüklüğü bölgelere ve tartılacak nesneye göre değişen eski bir ağırlık ölçüsü. )

- BATRUŞ ile BATRUŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Çamurlu. İLE Çok fazla hamur ve çok az sudan yapılan erişte. )

- BAY ile BAY YIGÂÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Zengin. İLE Kuça kentiyle Uç kenti arasında, Uç'a yakın bir yerin adı. )

- BAYAT ile BAYAT[Argu]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Oğuzların bir kolunun adı. İLE Cenâb-ı Hakk. )

- BAYBAYUK/BAYBAYUQ = TUNAVVİT
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Ağaç dallarından sarkan sepet biçiminde bir yuvası olan ve ezgili bir biçimde şakıyan bir kuş. )

- BAYIK/BAYIQ[Oğuz] = SÖZ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Doğru söz. )

- BAYIN/YEPUN = KIZIL/QIZIL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Koyu kırmızı. | Kırmızı dağ lalesinin renginde olan herhangi bir şey. )

- BAYNAK/BAYNAQ[Oğuz] = DIŞKI, GÜBRE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BAYRAM ile/= BADRAM
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Toplumun hep birlikte yaşadığı sevinç ve eğlence durumu. )

( badram yer/lâtif toprak: Çiçeklerle bezenmiş toprak/yer. )

- BAZ ile BAZGAN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yabancı. İLE Demirci çekici. )

- BE ile BE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kısrak. İLE Koyun melemesi. )

- BEÇENEK ile BEÇENEK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Rum ülkesi yakınında yaşayan bir Türk kavmi. İLE Oğuzların bir kolu. )

- BEÇİN = MAYMUN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BEÇKÜM = SOFA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BEDİZ/BURXAN ile BEDİZLİG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Put. İLE Süslü. )

- BEDÜK = BÜYÜK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BEG/BEY ile/||/<> BEGEÇ/BEKEÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bey. | Koca. İLE/||/<> Sultan/hükümdar. )

- BEKMES[Oğuz] = PEKMEZ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BELDİR = DORUK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BENEK[Argu] ile BENEK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Tahıl tanesi. İLE Bakır para. )

- BERGE ile BERGÜ/BERİM
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Değnek. İLE Borç. )

- BERTÜ ile HIRKA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BEZ =/> BEZE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Deri ile et arasında oluşan yumru. )

- BEZEK =/> BOYAMA/SÜSLEME
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BEZENÇ ile BEZENÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yumak. İLE Dalları ve yaprakları kızıl, genellikle meyve bahçelerinde yetişen ve ilaç olarak yenen bir bitki. )

- BEZGEK ile BEZİG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Titreme. | Titremeli humma. İLE Ürperti. )

- Bİ[Oğuz] = BÖY/BÖG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Zehirli bir örümcek. )

- BİBLİ ile BİTMÜL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Karabibere benzeyen, uzun taneli bir baharat. )

- BIÇAK ile YÜLGÜ/YÜLİGÜ/KEREY/USTURA

( ... İLE Tıraş için kullanılan bıçak. )

- BIÇAL = İĞDİŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sünnet edilmiş kadın ya da iğdiş edilmiş erkek, at ya da herhangi bir hayvan. )

- BİÇEK ile/> BIÇAK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BIÇGAS ile BIÇIG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kişiler arasında yapılan sözleşme/ahit. İLE Sözleşme, ahit. )

- BIÇGIL ile/||/<> BIÇILGAN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Eldeki/ayaktaki çatlaklar. | Topraktaki çatlaklar. İLE Çatlak. Elde, ayakta ya da toprakta olan çatlakların tümü. )

- BIÇIM =/> DİLİM
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BIÇMA ile BIÇUK/BIÇUQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Biçilmiş. İLE Herhangi bir şeyden kesilen bir parça. | Bir şeyin yarısı. )

( BIÇUK YARMK/BIÇUQ YARMAAQ: Yarım para. )

- BIDIK/BIDIQ =/> BIYIK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BIGRIG/BOGRUG ile BOGRUL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Saman çuvalı, tulum ve benzerlerinde görülen şişkinlik. İLE Dolu bir heybe, bir tulum ya da benzeri nesnelerde görülen şişkinlik, çıkıntı. )

( BOGRUL KOY/BOGRUL QOY: Boğazı ak koyun. )

- BIKIN/BIQIN =/> KALÇA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BİLEGÜ ile BİLEĞİTAŞI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BİLİG ile BİLİG ile BİLİG ile BİLİŞ ile BİLSİKTİ ile BİLTÜRDİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bilgi [ilm]. İLE Bilgelik [hikmet]. İLE Us [akıl]. İLE Veri[malumat]. İLE Bilinir/bilindi. İLE Bilgilendirdi. )

- BİLİK ile BİLİK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kandil fitili. İLE Yaraların tedavisi sırasında kullanılan bir inceleme aracı. )

- BIRKIG/BIRQIG ile BIRKIRDI/BIRQIRDI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Atın ya da eşeğin homurtusü; ât bırqıgı denir. İLE At homurdandı. )

- BİRLE ile/> İLE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BİS ile/> TORTU
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BİSE ile/>< NİME
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kötüleme. İLE/>< Övme. )

- BİSTEK[Çigil] ile BİSTEK[Argu]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Taranmış ve eğrilmeye hazır pamuk. İLE Fitil. )

- BİTİG ile BİTİG ile BİTİG[Oğuz] ile BİTİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kitap. İLE Yazı. İLE Muska. İLE İlahi kitap. )

- BİTİGÜ ile DİVİT
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BİTRİK ile BİTRİK[Argu]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bızır/klitoris. İLE Fıstık. )

- BOÇI ile BOÇI KOPUZ/BOÇI QOPUZ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir lavta çeşidi. İLE Bir lavta çeşidi. )

- BOD ile BODUN/BOYUN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Boy. İLE Halk, tebaa, avam. )

- BÖG/BÖY/Bİ ile BÖGDE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Zehirli bir örümcek. İLE Hançer. )

- BOG ile/> YIĞIN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir mal yığını ya da çıkını. )

- BÖGEN ile BÖGEN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( İktidarsız. İLE Körbagırsak. )

- BOGIM ile/> BOGIN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Parmak eklemi. | Kamışın ya da hulfa otunun boğumları. İLE Eklem. )

- BOGMAK/BOGMAQ ile BOGMAK/BOGMAQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Gömlek düğmesi. İLE Altından ya da başka madenlerden yapılan, değerli mücevherler ve incilerle süslü, gelinin taktığı bir gerdanlık. )

- BÖGRÜL ile BÖĞÜR ile BÖĞÜR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Beyaz beneklere sahip hayvanlar. İLE Böğür. İLE Kuça kenti ile Uygur ülkesi arasında bulunan bir dağın doruğunda bulunan bir kale.[sınır noktasıdır] )

- BOGSUK/BOGSUQ ile/> KELEPÇE, PRANGA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BOGULDI ile BOGUNDI ile BOGUNDI ile BOGUŞDI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Adam boğuldu. İLE At boğuldu. İLE Hayvanların sidik torbası[mesanesi]. İLE Onlar birbirini boğdu. )

- BOGUZ ile/> BOĞAZ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BOK/BOQ ile BOK/BOQ[Oğuz] ile BOK/BOQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Ekmekteki küf. İLE Dışkı. İLE Kavunun yere düştüğünde çıkarttığı ses. )

- BÖK ile BÖKE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Aşık oyununda, aşığın sırtının[daha enli olan yüzlerden çukur olan tarafının] yukarı gelmesi. İLE Büyük yılan. | Ejderha. )

- BÖKSEG ile BÖKSEG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Göğüs ile boyun arasındaki bölge, göğsün yukarı bölümü. İLE Kadının memesi. )

- BÖKTİR ile ÇUKUR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Dağlardaki çukur ve sert yerler. )

- BOKURSI/BOQURSI ile DEMİR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Saban demiri. İLE ... )

- BOL = BEYAZ (LEKE/BACAK)
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( BOL AT: Beyaz bacaklı at. )

- BÖLÜK ile BÖLÜK/BELİK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Herhangi bir tür hayvanın bir arada bulunduğu öbek. İLE Saç örgüsü. | Saç örgüsünün omuzlardan aşağı uzanan bölümü, bölük, örgü. )

- BOLUŞ ile ÖĞÜT (VERMEK)
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sözlü [konuşarak yapılan] yardım. )

- BÖNG/BÖN ile/ve/||/<>/< ŞABANG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BOR = ŞARAP
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BORBAG ile BORBADI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Erteleme, geciktirme. İLE Adam, işi savsakladı, üzerine düşünmedi. )

- BORBALDI ile BORBAŞDI ile BORBAŞDI ile BORBATTI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Onun işi karıştı. İLE İçinden çıkılamayacak derecede karışık olay. İLE Konu/durum karıştı. İLE O, onun işini karıştırdı ve geciktirdi. )

- BORDUZ = BOSTAN | SEBZE/MEYVE BAHÇESİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BÖRİ ile/ve/||/<> BÖRK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kurt. İLE Başlık. )

- BÖŞGEL[HAKANÎ] ile/= İNCE EKMEK/PİDE/YUFKA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yufka, pide gibi ince ekmek. İLE Ekmek. )

- BOŞGUT = ÇIRAK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BÖSMEK ile BÖSÜG ile BÖSGEÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Dövmek. İLE Dayak. İLE Çörek. )

- BOTAR = İPLİK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir hasırın dokunmasında argaç olarak kullanılan iplik. )

- BOTU ile/ve/||/<>/> TİTİR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Dişi deve. İLE Deve yavrusu. )

- BOY[Oğuz] ile BOY[Oğuz]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Çemen. İLE Kavim, boy, cemaat, reht. )

- BOYIN =/> BOYUN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( İnsanın ya da başka bir canlının boynu. )

- BOYMUL =/> BOYUN LEKESİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Boynunda beyaz bir leke olan at, koyun ya da herhangi bir hayvan. )

- BOYNAK/BOYNAQ =/> BOYNAK/BOYNAQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Dağdaki dar bir geçit. İLE Kertenkele. )

- BOZ =/> AÇIK TOPRAK RENGİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BÖZ = BEZ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BOZUK/BOZUQ =/> HARABE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BRONZ[Fr.] değil/yerine/= TUNÇ/ÇODIN[dvnlgttrk]

( Genellikle %1-10 kalay ve %90-99 bakırdan oluşan bir alaşım. [Günümüzde, kalay içermeyen alaşımlar için de bronz adı kullanılmaktadır. Alüminyum/manganez/berilyum bronzu gibi.] )

- BU ile BU
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bu. İLE Buğu, buhar. )

- BUÇGAK/BUÇGAQ ile BUÇGAK/BUÇGAQ ile BUÇGAK/BUÇGAQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Dünyanın dört yönünden biri.{/YER BUÇGAKI] İLE Köşe ya da benzeri bir şey. İLE Devenin baldır derisi. )

- BUDURSÎN = BILDIRCIN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BUDUŞMAK/BUDUŞMAQ ile BUDMAK/BUDMAQ ile BUDUTMAK/BUDUTMAQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Nesnenin ikiye ayrılması. İLE Donmak, donarak ölmek. İLE Birinin donarak olmasına neden olmak. )

- BUGA = SARIG/BÖZ BUGA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Hindistan'dan getirilen bir ilaç.[Genellikle sarı ya da kızıl-kahve renktedir.] )

- BÜGÜ ile BİLGE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bilge )

- BUGURDA ile SAÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kıvırcık saç. İLE Saç. )

- BUJİN = ÇÖPLEME
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Çok parçalı ve koyu yeşil yapraklı otsu bir bitki. )

- BÜK ile BÜK[Argu]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Fundalık. İLE Köşe. )

- BUKA/BUQA ile BUKAÇ/BUQAÇ ile BUKAÇ/BUQAÇ ile BUKAGU/BUQAGU ile BUKAK/BUQAQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Boğa. İLE Çömlek ya da güğüm.[EŞİÇ BUKAÇ/EŞİÇ BUQAÇ: Tencere-tava.] İLE Bir dağ geçidinin adı. İLE Hırsızlara vurulan pranga. İLE Kursak. )

- BÜKEN ile BÜKRİ ile BÜKTEL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Karpuz. İLE Herhangi bir şeyin eğrilmiş, bükülmüş durumu. İLE Orta boylu. )

- BÜKÜM/MÜKİM/MÜKİN = KADIN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BULAK/BULAQ ile BULAK/BULAQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sırtı geniş at. İLE Bir Türk kavmi. )

- BULAN ile BULAN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( İri yarı, vahşi bir hayvan.[Kıfçak ülkesinde][Küp gibi içi oyuk, yukarı kalkık bir boynuzu vardır. Kar ya da yağmur burada toplanır. Dişisi diz çöker, erkek de onun boynuzundan su içer. Erkeği de diz çöktüğünde dişisi boynuzundan su içer.] İLE Aradığını ulaşan kişi. )

- BULGAK/BULGAQ ile BULGAŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yaklaşmakta olan bir düşmanın etkisiyle topluluğu saran korku ve kaygı. İLE Yaklaşmakta olan bir düşmanın etkisiyle topluluğu saran itaatsizlik durumu. )

- BULGAMAK/BULGAMAQ ile BULGANMAK/BULGANMAQ ile BULGAYUK/BULGAYUQ ile BULGAMA ile BULGAK/BULGAQ ile BULGAŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bulandırmak. İLE Bulanma.[Suyun bulanması] İLE Bulanık. İLE Yağsız ve tatsız bulamaç.[yulaf lapası] İLE Yaklaşmakta olan bir düşmanın etkisiyle halkı saran korku ve kaygı. İLE Yaklaşmakta olan bir düşmanın etkisiyle halkı saran itaatsizlik durumu. )

- BULGUNA/MALGUNA[dvnlgttrk] ile/= ÇALI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Esnek, kızıl renkli bir çalı.[Ilgın ağacına benzer.] )

- BULIT = BULUT
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BULMAK/BULMAQ ile BULDUKMAK/BULDUQMAQ / BULDUKTI/BULDUQTI ile BULDUZMAK/BULDUZMAQ ile BULDUNI[Kençek]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bulmak. İLE Nesne/nin bulunması/bulundu. İLE Bulmasını sağlamak. İLE İçine kuru ya da yaş üzüm konan tatlı. )

- BULUN ile BULNAMAK/BULNAMAQ ile BULNATMAK/BULNATMAQ ile BULUNG ile BULUŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Tutsak. İLE Düşmanı tutsak etmek. İLE Tutsak almayı emretmek. İLE Köşe. İLE Başka birinin yaptığı işten birinin elde ettiği kazanç. )

- BURÇAK/BURÇAQ ile BURÇAK/BURÇAQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bezelye, fasulye, bakla gibi şeylerin tanesi, tohumu. İLE Ter damlası. )

- BÜRÇEK ile PERÇEM
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( İnsan perçemi. İLE Atın perçemi, yelesi ya da kuyruk tüyü. )

- BÜRGE ile BÜRGE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Pire. İLE Aklı olmayan, deli. )

- BURGU ile/||/<> BASBAL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( ... İLE/||/<> Burgulu bir şeyin tek bir kıvrımı. )

- BÜRİ/BAŞAK BÜRİSİ ile BÜRİ ile BÜRGÜÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Okun ucuna geçirilen temrenin oyuğu. İLE Ark ya da kuyu gibi şeylerin ağzına takılan ve bu ağızları destekleyerek suyun şiddetiyle yarılmasını engelleyen yuvarlak içi boş tahta parçası. İLE Fırın içindeki ekmeyi çevirmeye yarayan, kılıca benzeyen geniş bir tahta parçası. )

- BURKSAN/BURXAN/FURKSAN/FURXAN ile BUSUG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Put [Budha heykeli]. İLE Pusu. )

- BURMAK/BURMAQ ile BURUTMAK/BURUTMAQ ile BURIŞ(BURUŞMA) ile BURKI/BURQI ile BURKITMAK/BURQITMAQ ile BURKIG/BURQIG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kokma. | Buharının yükselmesi. İLE buharlanmasına neden olmak. İLE Kırışıklık.[deride ya da kumaşta] İLE Kırışık/buruşuk. İLE Buruşturmak. İLE Deride ya da benzer bir nesnede oluşan kırışıklık/buruşma. )

- BURSLAN = KAPLAN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BÜRT = KÂBUS
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BURTA = VARAK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Çok ince altın tabaka. )

- BURUN ile BURUN ile BURUN ile BURUNG ile BULUNG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Burun. İLE Dağın doruğu. | Herhangi bir şeyin ilk parçası. İLE Ön. İLE Olanağı bulunan en uzak noktaya göre kabul edilen ok atım uzaklığı. İLE Köşe. )

- BÜRÜNÇÜK ile BÜRÜNG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kadın peçesi, yaşmak. İLE Girdap. )

- BUS = PUS
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BÜŞİNÇEK[Kençek] = SALKIM
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Üzüm salkımı. )

- BUSTULI ile ISPANAK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Dağ ıspanağı. İLE ... )

- BÜT ile BÜT
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Soyluların oğullarının ya da kızlarının perçemine takılan büyük ve değerli bir türkuvaz. İLE Soylu birinin yolladığı armağanı getiren kişiye verilen bahşiş. )

- BUT ile BUTAK/BUTAQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( But. İLE Dal. )

- BÜTE ile BÜTGÜ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Çok. İLE Dışkı, kaka.[Yalnızca çocuklar için kullanılır.] )

- BUTIK/BUTIQ ile BUTIK/BUTIQ[KÂŞGAR]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Herhangi bir şeyin dalı. İLE Küçük bir su tulumu. )

- BÜTÜGE = PATLICAN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- BÜTÜN ile/||/<>/= BÜTÜN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Herhangi bir şeyin güvenilir ve sağlam olanı. İLE/||/<>/= Parçaların biraradalığı. )

- BUTURGAK/BUTURGAQ ile DİKEN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Fıstığa benzeyen bir diken. İLE ... )

- BUXSI/BUKSI ile
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir yemek adı. )

- BUZ ile BUZLUK/BUZLUQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Buz. İLE Yazın kullanılmak üzere içine buz doldurulan yer. )

- BUZAGU ile BUZAGU TİL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Buzağı. İLE Sıçan gibi küçük bir hayvan. )

- BUZI ile YANIK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Ekmeğin üzerinde oluşan yanık. İLE ... )

- ÇAÇIR/ÇATIR ile/= ÇAŞIR[Oğuz]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Çadır. )

- ÇADAN = AKREP
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- ÇADIR[Fars. < ÇADER/ÇETR] ile/ve OTAĞ/OTAG[dvnlgttrk]/OTAK

( Gölgelik. İLE/VE Büyük ve süslü çadır. | Sultan ve vezirlere ait çadırlara verilen addır. Bu çadırlara otağ denmesinin nedeni, içinde "od" yani ateş yakılabilmesidir. )

( [Yun. (Türkçe'den)] ÇADÍRİ [Dağınık ev ya da oda.] ile/ve ... )

( [Çince (Türkçe'den)] CHÁDIÉ'ÉR ile/ve ... )

( [Urduca (Türkçe'den)] ÇATR [Sultan için kullanılan büyük şemsiye.] ile/ve ... )

- ÇADIR ile/||/<> ALÂÇU
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( ... İLE Büyük çadır. )

- ÇAG ÇOG = GÜRÜLTÜ PATIRTI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- ÇAGIR ile ÇAGIR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Meyve suyu[şıra]. İLE Şarap. )

- ÇAGMUR ile/= ÇAMGUR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Şalgam. )

- ÇAK/ÇAQ ile ÇAK ÇOK/ÇAQ ÇOQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir şeyin kesin ve öz durumu. İLE Odun ve ceviz gibi şeylerin kırılması sırasında çıkan çatırdama sesi. )

- ÇAKIR/ÇAQIR = MAVİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- ÇAL KOY/ÇAL QOY ile KOYUN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Alacalı koyun. )

- ÇALANG = GEVEZE, KONUŞKAN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- ÇALGAY ile KANAT
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kuş kanadının ucları. )

- ÇALIG ile ÇALING ile ÇALING
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kayıp, başıboş hayvan. İLE Sanki yanmış gibi çorak ve siyah olan, ot bitmeyen yer. İLE Bir Çin kâsesi. )

- ÇALIŞ = GÜREŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- ÇALKAN/ÇALQAN = ...
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sayrılığın gövdedeki bir noktadan başka noktalara yayılması. )

- ÇALMA ile ÇALPANG ile ÇALPAK/ÇALPAQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kesek/tezek, kurutulmuş hayvan dışkısı. İLE Çamur. İLE Kir, pislik. )

- ÇALPUŞ = MEYVE ÖZÜ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Meyvelerin yapışkan özü. )

- ÇANAÇ = ...
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kadınsı tavırlar gösteren kişi. )

- ÇANAK/ÇANAQ[Oğuz] ile ÇANAK/ÇANAQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Ahşaptan yapılmış kâse. İLE Tuzluk ya da tuzluğa benzer, ahşaptan oyulmuş kap. )

- CANÇU ile OKLAVA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Şehriye hamuru açmakta kullanılan oklava. İLE ... )

- ÇANG ile ÇANGŞU
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Zil. İLE Küçük hırka. )

- ÇANGLI MANGLI ile//= DAVDAT
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir çocuk oyununun adı. )

- ÇAP ÇAP ile ÇAP ÇAP
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Şaklama. İLE Dudağın şapırdaması. )

- ÇAPAK/ÇAPAQ = ÇELPEK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir balık türü. İLE Göz çapağı. )

- ÇAPGUT = ÇAPUT
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Çaput, şilte. )

- ÇAR ÇARMAK/ÇAR ÇARMAQ / ÇAR ÇAMRAK/ÇAR ÇAMRAQ = ÇOLUK ÇOCUK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- ÇAR ÇUR = ŞAR ŞUR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Geriye hiçbir şey bırakmama. )

- CARİYE/HALAYIK / AS/AWINÇU/KÜNG[dvlgtrk] ile/||/<> KARVAŞ/KARAVAŞ ile/||/<> MUTAK ile/||/<> HASEKİ ile/||/<> HASEKİ İKBAL

( ... İLE/||/<> Haremdeki cariye. İLE/||/<> Osmanlı'da özgürlüğü geri verilmiş kul ya da karavaş. İLE/||/<> Karavaşlar arasından seçilen, sultan gözdesi.[Erkek çocuk doğuran, saray cariyesi.] İLE/||/<> Sultanın gözde cariyesi. )

- ÇARUK/ÇARUQ ile ÇARUK/ÇARUQ / ÇARUKLUK/ÇARUQLUG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Çarık. İLE Oğuzların bir kolunun adı. )

- ÇARUN[YAGMA] = ÇINAR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- ÇAT[Oğuz] =
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kuyu. )

- ÇAVA/ÇAWA ile
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Genç erkek. )

- ÇAVAR/ÇUVAR ile ÇAVARLIG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Ateş yakmak için kullanılan çalı çırpı. İLE/VE/||/<>/> Çalı çırpısı bol yer. )

( ÇUVAR ÇUVAR: Biçiminde ikileme olarak da kullanılır. )

- ÇAVJU = ANEM
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Gövdesi ve dalları kırmızı olan ve dağlarda büyüyen bir ağaç. [Kızıl, acı meyveleri vardır.] )

- ÇAVLI/ÇAWLI ile ÇAVLI/ÇAWLI[Kençek]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Şahin. İLE Ateş yakmakta kullanılan şeftali çekirdekleri ve ceviz kabukları. )

- ÇAVŞANG ile ÇAVŞANG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Gözü kızarmış, sulanmış kişi. İLE Makas. )

- ÇAXŞAK/ÇAXŞAQ ile ÇAXŞAK/ÇAXŞAQ[QARLUQ]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Dağın doruğundaki taşlık yer. İLE Kurutulmuş kayısı ya da üzüm. )

- ÇAXŞU = ÇALI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Şimşir çalısı.[Gözle ilgili rahatsızlıkları tedavi etmek için kullanılırdı.] )

- ÇAYDAM ile KEÇE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kaban yapmakta ya da döşeğin içini doldurmakta kullanılan ince keçe. )

- ÇEÇEK ile ÇEÇEK[Çigil]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Çiçek. İLE Kızamık ya da çiçek sayrılığına verilen ad. )

- ÇEKEK ile ÇEÇGE ile ÇEK ÇUK ile ÇEK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Çekiç. İLE Dokumacı tarağı. İLE Ivır zıvır, eski eşya. İLE . Çizgili kumaşa[bürd] benzeyen bir pamuklu dokuma.[Atkı, şal gibi şeylerin yapımında kullanılır.] )

- ÇEKİG ile ÇEKİK/ÇÜPEK ile ÇEKİK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir yazıdaki yardımcı imler. İLE Küçük erkek çocuğunun eşeysel örgeni, pipi. İLE Serçeye benzer benekli bir kuş.[Kayalık yerlerde yaşar.] )

- ÇEKİRGE/ÇEKÜRGE[Oğuz] ile BÜRKAN/BİRKAN[Ar.]

( ... İLE Alaca çekirge. )

- ÇEKREK = TEK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Tek kat. )

- ÇEKÜN ile GELİNCİK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Gelincik yavrusu. İLE Gelincik. )

- ÇENİŞTÜRÜK ile FINDIK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yazın başında olgunlaşan, beyaz-kırmızı renkte, fındığa benzeyen ve yenilebilen bir meyve. İLE ... )

- ÇEPİŞ ile OĞLAK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Altı aylık keçi yavrusu. )

- ÇER ile ÇER[Oğuz] ile ÇER[Oğuz]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Gövdenin [hastalık derecesinde] ağırlaşmasını anlatan sözcük. İLE Zaman. İLE Bir şeyin karşı tarafı. )

- ÇERİG ile ÇERİG[Oğuz]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Savaştaki karşılıklı saflar. İLE Herhangi bir şeyin karşı tarafı. | Herhangi bir şeyin zamanı. )

- ÇERT ile ÇERT ÇÜRT
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Parça. İLE Herhangi bir şeyin parçaları ya da kırıntıları. )

- ÇEŞ ile ÇEŞKEL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Turkuvaz. İLE Çanak, çömlek ya da parçaları. )

- ÇETÜK[Oğuz] ile KEDİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Dişi kedi. İLE ... )

- ÇIBIKAN/ÇIBIQAN ile ÇIBIKAN/ÇIBIQAN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Hünnap şekerlemesi. İLE Çıban.[Kırmızılığı nedeniyle hünnap şekerlemesine benzetilmiştir.] )

- ÇIÇALAK/ÇIÇALAQ ile ÇIÇAMUK/ÇIÇAMUQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Serçe parmak. İLE Yüzük parmağı. )

- ÇİÇEK ile SARMAŞIK/LEBLÂB[Ar.]/ÇENGLİK[dvnlgttrk]

- ÇIG ile ÇIG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Göçebelerin çadırlarının içini bölümlere ayırmak için kullandığı sazdan yapılmış bir perde.[Bu sazlar, kamıştan daha ince ve yumuşaktır.] İLE Türk arşını.[Bu ölçü yaygın kullanılan arşınının üçte ikisi kadardır.][Göçebeler arasında, özellikle kumaşları ölçmede kullanılır.] )

- CİGİ = SAĞLAM
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- ÇİGİN ile ÇİGİN ile ÇİGİN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Üzüm bağlarında biten başaklı bir ot. İLE İpek. İLE Altın işlemeli, süslü bir kumaşı dikme biçimi. )

- ÇİGİT[Argu] ile ÇİGNE[YAGMA]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Pamuk tohumu. İLE Tırmık. )

- ÇIGRI ile ÇIGRI/ÇAGRI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Küre. İLE Kuyu, değirmen ya da benzer şeylerdeki çıkrık. | Her tür palanga. | İp eğirmeye yarayan araç. )

- ÇİJ/ÇİZ ile ÇİVİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Demir çivi. İLE ... )

- ÇIK/ÇIQ ile ÇIK/ÇIQ ile ÇIKAN/ÇIQAN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yansıma bir sözcük. İLE Selenini çıkarmak. İLE Teyze oğlu. )

- ÇİK ile ÇİK ÇİK/ÇİLİK ÇİLİK ile ÇİKİR ÇİKİR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Aşık oyununda kullanılan bir sözcük. İLE Keçiyi çağırmak ya da yürütmek için kullanılan bir sözcük. İLE Ekmeğin içindeki küçük taş parçalarının çiğneme sırasında dişlerin arasında sıkışması ve dişlere çarpmasıyla çıkan ses. )

- ÇİL ile ÇİL[Oğuz] ile ÇİLDEY
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Gövde üzerinde kalan darp izi. İLE Gövdesel bir kusur. İLE Atın göğsünün üst tarafında ortaya çıkan bir çıban. )

- ÇILA ile GÜBRE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Taze at gübresi.[Ahırda bulunan] İLE ... )

- ÇİM ile ÇİM ile ÇİMGEN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir şeyin çiğ ya da nemli olma durumunu pekiştirmek için kullanılan ilgeç. İLE Turba. Topraktan koparılmadan kuruyan ve yoğun, kömürleşmiş, sık köklü, yapısıyla ateş yakarken iyi bir tutuşturucu olan bitki örtüsü. İLE Otlak, turbalık. )

- ÇIN ile ÇIN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Doğru söz. İLE Doğruluk, doğruculuk. İLE + Dil )

- CİNÇÜ[OĞUZ VE KIFÇÂK/KIPÇÂK/QIFÇÂQ] = YİNÇÜ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( İnci. )

- ÇING ile/>< ÇINGRAK/ÇINGRAQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Çınlama. İLE/>< Gür ve pürüzsüz. [ses] )

- ÇIP ile ÇIPIK/ÇIPIQ ile ÇIPÇIRGA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( İnce dal, ağacın sürgünü. İLE Yaş bir dal. İLE Serçe. )

- ÇİPEK ile ATMACA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Atmacaya benzeyen bir kuş. İLE ... )

- ÇIR ile ÇIV
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Giysinin yırtılma sesinin yansıması. İLE Büyük bir kabın içinde kaynayan şerbetin çıkarttığı sesin yansıması. )

- ÇIRGUY ile ÇIRGUY
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir ok ucunun sivri noktası. İLE Kaftanın iki yanında bulunan, içinden kuşağın geçtiği ilmekler. )

- ÇİRİRİG ile SES
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Pirinçten yapılmış kâse ya da benzer şeylerden çıkan sesin yansıması. İLE ... )

- ÇİT/SİYE[N]Ç ile ÇİT

( Bağ, bahçe, bostan gibi yerlerin çevresine, çalı, kamış, ağaç dalı, diken gibi şeylerden çekilen duvar. İLE Pamuktan dokunmuş basma. | Başörtü, yazma, yemeni. | Üzerine desenler işlenmiş süslü bir Çin kumaşı. )

- ÇOÇUK/ÇOÇUQ ile ÇOCUK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Domuz yavrusu. İLE İnsan yavrusunun bebeklikten gençliğe/ergenliğe kadarki dönemi. )

- ÇOCUK ile/||/<> AŞTAL/AFARA/KENCE/TEKNE KAZINTISI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( ... İLE/||/<> Kişinin sonuncu [yaşlılık çağlarında doğan] çocuğu. )

- ÇOG ile ÇOG ile ÇOGI/ÇAGI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Güneşin kavuruculuğu, parlaklığı. İLE Odunun kor duruma geldikten sonra ateşten çıkan alevi. İLE Gürültü. )

- ÇÖGEN ile DEĞNEK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Çevgen oyununda kullanılan değnek. İLE ... )

- ÇOK/ÇOQ = ÇOTUR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Alçak, aşağılık kişi. İLE Huysuz, öfkeli kişi. )

- ÇOKUBARI/ÇOQUBARI ile KİL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Pota[maden erilme kabı] yapılan kil. İLE ... )

- ÇÖKÜT ile ÇÖKÜTLÜK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kısa boylu kişi/nesne. İLE Boyca kısalık. )

- ÇOMAK/ÇOMAQ ile ÇOMAK/ÇOMAQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( İnce dal. İLE Müslüman.[Uygurlar ve müslüman olmayan öteki halklar tarafından kullanılan bir sözcük.] )

- ÇÖMÜL ile
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir Türk kavmi. İLE ... )

- ÇOMUŞLUK/ÇOMUŞLUQ = ...
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Tuvalet. )

- ÇÖP ile ÇÖP ile ÇÖP ile ÇÖPİK/ŞÖPİK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Herhangi bir şeyin dibindeki çökelti. | Değersiz kişi. İLE Tutmaç parçası. İLE Herhangi bir şeyin tortusu ya da sıkıldıktan sonra geriye kalan bölümü. İLE Meyve yendikten sonra geriye kalan ve atılan bölüm. )

- ÇÖPRE ile ÇÖPÜR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Eski, yıpranmış giysi. İLE Keçi kılı.[ÇÖPÜR ÇEPİR: Eski bir nesne.] )

- ÇOR ile ÇOR URAGUT
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yoğun, iç içe geçmiş. İLE Eşeysel örgeni dar olan kadın.[< Yoğun, iç içe geçmiş dallara ya da yapraklara sahip bitkiler.] )

- ÇOVI ile ÇOVLI[Kençek]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Hoten yönetim töresince hakandan iki seviye aşağıda bulunan kişilere verilen bir unvan. İLE Tutmaç süzgeci.[Bir kepçe biçiminde örülen, çok ince yaş dallardan yapılır.] )

- ÇUBULMAQ[UTLUK] ile ELMA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kurutulmuş elma. İLE ... )

- ÇÜÇUNEK/XUÇUNEK ile KAVUN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Üzeri çizgili bir kavun.[tatlı ve hoş kokulu] İLE ... )

- ÇÜGDE ile/ve/||/<> KULAK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kafanın kulakların arkasındaki çıkıntı yapan bölümü. İLE/VE/||/<> ... )

- ÇUGURDAN ile ÇULİMAN[Kençek]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Uçurum. | Suyun önüne çekilen duvar. İLE İçinden çıkılamayan. | Durgun su. )

- ÇUKMİN/ÇUQMİN ile EKMEK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Çömleğin içinde buharla pişirilen, küçük yuvarlak ekmek. İLE ... )

- ÇULIK/ÇULIQ ile ÇULK/ÇULQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Üveyik büyüklüğünde alacalı bir su kuşu. İLE Saldırgan kişi. )

- ÇÜMELİ[Çigil] ile
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Karınca. İLE Sıcaktan dolayı sersemleşen kişi. )

- ÇUMGUK/ÇUMUK / ÇUMGUQ/ÇUMUQ ile KARGA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Ayak bölümü beyaz bir karga. İLE ... )

- ÇUPAN ile YARDIMCI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Köyün başının yardımcısı. İLE ... )

- ÇÜR ile ÇÜRGÜ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yarar, kazanç. İLE Çocuğa çişi olup olmadığını sormak. )

- ÇURAM ile OK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Hafif bir okla yapılan atış. İLE ... )

- CURÇAN ile ...
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Çin yolu üzerindeki Müslüman sınırlarından biri. İLE ... )

- ÇURNI ile MÜSHİL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Türk doktorları tarafından yapılan müshil. )

- ÇÜŞEK[SOGD] ile ÇAYIR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Çayır, otlak. )

- ÇUVGA ile ÇUVGA[KIFÇAK VE OĞUZ]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Gideceği yere çabuk ulaşmak isteyen habercinin yol boyunca değiştirdiği, aktarma yaptığı atlar. İLE Keşif yapan kişi, kılavuz. )

- ÇUZ ile KUMAŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yaldızlarla süslenmiş, kırmızı ve siyah renkli bir Çin kumaşı. İLE ... )

- DAG[Argu] ile/ve/||/<>/> TEGUL[Oğuz]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- DAĞ ile/||/<> AŞAK/AŞAQ[Oğuz] ile/||/<>
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( ... İLE Dağ eteği. )

- DAVA ile DAVA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Ilgın ağacının meyvesi.[Bitkisel boya yapımında kullanılır.] İLE Bükülerek halka biçimine sokulup el ile dirsek arasına geçirilen ve buradan eğrilen yumak. )

- DEDE[Oğuz] ile/= BABA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- DENGGEL ile/= DENGGEL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Boğum. İLE Yumru. )

- DEVE/TEVE[dvnlgttrk] ile BERCÎS[Ar./Fars.]/BİRCÎS[Ar.]

( ... İLE Sütü çok olan deve. | Müşterî[Sakıt, Erendiz, Jüpiter, Mars] denilen yıldız. )

- DİDEK ile PERDE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Tahtırevan perdesi. İLE ... )

- DİDİM ile/<> TAÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Gerdek gecesi gelinin giydiği taç. İLE/<> ... )

- DUDAK/ERİN[dvnlgttrk] ile/ve/değil YANAK ile/ve/değil YAKA

( ŞEFE ile/ve/değil HADD, VECNE )

( LEB, LA'L ile/ve/değil BÎLE, KELE )

( [not] LIP vs./and/but CHEEK )

- DÜK ile DÜK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yumruk. İLE DÜK MİNG: Binlerce. )

- DÜLEK ile/<> KIRIK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kırık çanak çömlek, ağzı kırık bir testi. İLE/<> ... )

- DÜNÜŞGE[Kençek] ile TERE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yabani tere. İLE ... )

- E ile KUMAŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Turuncu renkte, süslü bir kumaş. İLE ... )

- EBE[Oğuz] ile/= EPE[QARLUK]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Ana. )

- EBEKİ ile/ve/||/<> EBEKİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Küçümsemek. İLE/VE/||/<> Azımsamak. )

- EÇE/EKE/EZE ile EÇİ ile EKEÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yaşça büyük kız kardeş. İLE Yaşça büyük olan erkek kardeş. İLE Halkın kız kardeşi(uht-ul-kavm).[Bilgece davranan küçük kız çocuğu.] )

- EÇKÜ = KEÇİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- ED ile ED
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( İşlenmiş, üretilmiş herhangi bir şey. [Süslü bir kumaş ya da benzerleri.] İLE İyiye işaret olan herhangi bir şey. )

- EDGİŞ = EGDİŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Özçend'de yerleşik olan bir Türk kavmi. )

- EDGÜ = İYİ, GÜZEL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- EDİZ ile EDİZ TAG ile EDİZ YER ile EDİZLİK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Herhangi bir şeyin yükselmiş durumu. İLE Aşılamayan dağ. İLE Yüksek yer. [Yüksek başka bir şey için de kullanılabilir.] İLE Yükselti, yükseklik. )

- EGEME ile/<> LAVTA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir lavta çeşidi. İLE ... )

- EGET ile GELİN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Gerdek gecesi geline hizmet için yollanan genç kız. İLE ... )

- EGİN ile EGİN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Omuz. İLE Eni bir buçuk karış, uzunluğu dört arşın gelen bir bez. )

- EGİŞ ile PİSLİK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Arıtmak için eritilen herhangi bir maden filizinden geriye kalan pislik. İLE ... )

- EGME ile KEMER
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Evin kemeri. İLE ... )

- EGRİK ile İP
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Dokuma ipi. İLE ... )

- EGRİM ile
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Girdap, suyun toplandığı yer. )

- EKİM ile EKİN[Oğuz] ile EKİNÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir kerede ekilecek büyüklükte olan yer. İLE Ekilmiş toprak. İLE Herhangi bir şey sayılırken ikinci olan. )

- EKİNDİ ile EKİNDİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Ekilmiş. İLE İkindi namazı vakti. )

- EKKİ ile EKKİZ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( İki sayısı. İLE İkiz. )

- EKŞİG = EKŞİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Ekşi olan herhangi bir şey. İLE ... )

- EL KİŞİ ile EL QUŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kötü, aşağılık kişi. İLE Akbaba. )

- EL ile EL ile EL ile EL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( İl, ülke. İLE Avlu, açıklık. İLE Atlar. İLE İki hakan arasındaki barış durumu. )

- ELE = YAVAŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- ELİG ile ELİGLİK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( El. İLE Eldiven. )

- ELİMGA ile YAZMAN/KÂTİP
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Hakanın mektuplarını Türk yazısıyla yazan yazman. İLE ... )

- ELMA/ALMA[Oğuz] ile/= ALMILA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- ELÜK ile ALAY (ETMEK)
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- EM = EM SAM
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( İlaç. )

- EMGEK ile/ve/||/<> EMEK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Zorluk. İLE/VE/||/<> Zorlukları aşmak için harcanan çaba anlamında emek. )

- EMİG ile EMİK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Meme. İLE Ilık. )

- EMİRÇGE = KIKIRDAK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- EN ile EN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Aşağıya doğru eğimli yer. İLE Herhangi bir şeyin genişliği. )

- ENÇ ile
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Memnun, dingin. )

- ENDEK[Oğuz] ile
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Çatı, dam. İLE ... )

- ENDİK ile SAF
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Saf kişi, safdil, saf gönüllü. İLE ... )

- ENG = YANAK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- ENGEK ile ENGEK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Ağzın iki yanında bulunan çene kemikleri. İLE Peçeyi bağlamakta kullanılan ip. )

- ENGES ile ...
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yabancıymış gibi sağına soluna bakınan kişi. İLE ... )

- ENGLİK ile ALLIK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yanağa sürülen kırmızı boya. )

- ENÜK ile ENÜK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Aslan, sırtlan, kurt ve köpek yavrusu. İLE Dişlilerin dişi. )

- ERİG ile ERİG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yağ ya da yağa benzeyen, eriyen herhangi bir şey. | Donduktan sonra eriyen herhangi bir şey. İLE Cevval, etkileyici hayvan. )

- ERİNÇ ile ERİNÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Belki de. İLE Huzur, rahatlık, mutluluk. )

- ERKEÇ ile ERKEÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Dalga. İLE Eril keçi. )

- ERKEN ile ERKİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- ERNEK/ERNGEK ile ERNGEN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Parmak. İLE Bekâr. )

- ERNGEYÜ ile ERNGEYÜ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Altı parmağı olan adam. İLE Çok kısa boylu kişi.[Neredeyse iki arşın olan.] )

- ERSÜ[Oğuz] ile
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Süfli, ahlâksız kişi. İLE ... )

- ERTE ile SABAH
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sabahın körü. )

- ERTİK ile YOL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( İşlek yol. İLE ... )

- ERÜK ile ERÜK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Şeftali, kayısı, erik gibi meyveler. İLE Duvar ya da duvara benzer şeylerin üzerindeki gedik ya da çatlak. )

- ES ile ESGÜ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yırtıcı hayvanların avı olan hayvan. İLE Harman savurma işinde kullanılan sepet. )

- EŞ ile EŞLİG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Arkadaş, yoldaş. İLE Samimi tavırları olan kişi. )

- EŞEK/EŞGEK/EŞYEK[dvnlgttrk] ile AHDERİY/YAHMÛR[Ar.]/GÛR[Fars.]

( ... İLE Yaban eşeği. [ÂNE: Dişil ve yabanî eşek. | Yabanî eşek sürüsü.] [BEYDÂNE: Yabani dişil eşek.] )

- EŞİÇ ile ...
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Tencere, güğüm. İLE ... )

- ESİZ ile ESİZLİK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yaramaz, ele avuca sığmaz çocuk. İLE Kötülük. )

- EŞKİN ile EŞKİN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Akıp giden. İLE Dört nala gitmek. )

- ESSİZ ile ESSİZ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yüzsüz, arsız, hain, utanmaz kişi. İLE Bir kaybın arkasından üzülmeyi belirten sözcük. )

- EŞÜK ile EŞÜK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yatak örtüsü. İLE Bir bey ya da hakan öldüğü zaman, ona gösterilen saygının bir işareti olarak mezarının üzerine örtülmesi için yollanan işlemeli kumaş. )

- ETİÇ ile ÇUKUR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Çocukların ceviz oyununda hedef olarak kullandığı çukur. İLE ... )

- ETİL = VOLGA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kıfçak ülkesinde akan, Bulgar denizine dökülen bir ırmağın adı. )

- ETMEK ile ETREK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Ekmek. İLE Görünüşü sağlıklı, al yanaklı kişi. )

- ETÜK[dvnlgttrk] = ÇİZME
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- EVE/EWE/YEVE/YEWE = EVEK/EWEK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Oğuzların bir kolu. İLE Tez canlı, aceleci kişi. )

- EVİN/EWİN ile TAHIL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Tahıl tanesi, tohum. İLE ... )

- EVREN/EWREN ile EVREN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Demirci ocağı biçiminde yapılan ekmek fırını. İLE ... )

- EVŞÜK ile
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Direk, kiriş. İLE ... )

- EYEGÜ ile EYEGÜ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir hayvanın ya da herhangi bir canlının kaburga kemiği. İLE Çadırın çubukları. )

- FAKİR[Ar.]/ÇIGAY[dvnlgttrk] değil/yerine/= YOKSUL

- GELİN/KELİN[dvnlgttrk] ve/<> DAMAT/GÜVEY

( İ'SÂR[Ar.]: Gelin olma çağına gelme. )

( ARÛS ve/<> ARÎS )

( BEYÛ/BEYÛG ve/<> ARÎS )

( BRIDE and/<> GROOM )

- GELİNCİK ile/<> KAKIM/KAKUM/ERMİN/AS/AZ[dvlgtrk]

( ... İLE/<> Kutup gelinciği. Sansargillerden, yazın, esmer kırmızı, kışın beyaz renkli gelincik. )

( İLE/<> )

( WEASEL vs./<> ERMINE )

( MUSTELA NIVALIS cum/<> MUSTELA ERMINEA )

- GEŞÜR/GEZRİ/TURMA = TURP
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- HANA ile HATA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Ana. İLE Ata. )

- HEYBE[Ar. < AYBE] değil/yerine/= MANÇUK/ÇUG[dvnlgttrk]

- HIRSIZ/LIK / OGRI[dvnlgttrk] ile/ve/değil "UYANIK/LIK"

( SİRKAT ile/ve/değil ... )

- İÇEGÜ ile ÖRGEN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kaburga kemikleri tarafından çevrilen örgenlerin tümüne verilen ad. İLE ... )

- İÇİN ile İÇİN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Arasındalık. İLE Amacıyla. )

- İDİ ile İDİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Efendi [seyyid, mevlâ]. İLE Geçmiş zaman eki. )

- İDİŞ[YAGMA/TUKSI/YEMEK/OĞUZ/ARGU] ile TAS
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kadeh. İLE Her türlü çanak, kap. )

- IDUK/IDUQ ile IDUK TAG/IDUQ TAG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kutsanmış herhangi bir şey. İLE Geçit vermeyen ve uzayıp giden dağ. )

- İG ile İRİG/İDRİG[Argu] ile İRİG ile İRİG ile İRİG ile İRİNG ile İRİNÇÜ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sayrılık. İLE Katı olan herhangi bir şey. İLE Çürümüş herhangi bir nesne. İLE Sadık ve becerikli. İLE Uyuz olmuş birinin kafası.[yara kabukları nedeniyle] İLE iririg. İrin, cerahat. İLE Günah. )

- İGİŞ = UGUŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Huysuzlaşmış, denetimden çıkmış hayvan. )

- İGİT[Oğuz] = YALAN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- IK/IQ ile HIÇKIRIK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Soğuk su içilip hemen sonrasında ekmek yenildiğinde ortaya çıkan hıçkırık. İLE ... )

- İK/YİK/İĞ/KİRMEN ile İP
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( İp eğirmekte kullanılan araç. İLE ... )

- İKLEMEK/İRKLEMEK ile İRPEMEK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Çiğnemek. İLE Doğramak, parçalara ayırmak. )

- ILA/İLİ/CEYHUN/AMUDERYA ile ILAL[HAKANİ/HAQANİ]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- ILENÇ/İLENÇ ile YAKINMA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Belirli bir konuya özgü görüşünün hatalı olduğu anlaşıldığında, salık veren kişiye yöneltilen yakınma. İLE ... )

- İLERSÜK = UÇKUR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Donun kuşak/ip bölümü. İLE ... )

- ILIG/YILIG = ILIK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- İLİK/YİLİK[dvnlgttrk] ile/ve/<> KEMİKTE BULUNAN BOŞLUK

( BONE MARROW vs./and/<> LACUNA )

- İLKBAHAR ile/ve YAZ ile/ve SONBAHAR/GÜZ/KÜZ[dvnlgttrk] ile/ve KIŞ

- İLRÜK[Uç]/İLDRÜK ile SEDEFOTU
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sedefotugillerden bir bitki. İLE ... )

- İM ile İM
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Askeri birlikler arasında kullanılması için Hakan'ın belirlediği gizli sözcük. İLE İşaret. )

- IMGA = INGA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Hazinedar. İLE Süfli ve ahlâksız, rezil ve aşağılık. )

- İMİR[Oğuz] ile İNGİR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sis, pus. İLE Alacakaranlık. Karanlık ile aydınlığın karışımı. )

- INDAG ile/ve/||/<> ELEK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Eleğin çerçevesi. İLE/VE/||/<> ... )

- İNGEK ile İNGEK[Oğuz] ile İNGEN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( İnek. İLE Dişil kaplumbağa. İLE Dişil deve. )

- İNGLİÇ ile SARIMSAK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sarımsağa benzeyen bir dağ bitkisi. İLE ... )

- İNİ ile KARDEŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yaşça küçük kardeş. İLE ... )

- İR/ER ile İR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Delik açmak için kullanılan sivri uçlu bir araç. İLE Utanma bildiren bir ilgeç. )

- İR/IRRA = UTANÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- IR/YIR ile YIR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Aşk şiirleri/şarkıları. [gazel, gınâ] İLE Türkü, şarkı. )

- IRGAG ile DEMİR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kaynağındaki buzu depoya çekip götürmek için kullanılan çengelli demir. İLE ... )

- IRK/IRQ ile IRK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- İRK ile KOYUN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Dört yaşındaki koyun. İLE ... )

- İRKİN ile İRKİN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Belirli bir yerde biriktirilmiş olan. İLE Günlerce süren. )

- İRTEMEK ile İRTEŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Araştırmak. İLE Belirli bir konu üzerine kişiler arasında ortaya çıkan hesap sorma isteği. )

- İRVİ/İRWİ ile İRVİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Hindistan'dan gelen bir ilaç. İLE Sivri, ince. )

- İSİG ile İSİG KÖL/İSİG GÖL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sıcak. İLE Barsgan'da bir göl.[Uzunluğu otuz, eni on fersah.] )

- İSİGLİK ile İSİGLİK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sıcaklık .İLE Aşk, sevgi. )

- İŞKEMBE[Fars. < ŞIKENBE] ile/ve/> BÖRKENEK ile/ve/> KIRKBAYIR/KERGÜK ile/ve/> ŞİRDEN/ŞÎRDÂN[Fars.]/KUTNE

( Geviş getirenlerin, ilk ve en büyük mide bölümü. İLE/VE/> Geviş getiren hayvanlarda ikinci mide. İLE/VE/> Geviş getiren hayvanlarda üçüncü mide. İLE/VE/> Geviş getiren hayvanlarda dördüncü mide. )

( RUMEN vs./and/> RETIKULUM vs./and/> OMASUM vs./and/> ABOMASUM )

- İŞKÜM ile TEPSİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Hakan'ların önüne konan, büyük, çanak biçimindeki, ayakları bulunmayan tepsi. İLE ... )

- ISRA ile ÖTE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Buranın ötesinde/ilerisinde. İLE ... )

- İTEGÜ ile ÇERÇEVE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Değirmen taşının üzerine yerleştirildiği ahşap çerçeve.[Eğer unun biraz kalın olması isteniyorsa bu yükseltilir. Eğer ince, beyaz un isteniyorsa alçaltılır.] İLE ... )

- İTİLGEN ile İTİLGEN SAPILGAN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Atları etkileyen bir sayrılık.[Atın gövdesinde çıbanlar çıkar. Bu çıbanlar kesilirse at iyileşir.] İLE Telâşlı. )

- IVIK/IWIK/IWIQ ile CEYLAN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sıklıkla kayalık arazilerde ve çöllerde görülen dişil ceylan. İLE ... )

- İVRİK/İWRİQ ile İBRİK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( itinmek )

- İZ/EZ ile ÇİZİK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Topraktaki ya da herhangi bir uzunlamasına çizik. İLE ... )

- İZİ ile YIL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Gelecek yıldan sonraki yıl. İLE ... )

- KARTAL ile ŞAHİN/KEKÜK[dvnlgttrk] ile DOĞAN

( Ne olmadıkları üzerinden tanımlanırlar. ["Çaylakların, akbabaların, atmacaların, şahinlerin ve doğanların dışında kalan, gündüz avlanan, büyük bir yırtıcı kuş."] İLE ... İLE ... )

( Dişilleri, erillerinden daha iridir. [Türün yırtıcılık düzeyi arttıkça, dişil ile erili arasındaki fark belirginleşir.] İLE ... İLE ... )

( Gözleri, gövdelerine oranla, insandakinden 20 kat daha büyüktür. [Görme keskinlikleri, kişininkinden 8 kat fazladır.][Bir tavşanı 3 km. öteden fark edebilirler.][Avlarının üzerine çullandığında, göz kasları mercek bombesini sürekli olarak ayarlayarak saldırı boyunca odak keskinliğini ve derinlik algısını korur.] İLE ... İLE ... )

( Yüksekte uçan türlerin, havanın ısınarak hafiflemesini beklemeleri gerekir. İLE ... İLE ... )

( Ne kadar ağırlarsa, av o kadar geç başlar. [Pike yapan bir kartalın hızı saatte 300 km. hıza çıkabilir fakat bu girişimlerin ancak 1/4'ü hedefe ulaşır.] İLE ... İLE ... )

( Ölü ya da diri herşeyi yerler. İLE ... İLE ... )

( İkişerli kümeler halinde yumurtlarlar. [Yumurtadan ilk çıkan yavru kartal kardeşini öldürür.] İLE ... İLE ... )

( Güneşi simgeler. İLE ... İLE ... )

( Bizans İmparatorluğu'nun simgesiydi. [Başlardan biri Eski Roma, öteki ise Yeni Roma(Konstantinopolis)] İLE ... İLE ... )

( ile ile

)

( Kartalların fotoğrafı neden yandan çekilir?

İşte nedeni!...

)

( NESR, UKAB[çoğ. AKABE, IKBÂN]["ka" uzun okunur] ile ...
YERHÛM: Eril kartal. )

( EAGLE vs. HAWK )

( AQUILA[< ACCIPITER: Avcı kuş.] cum ACCIPITER, BUTEO BUTEO
ACCIPITRADAE [ailesi] cum ... )

- KÂSE ile/||/<> SUKURCA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( ... İLE Bir tür kâse. )

- KATARAKT[Fr. < CATARACTE]/ENÜÇ[dvnlgttrk] değil/yerine/= PERDE, AKBASMA, AKSU

- KEBEZLİK/KEBEZLİG ile PAMUK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Pamuk tarlası. İLE ... )

- KEBİT = DÜKKÂN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- KEÇE[Oğuz] ile KEÇE ile KEÇE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Keçe. İLE Sebze ve meyveleri taşımaya yarayan sepet. İLE Gece. )

- KEÇİ[Oğuz] ile KEÇİG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Keçi. İLE Irmaktaki sığ yer, geçit. )

- KED = NE İYİ ...
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir şeyi betimlerken vurgulama ya da abartma amacıyla kullanılan bir ilgeç. )

( KED AT: Ne iyi at. | KED NENG: Ne iyi şey. )

- KEDGÜ = KEDÜT
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Her türlü giyilecek nesne. İLE Düğünlerde, gelinin ve damadın akrabalarının, evlenecek çiftin onuruna giydiği belirli bir giysi. )

- KEH KEH ile
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Köpekleri çağırmak için çıkarılan ses. )

- KEK ile KEK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Öc almak, intikam peşinde koşmak. İLE Sıkıntı, güçlük. )

- KEKRE ile OT
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Acı bir ot.[develer çiğner] İLE ... )

- KEKÜŞ ile MERHEM
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- KELEBEK/KEPELİ[dvnlgttrk] ile KRAL KELEBEĞİ

( İspanya'dan Rusya'ya kadarlık coğrafyada 500 tür varken sadece Türkiye'de 400 tür kelebek bulunmaktadır. )

( TENÂSÜH: Bazı hayvanların kurttan kelebek haline dönüşmesi durumu. )

( "Türkiye'nin Kelebekleri" (Ahmet BAYTAŞ) kitabını incelemenizi salık veririz. )

( ile ... )

( Kelebekler, arka ayakları ile koku alır ve duyargaları, dokunma ile etkinleşir. )

( BUTTERFLY vs. ... )

( EL MARIPOSA con ... )

- KELEÇÜ[Oğuz] ile KELEGÜ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sözcüklerle anlatma, konuşmak. İLE Tarla sıçanı soyundan, uzun arka ayakları olan küçük bir hayvan. )

- KELGİN ile SEL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Gel-git döngüsünde, suların kabarması ve bu nedenle oluşan seller. İLE ... )

- KEM ile KEM[Fars.]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sayrılık. İLE Kötü, eksik. )

- KEMEK ile KEMEK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( İşlemeli ve çizgili pamuklu bir kumaş. İLE ... )

( Harmaniye dikilir. İLE Kıpçaklar, yağmurluk yapımında kullanır. )

- KEMRÜK = KERTÜK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Tahtanın üzerindeki çentik. )

- KEN ile KEND/KENT[Soğd] ile KEND[Oğuz]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Doğu bölgelerindeki tüm kentlere verilen genel ad. İLE Yüksek sayıda kişinin yaşadığı yer. İLE Köy. )

( SEMERKAND[Fars. < SEMİZ KEND]: Büyüklüğü nedeniyle "besili kent". )

- KENÇ LİYÜ ile SOFRA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Hakan'ların şölenleri ya da bayramlarda kurulan, herkesin gönlünce, yağmalarcasına yemek yediği bir sofra. İLE ... )

- KENÇ ile KENÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bebek. İLE Bir hayvanın yavrusu. )

- KENÇEK ile KENÇEK SENGİR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir Türk kavmi. İLE Taraz[Talas] yakınlarındaki bir kentin adı.[Kıpçak/Qıfçâq sınırıdır.] )

- KENDÜ ile KENDÜK[Kençek]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kendi. İLE Un ya da benzer şeyler konan fıçı benzeri toprak kap. )

- KENG ile KENGES ile KENGEŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Geniş olan. İLE Sığ. İLE Öğüt alma, düşünce, görüş alışverişi. )

- KENPE[Kençek] ile ...
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir bitki. )

- KENZİ ile
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kırmızı, yeşil, sarı ve daha pek çok renkte olabilen bir Çin kumaşı. İLE ... )

- KEP ile KEP[Oğuz]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Herhangi bir şeyin kalıbı. İLE "Benzer, gibi" anlamına gelen bir ilgeç. )

- KEPÇE[Fars. < KEFÇE] ile ÇEMÇE/ÇÖMÇE[Oğuz][dvnlgttrk]

( ... İLE Tahta kepçe. )

- KEPEK ile KEPEK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Küçük. İLE Kepek[baş derisinde]. )

- KEREKÜ[Türkmen] ile KEREKÜ[toplum]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Çadır. İLE Kışlık ev. )

- KEREM[Yukarı/Aşağı Çin] ile KEREM[Ar.]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yer altında bulunan ev. İLE İyilik, cömertlik. )

- KERİM ile PERDE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Desenli perde. İLE ... )

- KERİŞ[Oğuz] ile KERİŞ ile KERİŞ ile KERİŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Tırmanılabilecek bir dağ doruğu. İLE Yağır, atın sırtı. İLE Kavgada, çatışmada direnç gösterme. İLE Kavga, çatışma. )

- KERJÜ ile KERŞEGÜ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Misket. | Saçma. İLE Sırtında yaralar bulunan [hayvan/at]. )

- KERKİ ile KERPİÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Keser. İLE Kerpiç. )

- KERTİK/KERTÜK ile ÇENTİK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Ekmeğin ya da benzer bir şeyin çetelesini tutmak için tahtanın üzerine açılan çentik. İLE ... )

- KERTÜ ile KERTÜ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Ant, yemin. İLE Yalnızca hakikatin olduğu yer. )

- KES/KESEK ile KES
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Herhangi bir şeyin bir parçası. İLE Kıçı temizlemek için kullanılan bir parça kurutulmuş kil. )

- KESBE[Çigil] ile VERGİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Köyün muhtarının ark ya da çeşme yapımına katılmayanlardan aldığı tazminat. İLE ... )

- KESLİNÇÜ ile KERTENKELE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Büyük kertenkele. İLE ... )

- KESME ile KESME
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Demirden yapılmış, geniş bir uc/temren. İLE Perçem. )

- KESTEM ile SOFRA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Önceden sözleşmeden, aniden konuk olarak gelenler için verilen ziyafet. İLE ... )

- KESTER[UÇ] ile
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Çanak çömlek. İLE ... )

- KETEN ile KETEN[Ar. < KETTAN]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Zahmet, sıkıntı. İLE Bu bitkinin liflerinden yapılmış dokuma. )

- KETMEN = ÇAPA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Toprağı parça parça yapmakta kullanılan araç. İLE ... )

- KETÜT ile
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Aksi ve huysuz yaşlı kişi. )

- KEVÇİ/KEWÇİ ile RITL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir ağırlık ölçüsü.[Uygur'dan Kâşgar'a kadar][On rıtl'a denk gelir.] İLE Cam ağırlık. )

- KEVEL/KEWEL ile
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Hızlı ve çevik [hayvan/at]. İLE ... )

- KEVGEK/KEWGEK = KEKEME
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Konuşurken kekeleyen kişi. )

- KEVİG/KEWİG ile KIKIRDAK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Burundaki kıkırdak. İLE ... )

- KEVLİ/KEWLİ[Kençek] ile
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sulama arkının ağzı. )

- KEVREK/KEWREK ile KEVRİK/KEWRİK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Herhangi bir esnek, yumuşak bitki.[Örnek: keneotu] İLE Dikenli bir ağaç. )

- KEVŞEK/KEWŞEK ile
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yumuşak ve esnek herhangi bir nesne, ince bir giysi. İLE ... )

- KEVŞENG/KEWŞENG ile/ve/||/<> SOFRA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Harman temizlendikten sonra tahılın yığılmasına yardım eden kişiye verilen yemek/armağan. )

- KEWGİN ile/değil/yerine/>< ÇİVGİN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Doyurucu, besleyici olmayan bir yemek [ya da ot]. İLE/DEĞİL/YERİNE/>< Doyurucu, besleyici olan bir yemek [ya da ot]. )

- KEYİK ile KEYLİK/KEYLİG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Vahşi [geyik]. İLE Vahşi kişi. )

- KEZ/GEZ ile KEZ ile KEZ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Okun üzerindeki çentik. İLE Bir yiyecekten geriye kalanlar. İLE Süslü bir Çin kumaşı türü. )

- KEZİG ile KEZİG ile KEZİK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Dönüşümlü olarak yapılan bir işte sıra. İLE Cesaret. İLE Ateş ve titreme. )

- KEZLİK ile BIÇAK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kadınların kaftanına tutturulmuş olarak sakladığı küçük bir bıçak. İLE ... )

- KİBE[Oğuz] ile GÜN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Az sayıda gün. İLE ... )

- KİÇİG KEYGEN ile ULUG KEYGEN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kayas'tan, Ila vadisine akan iki ırmağın adı. )

( Küçük. İLE Büyük. )

- KİÇİG = KÜÇÜK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Herhangi bir şeyin küçüğü. İLE ... )

- KİÇİMEK ile/ve/||/<> KİÇİNMEK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kaşınmak. İLE/VE/||/<> Dayak. | Aşırı eşeysel istek. )

- KİDİZ ile KİDİZGEK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Keçe. İLE Tazeliğini kaybetmiş ve keçeleşmiş. )

- KİMSEN ile SÜS
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Başlıkları süslemek için kullanılan altın varak. İLE ... )

- KİN YIPAR ile KİZ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kese. İLE Kutu, sandık, dolap ya da heybe gibi nesneler. )

- KİNGÜT ile/ve/||/<> UYGUR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Uygur sınırındaki bir kentin adı. İLE/VE/||/<> ... )

- KİRDEŞ ile/ve/||/<> KOMŞU
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Tek bir ev içinde birlikte ikamet edilen komşu. İLE/VE/||/<> ... )

- KİRGİN ile KIZIŞMA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Aygırın kızışma zamanı. İLE ... )

- KİRİŞ ile KİRİŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yayın iki ucu arasında gerili olan tel. İLE Birinin mülklerinden edindiği geliri. )

- KİRİT ile/ve/||/<> KİRİTLİK/KİRİTLİG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Anahtar. İLE/VE/||/<> Kilit. )

- KİRTÜÇ ile HUYSUZ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Herkese kin besleyen ve huysuz kişi. İLE ... )

- KİS/ZEVCE[Ar.] ile KİŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Eş. İLE Samur. )

- KİŞİ ile KİŞİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kişi/birey. İLE Eş. )

- KIZIL/QIZIL ÇÜVİT ile AL ÇÜVİT ile KÖK ÇÜVİT ile YAŞIL ÇÜVİT ile SANG ÇÜVİT
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Parlak kırmızı renk. İLE Kızıl turuncu renk. İLE Parlak mavi renk. İLE Yeşil renk. İLE Sarı renk. )

- KÖÇ/GÖÇ ile KÖÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yerleşimi bir yerden bir yere taşımak. | Ordunun sefere çıkması. İLE Saat ya da belirli bir süre. )

- KÖÇRÜM ile KÖÇÜK ile KÖÇÜT
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Ani ve şiddetli korku. | Dehşet. İLE İnsanın kalçası. | Koyunun yağlı kuyruğu. İLE At. )

- KÖDÜG ile KÖDÜGLÜG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( İş ve zahmet.[Tek başına kullanılmaz. Yalnızca bu ikileme de görülür.] İLE Emek harcamak, sıkıntı çekmek. )

- KÖGÜRÇGÜN ile KÖGÜZ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Güvercin. İLE Göğüs. )

- KÖK ile KÖK ile KÖM ile KÖK ile KÖKŞİN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kök, köken, menşe. İLE Koyu kurşunî renk. [Gökyüzünün rengine benzeyen her renk böyle adlandırılır.] İLE Kurşunî rengi pekiştirmek için kullanılan bir ilgeç. İLE Kentin çevresi, dış bölgeleri.[Bölgenin yeşilliğine gönderme yapılmaktadır.] İLE Gök mavisi renginde olan herhangi bir şey. )

- KÖKYUK/KÖKYUQ ile/ve/||/<> ÖNDER
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Köy önderlerine ve Türkmen büyüklerine verilen, saygı belirten bir unvan. İLE/VE/||/<> ... )

- KÖL ile KÖL ile KÖL ile KÖLÜNG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Su birikintisi. İLE Gölcük. İLE Deniz. İLE Durgun bir suyun olduğu gölcük.[Kuşlar bu çevrede yuva yapar.] )

- KÖLİK ile KÖLİGE ile KÖLİKLİG/KÖŞİKLİG ile KÖŞİGE ile KÖLÜK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Gölge. İLE Koyu gölge. İLE Gölgelik yer. İLE Zayıf gölge. İLE Ödünç alınan. )

- KÖMÇÜ/KÖMÜÇ ile KÖMEÇ ile KÖMİÇE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Gömü, define. İLE Küllerin içine gömülerek pişirilen yassı ekmek. İLE Sivrisinek. )

- KÖN ile KÖNÇÜK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( İnsan ve at derisi. İLE Yaka. )

- KÖNGLEK ile KÖNGÜL/KÖNGÜLLÜG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Gömlek. İLE Kalp, gönül, akıl. )

- KÖNGÜZ ile/||/<>/< GÜBRE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Gübre yığını.[Dışkının ve sidiğin karışıp kaynaştığı bir öbek.] İLE/||/<>/< ... )

- KÖNİ ile KÖNİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Düz, düzgün. İLE Güvenilir kişi. )

- KÖP ile KÖPRÜG ile KÖPSÜN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( İç içe geçmiş, birbirine dolanmış. İLE Köprü. İLE Şilte, minder. )

- KÖPÜK ile KÖPÜK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Köpük. İLE Güğümde kaynarken taşan şey. )

- KÖRGE ile/||/<> TABAK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Tahtadan yapılmış tabak. İLE/||/<> ... )

- KÖRK ile KÖRPE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Güzellik. İLE Geç. | Mevsimi geçtikten sonra doğan kuzu, deve ve buzağı. )

( KÖRPE OĞUL: Yazın doğan çocuk. | KÖRPE FİLİZ: Geç filizlenmiş bitki. | KÖRPE YEMİŞ: Geç olgunlaşan meyve. )

- KÖRÜK ile/||/<> KÖRÜKLEMEK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Körük. İLE/||/<> ... )

- KÖRÜNG ile KÖRÜNG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kaşgar'a yakın küçük bir göl. | Kaşgar dağlarında, Tez yaylasında bulunan bir göl.[Çevresi 30 fersahtır.] )

- KÖRÜŞ ile/||/<>/> KÖRÜNÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Görüş, bakış. İLE/||/<>/> İzleyiciler. )

- KÖSGÜK ile/||/<> KORKULUK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( "Kötü gözler"den sakınmak için küçük bahçelere ve üzüm bağlarına dikilen korkuluk. İLE/||/<> ... )

- KÖSÜRGE ile KÖSÜRGEN ile KÖSÜRGEK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir tür sıçan. İLE Bir tür köstebek. İLE Evine konuk geldiği zaman canı sıkılan, içi daralan kişi. )

- KÖT ile KÖTİÇ ile KÖTLÜK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kıç. | Zaman ya da sıra bakımından daha sonra gelen. İLE "Kokan göt!" anlamına gelen sövgü. İLE "Seni gidi yüreksiz/gulam/oğlancı!" anlamına gelen sövgü. )

- KÖTKİ ile KÖTRÜM
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Toprak yığını, tepecik. İLE Üzerine oturulan kanepe. )

- KÖTÜ[< KÖTİ] ile/ve/||/<> KETÜ[Kıpçak][dvnlgttrk]

( Zorunlu/luk. İLE/VE/||/<> Eksik/lik. | Çolak. )

( KÖTÜLÜK: Kemâl'i engelleyen. )

- KÖTÜRGÜ = TAŞIMA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- KÖVRE/KÖWRE = LEŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Ölü bir hayvanın, iç örgenleri çürümüş ve kemiklerin üzerinde kurumuş et parçaları kalmış gövdesi. İLE ... )

- KÖVŞEK/KÖWŞEK ile KÖVÜRGEN/KÖWÜRGEN/KÖMÜRGEN[Oğuz]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( İyi mayalanmış hamurdan yapılan ekmek. İLE Dağ soğanı. )

- KÖVÜZ/KÖVİZ/KÖWİZ ile KÖVİJ/KÖWİJ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kilim, şilte ya da örtü. İLE Ağacın oyuğu, çürümüş. )

- KÖYMEK = KÖYÜK = KÖYDE = KÖZEGÜ/KÖSEĞİ = KÖZMEN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yanmak. İLE Yanan bir şey. İLE Boşaltmak üzere altın ve gümüş filizlerinin eritildigi kazan. İLE Ateşi karıştırmakta kullanılan demir ya da odundan çubuk. İLE Közde pişirilen ekmek. )

- KÖZ ile/||/<> KÖZETLİG ile/||/<> KÖZNGÜ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Göz. İLE/||/<> Korunan, sakınılan nesne. İLE Ayna. )

- KÖZKENİ ile KÖZKÜNEK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Geceleri uçan ve vızıltıya benzer bir ses çıkaran böcek. İLE Kendini yele bırakarak uçan bir kuş.[Şahine ve kertenkeleye benzetilir.] )

- KÜ ile KÜÇ ile KÜÇ ile KÜÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Toplum içinde tanınma bildiren bir sözcük.[KÜLÜG BİLGE: Ünlü bir bilgin.] İLE Güç. İLE Şiddet ya da zulüm. İLE Susam. )

- KÜÇET ile
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Harizm'de yaşayan bir Türk kavmi. )

- KÜG ile KÜG ile KÜG ile KÜG ile KÜG ile KÜG ile KÜG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Şiirin aruzu, ölçüsü. İLE Türkü söylerken kullanılan bir ezgi. | Beste. İLE Bir kentin halkı arasında ortaya çıkarak belirli bir süre dilde kullanılan nükteli bir söz. İLE Koçun ya da bazı vahşi hayvanların kışa yakın dönemlerde azması. İLE Aynanın üzerinde oluşan pas cinsinden lekeler. İLE Yüzde oluşan çil. İLE Doğaya salınan. )

- KÜLGÜ/KÜLTGÜ/KÜLÜNÇ ile KÜLÜT ile KÜLGÜ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Gülüş, kahkaha. İLE Halk için gülünç olan şey. İLE Felç. )

- KÜLİ ile/ve/||/<>/> OKSAK/OXAQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( İkiye ayrılmadan, içinde çekirdeğiyle birlikte kurutulan kayısı ve şeftali. İLE/VE/||/<>/> Kurutulmuş kayısılardan yapılan meyve şuyu. )

- KÜMÜŞ ile KÜMÜŞ ile KÜMÜŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Gümüş. İLE Akçe.[içinde gümüş olduğundan] İLE Bir cariyenin adı. )

- KÜN ile KÜN ile KÜNDÜZ ile KÜNLÜK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Gün. İLE Güneş. İLE Gündüz, gün ışığı. İLE Günlük bir konu. )

- KÜPİG ile YASTIK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Arasına pamuk ya da benzer bir malzeme koyulan iki kat kumaştan dikilen herhangi bir şey. İLE ... )

- KÜRGEK ile KÜRGEK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sandal küreği. İLE Toprağı kazmaya ya da kar küremeye yarayan her tür kürek. )

- KÜRİN ile SEPET
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( İçinde sebze ve meyve taşınan sepet. İLE ... )

- KÜRT ile KÜRT
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yay, kamçı ve değnek gibi şeylerin yapımında kullanılan bir dağ ağacı. İLE Ön Asya'da yaşayan bir topluluk ve bu topluluktan olan kişi. )

- KÜSEN = KUÇA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Uygur sınırında bir kent. )

- KÜTÜ = ÇATI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- KÜVEZ/KÜWEZ ile KUVÖZ/KÜVÖZ[FR. < COUVEUSE]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Mağrur, kibirli kişi. İLE Erken doğan ya da zayıf doğmuş bebeklerin belirli bir döneme kadar içine yerleştirildiği araç. )

- KÜVLÜK/KÜWLÜK ile KÜVRÜG/KÜWRÜG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kilden yapılmış ufak misketler.[Kurumadan önce ya da kuruduktan sonra yuvarlanarak oynanır.] İLE Kös. )

- KÜVÜK/KÜWÜK ile KÜVÜK[Oğuz]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Eril [hayvan]. İLE Saman. )

- KÜYE ile GÜVE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Güve.[Keçe ya da keçeye benzeyen şeyleri yiyen böcek.] İLE ... )

- KÜZEÇ ile/||/<>/> KÜZEÇLİK ile/||/<>/> KÜZEÇLİG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Testi, ibrik. İLE/VE/||/<>/> Çömlek yapılacak kil.[KÜZEÇLİK TİTİG] İLE/VE/||/<>/> Bu kile sahip olan kişi. )

- KÜZÜK ile KÜZÜK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir dokuma tezgâhında üst çözgülerin alt çözgülerden ayrılmasını sağlayan düğümlenmiş iplikler. İLE Süslü bir kumaş ya da benzerlerini dokuyan kişi. )

- LA[Oğuz] ile LA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir işin gerçekleştiğini ya da bittiğini açıkça belirtmek için Oğuzlar tarafından kullanılan bir ilgeç.[Eylemlerin sonrasına eklenir.] İLE ... )

- LAÇİN ile LAÇİN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Şahin. | Yırtıcı bir kuş. İLE Savaşta cesaret gösteren kişi. )

- LAGUN ile BARDAK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( İçecek kabı. İLE ... )

- LAV/LAW ile MUM
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Mühür mumu. İLE ... )

- LEŞ[Çigil] ile LEŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sümük. İLE Balgam. )

- LİMKEN ile ERİK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sarı erik. İLE ... )

- LİTU ile LİYU
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Şehriye, su, buz ya da kar gibi şeylerle soğutulur. Sonra bunun içine çeşniler konur, serinletici bir yiyecek olarak yenir. İLE Kuruduğu zaman sert kil haline gelen çamur. )

- LOKSTAY/LOXTAY ile KUMAŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Üzerinde sarı pullar olan kırmızı renkte süslü bir Çin kumaşı. İLE ... )

- LUÇNUT[Kençek]/KÖÇNÜT/KÖÇÜT ile HİZMET
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Buğday ve benzeri bitkilerin temizlenmesine yardım etme.[Köylüler birbirine köle ya da hayvan yollayarak harman dövme işinde yardımlaşır.] İLE ... )

- MAMU ile MANDIRI[Çigil]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Gerdek gecesi gelinle birlikte yollanan kadın. İLE Gelinle güveyin gece bir araya getirildiği ve çevresindekilerin onların başından aşağı para attığı yerin adı. )

- MAN KIŞLAG/MAN QIŞLAG ile MAN KEND
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Oğuz ülkesinde bir yer adı. İLE Eskiden Kaşgar yakınlarında olan bir kentin adı.[Şimdi harap durumdadır.] )

- MANÇU ile ÜCRET
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir zanaatkâra verilen ücret.[Başka bir ücreti anlatmak için kullanılmaz.] İLE ... )

- MANDAR[Oğuz] ile SARMAŞIK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Ağaçlara sarılan ve ağacın kurumasına neden olan bir bitkinin adı. İLE ... )

- MANDU ile SİRKE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir tür Türk sirkesi. İLE ... )

- MANGIG = ADIM
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- MARAZ ile MARAZ[Argu VE YAGMA]/XIYAR MARAZ ile MASIÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Karanlık gece. İLE Ücretle çalışan. | Irgat. İLE Karanlık. )

- MAT ile
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Öyle, onun gibi. İLE ... )

- MAYAK/MAYAQ ile MEJEK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Dışkı.[Özellikle deve gübresi anlamında kullanılır.] İLE Köpek dışkısı. )

- MAYGAK/MAYGAQ ile MAYGAK/MAYGAQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Paytak kişi. İLE Çatal tırnaklı olmayıp top tırnaklı olan hayvanların tüyleri kısa olanları. )

- MAYIL ile
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Olgun şeftali ya da büyük kavun gibi çürümeye yaklaşmış ve yumuşamış meyvelerin tümüne verilen ad.[: MAYIL YEMİŞ] İLE ... )

- MEKKEH ile MÜREKKEP
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Çin'den getirilen bir mürekkep.[Türk kitapları bu mürekkeple yazılırdı.] İLE ... )

- MELDEK ile
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Keçeleşmiş olan. İLE ... )

- MEME ile MEME
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Harman döverken ortada bulunan ve öteki öküzlerin etrafında döndüğü öküz. İLE ... )

- MEN ile/ve/||/<>/> MENDE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Ben. İLE/VE/||/<>/> Bende, benim yanımda. )

- MENG ile MENG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kuş yemi. İLE Yüzdeki ben. )

- MENGGÜ ile
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sonsuz [hâlid/ölümsüz] olan. | Sonsuzluk.[hulûd/ölümsüzlük] İLE ... )

- MENGİZ ile BENİZ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yüzün rengi. )

- MERDEK/ADIG MERDEKİ = TORİGUZ MERDEKİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Ayı yavrusu. = "Meme emen domuz". )

- MİNG ile
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bin sayısı.[1000] İLE ... )

- MINGAR[Oğuz] ile
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Pınar. İLE ... )

- MINGUY ile
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kâğıt yapıştırmakta kullanılan bir tür hamur. İLE ... )

- MİSKİN[Ar.]/ERMEGÜ[dvnlgttrk] değil/yerine/= YOKSU

( Allah'ta yok olan, fenafillah. )

- MONÇUK/MONÇUQ ile
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Boncuk. Süs için boyuna takılan değerli taşlar. İLE )

- MUGUZGAK/MUGUZGAQ[Argu] ile SİNEK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Balarısına benzeyen bir sinek. İLE ... )

- MÜN ile MÜN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sayrılık, kusur. İLE Çorba. )

- MUNDA ile MUNDARU
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Burada. İLE Süslenmiş düğün odası. )

- MUNDUZ ile/ve/||/<> MUNDUZ ile/ve/||/<> MUNGAN / MUNGAK/MUNGAQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Budala, şaşkın. İLE/VE/||/<> ... İLE Boşboğaz, geveze kişi. )

- MUNG ile MUNG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sıkıntı. İLE MUNG TAG: Yirmi yaş dişi. )

- MÜNGÜZ ile MÜNGÜZ MÜNGÜZ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Her türlü hayvan boynuzu. İLE Bir çocuk oyunu. )

- MÜNGÜZGEK = NASIR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Çalışma nedeniyle elde oluşan pürüzlü doku. )

- MUNU ile MUNU
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( İşte orada. İLE Bu. )

- MURÇ = KARABİBER
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- MÜŞ[Çigil] = ÇETÜK[Oğuz]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Dişi kedi. )

- MUYAN ile MUYANÇILIK/MUYANÇILIQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sevap. İLE Arabuluculuk, yatıştırma, iki kişiyi uzlaştırma. )

- NAG ile NAG YILAN ile NAG YILI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Timsah. İLE "Ejderha". İLE Türk takviminin oniki yılından biri. )

- NAMİJA = BACANAK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Eşin[kadın] kız kardeşinin kocası. )

- NARU = YÖN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- NE/NEGÜ/NÜ ile NE/MA[Ar.] ile NEÇE ile NEME ile NEÇÜK/NELÜK ile NEREK ile NETEG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Ne? İLE Acaba öyle mi? İLE Kaç? İLE Bilmem. İLE Niçin? İLE Ne gerek? İLE Nasıl? )

- NENG ile/ve/||/<>/> NENG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Nesne, şey. İLE/VE/||/<>/> Mal ya da zenginlik. )

- NIJDAG = BİLEGİTAŞI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- NOM ile DİN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- O ile VA ile OB OB
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir buyruğun yerine getirilmesinin reddedildiğini belirten ilgeç. İLE Birinin başka birine verdiği buyruğun yadsınmasına ilişkin ikinci kişinin kullandığı bir reddetme ilgeci. İLE Bir şey hakkında palavra atana ve kanıtlayamayana söylenen söz. )

- OBA[Oğuz] ile OGUŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kavim. İLE Boy. )

- OBUZ ile OY OBUZ ile OBUZLUG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Engebeli, bozuk arazi. İLE Sarp arazi. İLE Arazisi sarp olan ülke. )

- ODGUÇ ile OTUNG ile OTUNGLUK/OTUNGLUQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yanan odun parçası. İLE Odun. İLE Odunluk. )

- ODUG ile ODUGLUK/ODUGLUQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Uyanık[uyumayan]. İLE Uyanıklık ya da bilinçlilik. )

- OGAR ile OR ile OY
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Alnında beyaz bir leke olan.[at] İLE Rengi parlak kırmızımsı kahverengi ile koyu sarı arasında olan.[at] İLE Kül renginde.[at] )

- OGLA[Argu] ile OGLAGU
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Genç erkek. İLE Bolluk içinde büyümüş ya da buna alışmış kişi. )

- OGLI ile HAVUÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yabani havuç.[Kaşgar kenti yakınlarında yetişen, beyaz ve tatlı bir havuç.] İLE ... )

- OGRAK/OGRAQ ile
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Kara yıgaç/Qara yıgaç adındaki bir sınır bölgesinde yaşayan bir Türk kavmi. İLE ... )

- OGRUG ile OGRUG ile OGRUG/OVRUG/OWRUG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( İlk.[OGRUG SÜNGÜBİ: Boyundaki ilk omur.] İLE Vadinin kıvrımı. İLE Kenar, sivri çıkıntı. )

- OĞUL/OGUL[dvnlgttrk] ile/<> SÜTOĞUL

( ... İLE/<> Bir kadının, kendi çocuğu değilken emzirdiği ve kocasının da evlat olarak benimsediği erkek çocuk. )

- OGULÇUK/OGULÇUQ ile OGULMUK/OGULMUQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Rahim. İLE Fasulyenin etrafına sarıldığı, destekleyici düz çubuk, sırık. )

- OGUZ ile OĞUZ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir Türk kavmi. | Türkmen. )

( [Yirmiiki koldan oluşur.] kınık/qınıq
kayıg/qayıg
bayundur
eve/yeve/ewe/yewe
salgur
afşar
begtili
bugduz
bayat
yazgır
eymür
kara bölük/qara bölük
alka bölük/alqa bölük
igdir
üregir/yüregir
tutırka/tutırqa
ula yondlug
toger
beçenek
çuvuldar
çepni
çaruqlug )

- OK/OQ ile OK/OQ / EV OKI/EW OQI ile OK/OQ ile OK/OQ ile OK/OQ ile OK/OQ ile OK/OQ ile OKÇI/OQÇI ile OQLUQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Ok. İLE Evin kirişi. İLE Mirasta düşen pay. İLE Bir malı bölüşürken ya da toprakları paylaşırken çekilen kuradaki pay. İLE [OK YILAN/OQ YILAN: Kendini hedefinin üzerine savuran yılan.] İLE Eylemlerin ardından gelen bir pekiştirme ilgeci. İLE Durum anlatan ifadelere eşlik eden bir ilgeç. İLE Okçu. İLE Sadak.[Okların içine konduğu kılıf.] )

- OKIMAK/OQIMAQ ile OKIMAK/OQIMAQ ile OKIMAK/OQIMAQ/OGIMAK ile OKUT/OQUT
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Çağırmak. İLE Okumak. İLE Kusmak. İLE Bir yemeğe katılmaya ya da beyin huzuruna çıkmak üzere alınan çağrı/davet. )

- OL ile OL ile OL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( O. İLE Şu. İLE Adlara ve eylemlere eklenen bir pekiştirme ilgeci. )

- OLDRUM ile OLDUK/OLDUQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sakatlanmış kişi. İLE Nalsız. )

- OLIÇ ile OLIÇIM[Karluk/Qarluk]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Çocuklara sevgi bildirmek için kullanılan bir ilgeç. İLE Sevgili oğlum. )

- OLMA = KAVANOZ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- OLUK/OLUQ ile OLUK/OLUQ / OLAK/OLAQ ile OLUK/OLUQ ile OLUK/OLUQ ile OLUT ile OPRI ile OYTURMAK/OYTURMAQ ile OYUŞMAK/OYUŞMAQ ile OYULMAK/OYULMAQ ile OYUQ[Oğuz]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Dayanıklı, azimli kişi. İLE Ağaç kütüğünün içi oyularak yapılmış herhangi bir şey. | Yalak. İLE Küçük kayık.[Ağaç kütüğünün içi oyularak yapılmış olan.] İLE Eskimiş ve yıpranmış [giyecek]. İLE Yetişkin. | Olgunluk evresini yaşayan kişi. İLE Çukur ya da oyuk. İLE İçini boşaltmak. İLE İçini boşaltmada karşılıklılık, yardımlaşma. İLE Zeminin/toprağın çökmesi. İLE Korkuluk. | Yolu işaret eden taş. )

- ON ile ONUNÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( On sayısı.[10] İLE Onuncu. )

- ONG[Çigil] ile ONGAMUK/ONGAMUQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Sağ. [ONG ELİG: Sağ el.] İLE Sağ elini kullanan kişi. )

- ONGÜJİN ile GULYABANİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( "Çölden geçenlere saldıran bir gulyabani". İLE ... )

- OP[Argu] ile ÖKÜZ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Harman dövmekte kullanılan öküz. İLE ... )

- OPITMAK/OPITMAQ ile OPRAMAK/OPRAMAQ ile OPRAQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir şeyi gizlemek/saklamak. İLE Yıpranmak. İLE Paçavraya dönmüş giysi ya da benzeri nesne. )

- OPU = ÜSTÜBEÇ/İSFÎDÂC[Ar.]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- ORANG = VARANG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Rum ülkesi yakınlarında bir yer adı.[Rum ülkesiyle karşılaştırıldığında kuzeyde yer alır.] )

- ORDI[< ORMAK/ORMAQ] ile ORDU ile ORDU ile ORDU/FERRAŞ ile ORDU ile ORDU/ARDUTAL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir tarlayı ya da başka bir şeyi biçmek. İLE Bir Hakan'ın yaşadığı yer/yapı [sarayı].[KAŞGAR = ORDU KENT/ORDU KEND: Hakan'ların oturduğu kent.] İLE Balâsâgün yakınlarında bir yer. İLE Hakan'ın kalacağı yeri, yatağını düzenleyen, derleyen toplayan kişi. İLE Bir hayvanın yeraltındaki yuvası.[Sıçanın kovuğu, gelinciğin deliği] İLE Hamamotu.[Tüy dökücü bir nesnenin yapımında kullanılır.] )

- ORI ile ORI QIQI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Haykırış. İLE Uğultu ve bağırış çığırış. )

- ORILAMAK/ORILAMAQ ile ORILAMAK/ORILAMAQ ile ORLAŞMAK/ORLAŞMAQ / ORILAŞMAK/ORILAŞMAQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bağırmak. İLE Övünmek ve bu böbürlenmede aşırıya kaçmak. İLE Haykırış ve haykırışın yükselmesi, halkın haykırması. )

- OROSPU/LUK / KAHPE[Ar. < KAHBE] / EKEK/LİK / ERSEK[dvnlgttrk] ile FÂHİŞE/LİK | KEVÂŞE

( Kısaca: Orospuluk Zihinde; Fahişelik Gövdede
Orospuluk, spekülatif düşüncelerle, çıkara yönelik, işine geldiği gibi hareket etme eğilimi(eşeysel göstergesi olmaksızın). İLE Fahişelik ise, içinde bulunduğu/bulunmuş oldukları koşullardan/olumsuzluklardan/"acziyetten" kaynaklanabilen, çok geniş/özel nedenlere dayanabilen ya da kişisel seçim/karar ile gövdenin eşeysel yönde, nesnel karşılığı için kullandırılması. )

( BAGIYY [çoğ. BAGAYÂ] )

- ORTU ile OTRA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Herhangi bir şeyin ortası. İLE Herhangi bir şeyin ortası ya da kenarları olan herhangi bir şeyin ortası. )

- ORTUK/ORTUQ = ORTAK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- ORU ile ÇUKUR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Buğday, şalgam ve buna benzer şeyleri saklamak için kazılan çukur. İLE ... )

- ORUM ile ORUT
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir tutam ot. İLE Bir yıllık kurumuş ot. )

- OŞ ile OŞ ile OŞ OŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Böyle, bu biçimde. İLE Şimdi. İLE Öküzü su içmeye teşvik etmek için çıkarılan ses. )

- OSAL ile OSAYUK/OSAYUQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Savsak, özen göstermeyen kişi. İLE Boşlayan/ihmalkâr kişi. )

- OSUG ile UYUM
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir şeyin başka bir şeye uygun olması. İLE ... )

- OSURMAK ile OSRUK/OSRUQ ile OSURGAN ile OSRUŞMAK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Gaz çıkması. İLE Osuruk. İLE Çok osuran. İLE Osuruk yarıştırmak. )

- OT ile OT ile OT ile OT ile OT
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bitki. İLE Her tür kaba hayvan yemini, kuru otu anlatmak için kullanılan sözcük. İLE İlaç.[OTACI: Hekim.] İLE Zehir. İLE Ateş. )

- OTRAN ile GİYECEK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Don. Giysi. İLE ... )

- OTTUZ ile OTTUZ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Otuz[30]. İLE Üç[3]. )

- OY ile OY
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Dik yamaçlı, derin vadi. İLE Kül renginde.[at] )

- OYNAGU ile OYNAK/OYNAQ ile OYNAŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Oyun alanı, eğlence yeri. İLE Oynak kadın. İLE Evlilikdışı olarak bir adamla sevişen kadın. )

- OZA ile TARİH
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Eski zamanlar. İLE ... )

- PAMUK = BAMUK/BAMUQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

- PİŞMANLIK / OKSINMAK/OXSINMAK[dvnlgttrk] ile/ve/yerine (İÇ) HESAPLAŞMA

- RABÇAT[Kençek] ile
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Angarya, zorunlu hizmet. İLE ... )

- RAVENT[Ar.] ile IŞKIN/IŞGUN

( Karabuğdaygillerden, iri gövdeli, büyük yapraklı, tıpta kullanılan bir bitki. İLE Bir ravent türü. | Karabuğdaygillerden, süs bitkisi ya da sebze olarak yetiştirilen, yaprak ya da saplarından reçel yapılan, tedavi edici olarak da kullanılan bir bitki. )

- RUTUBET[Ar.]/NEM[Fars.] değil/yerine/= KALIKBUĞ/SUBUĞ/Çİ[dvnlgttrk]

- SIÇAN ile/||/<> APLAN ile/||/<> ARGÜN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( ... İLE Sıçan türünden küçük bir hayvan. İLE Sıçan türünden küçük bir hayvan. )

- SOPA ile/||/<> BASU
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( ... İLE/||/<> Demir sopa. )

- TEYZE / KÜKÜ/Y[dvnlgttrk] ile/ve/||/<> ANNE

( [Biyolojik açıdan] Anneyle kardeşlik bağlantısı olan dişil gövdeli kişi/ye verilen ad. İLE/VE/||/<> Yaşama, karnında(uterus'ta/rahim'de) gelişerek başlanılan kişi. )

( AUNT vs./and MOTHER )

- TORAKS/THORAX[İng.] değil/yerine/= GÖĞÜS BOŞLUĞU, GÖĞÜS KAFESİ/KÜSRİ(KABURGA KEMİKLERİ)[dvnlgttrk]

- TURRE[Ar.] ile/ve PÜRÇEK/ZÜLF/ZÜLÜF[Fars.]/BÂRE[Fars.]/KÜJEK[Argu][dvnlgttrk]

( Alnın bir kısmına düşen saç. Kıvırcık saç lülesi. İLE/VE Yanağa sarkan saç. Şakaklardan sarkan saç lülesi. | Bele ya da topuğa kadar uzun olan saç. | Sevgilinin saçı. )

( ZÜLF-İ DİL-ÂRÂ: Sevgilinin gönlün süsleyen, gönle hoş gelen zülfü. ZÜLF-İ DİREFŞÂN: Dalgalanan saç. ZÜLF-İ MÜŞG-BÂR: Misk saçan zülf. ZÜLF-İ YÂR: Sevgilinin zülfü, saçı. | Menfaat, çıkar.[Zülfiyara dokunmak deyiminde] )

- UKŞAMAK/UXŞAMAQ ile UKŞAG/OXŞAG ile UKŞAGU/OXŞAGU
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Teskin etmek ve okşamak. İLE Bir şeyin benzeri ya da aynı türden olanı. İLE Oyuncak. | Kadınlar için kullanılan bir takma ad. )

- UMA ile/||/<> UMA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Ana.[Tibet dilinde][Arapça'dan geçmişe benziyor.] İLE Eve gelen konuk. )

- VA ile O
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Birinin başka birine verdiği buyruğun yadsınmasına ilişkin ikinci kişinin kullandığı bir reddetme ilgeci. İLE Bir buyruğun yerine getirilmesinin reddedildiğini belirten ilgeç. )

- ZAMAN ile/ve/<> VAKİT/ÇERLİK[dvnlgttrk]

( ... İLE/VE/<> Özel bir dilim. )

( Vakit, idrak sahibinedir. )

( Vakit, keskin kılıçtır. )

( Zaman onları ifnâ etmez, vaktin içinde vakti yaşayanlara ibn'ül-vakt denilir. )

( Zaman, insana emanettir. )

( Yarın ya da yarına bırakmak tarikat halinden değildir. )

( SA'AT-İ VAHİDEDİR ÖMR-İ CİHAN SA'ATİ TAATE SARFEYLE HEMAN )

- ZAN BI ART ile GEÇİT
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Koçngar/Qoçngar başı ile Balasagun arasındaki bir dağ geçidi. İLE ... )

- ZANBI ile ÇEKİRGE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir çekirge türü. İLE ... )

- ZÂNBI ile/||/<> ZÂNBI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir çekirge türü. İLE Balâsâgûn arasındaki bir dağ geçidi. )

- ZAP ZAP ile RAP RAP
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Adımların hızlı atılmasına ilişkin yansıma bir ilgeç. İLE Adımların atılmasına ilişkin yansıma bir ilgeç. )

- ZARANZA ile/ve/||/<>/< ZARANZA URGI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Yalancısafran. İLE/VE/||/<>/< Yalancısafran tohumu. )

- ZARGUNÇMÜD = KAPLANMİSKİ/PELENG MÜŞG[Fars.]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]

( Bir tür fesleğen. )

- ZENCEFİL ile/ve/<> HAVLICAN/EGİR[dvnlgttrk]

( Zencefilgillerden, Hindistan ve Malezya'da yetişen bir bitki. İLE/VE/<> Zencefilgillerden, aynı adla anılan kök sapları, baharat olarak kullanılan, ıtırlı [kökleri karın ağrısını geçirmek için kullanılan] bir bitki. )

( ZINGIBER OFFICINALE cum GALANGA OFFICINALIS )