- KOŞULLU ile BİTİŞİK KOŞULLU ile AYRIK KOŞULLU

- KOŞUT ile KOŞUK

( Paralel. İLE Türklerin İslâm öncesi dönemlerinde, toylarda ya da kazanılan savaş sonrasında yapılan eğlencelerde kopuzla birlikte söylediği, genellikle aşk, doğa ve yiğitlik konularını işleyen, uyak düzeni aaab, cccb, dddb vb. olan şiir. )

- KÖTÜLEME ile/ve/değil/yerine TESPİT ETME

- KOYUT = MEVZUA = POSTULATE[İng.] = POSTULAT[Fr., Alm.] = POSTULATUM[Lat.]

- KÜÇÜK OLASILIK değil DÜŞÜK OLASILIK

- KÜÇÜMSEMEK ile ÖNEMSEMEK/ÖNEMSEMEMEK

( "Sahip olduklarını/olduklarında." İLE "Sahip olamadıklarını/olamadıklarında." )

- KÜLLÎ ile CÜZ'Î

( Tümel.(Anlamın düşünülmesi ona olan ortaklığı engellemez). (Mefhum'u olan.) İLE Tikel.(Anlamın düşünülmesi ona olan ortaklığı engeller. )

( İnsan. İLE Zeyd[/Ad/İsim]. )

( Zâtî. İLE Arazî. )

( Metafizik ve ... İLE Doğa bilimleri. )

( 1. CEVHER ile/ve 2. CEVHER )

- KÜLLÎ ile KÜLL

( Zihnî. İLE Vücudî. )

- KÜLLÎ-İ MÜŞEKKEK ile KÜLLÎ-İ MÜTEVÂTI

( Kavramın kendi cüzlerine eşit olarak dağılmaması. İLE Kavramın kendi cüzlerine eşit olarak dağılması. )

- KÜLLÎ-İ TABİÎ ile KÜLLÎ-İ MANTIKÎ ile KÜLLÎ-İ AKLÎ

- KÜLLİYE ile CÜZZİYE(İSNAD'A BAĞLI)(NİCELİĞE/KEMMİYET'E GÖRE)

( Tüm bireyler ölümlüdür. İLE Bazı bireyler hekimdir. )

- KULVAR/KANAL" ile/ve/değil/yerine/||/<>/< BAĞLAM

- KÜME ile/ve/||/<>/> GÜÇ KÜMESİ

- KÜMES-İ ile KÜME-Sİ

- KURAL(LILIK) ile/ve NEDEN(SELLİK)

- KURAMIN:
DOĞRULUĞU ile/ve/değil/yerine/||/<>/< UYGUNLUĞU

- KÜRE ile/ve KÜME

( SPHERE vs./and SET )

- KURMACA AÇMAZI ile/ve/||/<> TRAJEDİ AÇMAZI

- KURTULMAK" ile/ve/değil/yerine/||/<>/&gt;&lt;/&lt; SINAMAK

- KURUCU/YAPICI SURETLER(ES-SUVERU'L-MUKAVVİME) ile TAMAMLAYICI SURETLER(ES-SUVERU'L-MUTEMMİME)

( Nutkiyet/düşünmenin kişinin faslı/ayrımı olması gibi. İLE ... )

- KURUYOR ile KURUYOR

( Nesnelerde. İLE Kişilerde. [O, kuruyor.] )

- KUŞKU/ŞÜPHE ile ŞEKK[çoğ. ŞUKÛK]

( Olumsuz emin olmama. İLE %50 - %50 | Ne o, Ne o. )

( LA REYB: Şüpheyi kaldıran ne ise. )

( Haram ya da helâl olduğu hakkında kesin yargı verilemeyen durum. | Doğru ya da yanlış olduğu tespit edilemeyen durum. [Cezada şüphe, sanık lehine yorumlanır.] İLE ... )

- KUŞKU ile ÇELİŞKİ

( DOUBT vs. CONTRADICTION )

- KUŞKU ile/değil/yerine ÇÖZÜMLEME

( DOUBT vs. ANALYSIS )

- KUŞKU ile/ve/<> İKİRCİK

( ŞÜPHE ile/ve/<> TEREDDÜD )

- KUŞKU ve/||/=/<>/> KARANLIĞA KOŞMAK

- KUVVE ile/ve/||/<> FİİL

- KUVVET ile GÜÇ

- KUVVET ile/ve KUDRET

- KUVVETLE MUHTEMEL değil/yerine/= YÜKSEK OLASILIKLA

- LÂ İLÂHE, İLLALLÂH
ve
NEHY-İ ANİ'L MÜNKER, EMR-İ BİL MÂRUF
ve/||/<>/<
ÂĞYÂRINI MÂNÎ, EFRÂDINI CÂMÎ

- LÂFIZ ile/ve KELİME

( Anlamsız. İLE/VE Anlamlı. )

- LÂFIZ ile/ve/||/<>/> MÂNÂ

( Ortak/müşterek. İLE/VE/||/<>/> Çeşitli/muhtelif. )

- LÂFIZ +/+/= MÂNÂ +/+/= NAZIM +/+/= KELÂM

( KELİME )

- LAFZ ile MÂNÂ ile NAZM

- LAFZ-I DÂLL ile LAFZ-I GAYR-I DÂLL

( Sözcük(kelime). İLE Lafız(Ağızdan çıkan ses). )

- LAFZ-I MÜSTA'MEL ile LAFZ-I MÜHMEL

- LÂTİF ile KESİF

- LÂTİF ve/||/<> ZARİF

- LÂTİF/LETÂFET ile/ve/||/<>/> AŞKIN/LIK

- LEOPOLD LÖWENHEIM ve/||/<> THORALF SKOLEM (KURAMI)

- LEZÂYİZ-İ/LEZZET-İ CİSMÂNİYE ile/ve SIFÂT-I KEMÂLİYE

- LİNEER/LINEAR[İng.] değil/yerine/= DOĞRUSAL

- LOGIC vs. INFERENCE

- LOGIC vs./and SHAPED LOGIC

- LUZÛMİYYE ile İTTİFÂKIYYE

( Gereklilik bildiren.(Eğer Güneş doğarsa gündüz olur). İLE Rastlantı bildiren.(Eğer insan düşünense, eşek de anırandır). )

- MADDE ile/ve SÛRET

( Cins. İLE/VE Fasıl. )

( MADDE: Olma ve olmama olanağı. )

- MAHALLE ile/değil/||/<> MAHAL'E

- MÂHİYET ve/> BEYAN

- MAHİYET ile CEVHER

( Mâhiyet + Suret + Ârazlar. İLE/VE Öz. )

( Mâhiyet, taksim edilmez. )

( Mâhiyetten istisna yapılmaz. )

( CONFIGURATION vs./and QUIDITY/ESSENCE )

- MAHİYET ve HAKİKAT ve HÜVİYET(KİMLİK)

( Nedir? VE Mahiyetin dış dünyadaki karşılıkları. VE Kişisel özelliklerle birlikte olan hakikat. )

( Bir kavramın efrâd-ı zihniyesinde olan. VE Bir kavramın efrâd-ı hariciyesinde olan. VE Hakikat mea't-teşahhus. )

( "Anka Kuşu" gibi kavramlarda/örneklerde sadece mahiyet vardır. )

( İnsan/Birey için geçerlidir. )

( Mâhiyet, taksim edilmez. )

( Mâhiyetten istisna yapılmaz. )

- MAHİYET[Ar.] değil/yerine/= İÇYÜZ

- MAHİYET[Ar.] değil/yerine/= ÖZLÜK/İÇYÜZ

( Bir şeyin durumu. | Kişi. )

- MAHKUM İKİLEMİ ile/ve/||/<> NEWCOMB SORUNU

- MAHSÛSA ile KÜLLİYYE MÜSEVVERE ile CÜZ'İYYE MÜSEVVERE ile MÜHMELE

- MAJÖR/MAJOR[İng./Fr.] değil/yerine/= BÜYÜK/ÖNEMLİ

( Büyük, önemli. | Bir makam, bir akort ya da bir aralığın oluşma biçimi. | Büyük önerme. )

- MAKİNA YAPMAK ile/ve/değil/||/<>/>/< MAKİNA YAPAN MAKİNA YAPMAK ile/ve/değil/||/<>/>/< "YAPAY ZEKÂ" ÜRÜNLERİ/ARAÇLARI GELİŞTİRMEK/OLUŞTURMAK

- MAKULÂT[Ar. < MAKULE]["ku" uzun okunur] ile MA'KULÂT[Ar. < MA'KUL]["ku" uzun okunur] ile ME'KÛLÂT[Ar.]

( Takımlar, çeşitler, sınıflar/kategoriler. İLE Aklın uygun bulduğu, akıl ile bilinen şeyler. [Fr. PRÉDICABLES] İLE Yiyecekler. )

- MÂKULÂT ile MÂHİYET

- MÂKÛLÂT ile/ve/değil/||/<>/> MEKÛLÂT(DENKÖBEKLER/SONSAL SINIFLAR/KATEGORİLER)

( Akıllar/akledilirler. İLE/VE/DEĞİL/||/<>/> Sonsal sınıflar/kategoriler. )

- MA'LÛM[Ar. < İLM | çoğ. MA'LÛMAT] < BİLİNEN, BELİRLİ

- MALUMAT ile İLİM

- MÂNİ[Ar.] değil/yerine/= ÖNLEYİCİ/ENGEL

- MANTAR(/LAMAK)" ile/değil/yerine/>< KANTAR/TERAZİ (ÖLÇÜ/T)

- MANTIK ile EYTİŞİM

- MANTIK ile ORGANİZASYON

- ... MANTIĞI ile/ve/değil/||/<>/< KABULÜ

- MANTIK EYTİŞİMİ ile/ve/değil/yerine YAŞAM EYTİŞİMİ

- MANTIK HATASI ile/ve/değil/||/<>/< YAKLAŞIM/YÖNTEM HATASI

- MANTIK KALIPLARI ile/ve/değil/yerine MANTIK

- MANTIK, MANTIKLI/LIK ile/ve/<>/değil/yerine TUTARLI/LIK

( LOGIC, LOGICAL/NESS vs./and/<> CONSISTENCY
CONSISTENCY instead of LOGIC, LOGICAL/NESS )

- MANTIK SİLSİLESİ ile/ve/<> DİZGE

- MANTIK:
"ÜRETMEK" değil YÜRÜTMEK

- MANTIK ve ARISTOTELES

- MANTIK ile/değil BAĞLAM

- MANTIK ile/ve BİÇİMSEL MANTIK

( MANTIK: Biçimsel düşünmenin kurallarını tespit eden alan. | Tanım yapma bilimi. | Zihni, fikirde hatadan koruyan alet. )

( Düşüncenin iskeletidir. )

( Nutkiyetin biçimsel yapısının incelenmesi. )

( Mantık aklın kurallılığını aramaktır. )

( Mantık belirsizliği kaldırmaz. )

( EDEB-ÜL AKL )

( ESEME )

- MANTIK ile/ve/<> BİÇİMSELLEŞTİRİLMİŞ MANTIK

( LOGIC vs./and/<> SHAPED LOGIC )

- MANTIK ile/ve BULANIK MANTIK

(

( LOGIC vs./and FUZZY LOGIC )

- MANTIK ve/<> BÜTÜN/LÜK

- MANTIK ile/ve ÇIKARIM

( LOGIC vs./and INFERENCE )

- MANTIK ile/ve DAİRESEL MANTIK

( LOGIC vs. UROBORIC LOGIC )

- MANTIK ile/ve DİL

( Mantık, dili düzeltmez ve fakat güçlendirir. )

- MANTIK ile/ve DÜZEN

( İLM-ÜN MİZÂN )

- MANTIK ile/ve ESTETİK

( İdrakin/düşüncenin kurallarını inceler. İLE/VE Vicdanın/duygunun kurallarını inceler. )

( ... İLE/VE Duyarlılık Bilimi[Cognitio Sensitiva] | Güzel üzerine düşünme sanatı ve felsefesi. | İlm-i his/tahassüs. )

- MANTIK ile/ve EYTİŞİM/DİYALEKTİK

- MANTIK ile/ve/||/<>/> FELSEFE

( )

( LOGIC vs./and/||/<>/> PHILOSOPHY )

- MANTIK ve FIKIH

- MANTIK ile/ve FİZİK

( LOGIC vs./and PHYSICS )

- MANTIK ve/||/<> FİZİK ve/||/<> ETİK

( Çit. VE/||/<> Ağaç. VE/||/<> Meyve. )

- MANTIK ve/<> GEOMETRİ(HENDESE)

( ... VE Aksiyomatik olarak kurulan ilk ilim. )

( Mantık bilmeyenin ilmine itibar edilmez; geometri/matematik bilmeyen fetvâ veremez. )

( Kavramlarla uğraşır. VE/<> Niceliklerle uğraşır. )

- MANTIK ile/ve/<> HAL EHLİ OLMAK

- MANTIK ile/ve/<>/< HAYAL GÜCÜ

( A[/B/C/...Y/Z] noktasından, B[C/D.../Y/Z] noktalarına [belki/bazen/biraz] götürür. İLE/VE/<>/< Her yere götürür. )

( Çeperdeki 360 dereceden, birine/birkaçına götürür. İLE/VE/< 360 dereceyle, eşit aralıkta bulunan merkez(in)e götürür. )

- MANTIK ile/ve "HESAP ETMEK"

- MANTIK ve İBNİ SİNÂ

- MANTIK ile/ve/||/<> İDEA ile/ve/||/<> DOĞA

- MANTIK ile/ve/||/<> İNDİRGEME

- MANTIK ile/ve İŞLEYİŞ

- MANTIK ile/ve/<> MAKSAT

- MANTIK ile/ve/değil/||/<>/< MANTIKSAL ZORUNLULUK

- MANTIK ve MATEMATİK ve METAFİZİK

- MANTIK ile/ve/||/<> NİTELEME/YÜKLEMLER MANTIĞI

- MANTIK ile/değil OLASILIK

- MANTIK ile/ve ÖLÇÜ

( LOGIC vs./and MODERATION )

- MANTIK ile/ve/||/<> ORGANON

- MANTIK ile/ve/||/<> OUROBORİK MANTIK

- MANTIK ve PERSPEKTİF

- MANTIK(/... MANTIĞI)" ile/değil SIĞINMA

- MANTIK ile "SİYASET"

- MANTIK ve TÜMDENGELİM

- MANTIK ile/ve TUTARLILIK

( İdrakin/düşüncenin kurallarını inceler. İLE/VE Vicdanın/duygunun kurallarını inceler. )

( LOGIC vs./and CONSISTENCY
LOGIC vs./and SHAPED LOGIC
LOGIC vs. INFERENCE )

- MANTIK ve USÛL

- MANTIK ile/değil/yerine UYGULAMA

- MANTIK ile/ve VARLIK

( LOGIC vs./and ONTOLOGY )

- MANTIK ile/ve/||/<>/> "YANILSAMA MANTIĞI"

- MANTIK ile/ve/değil/yerine YÖNTEM

- MANTIKÇA DÜŞÜNMEK ile/ve/<> VARLIKÇA DÜŞÜNMEK

- [ne yazık ki]
MANTIK DIŞI/LIK ile/değil "DUYGUSAL/LIK"

- MANTIKEN değil/yerine/= ESTEMCE

- MANTIKEN ile/ve/değil KURAMSAL/TEORİK OLARAK

( [not] "LOGICALLY" vs./and/but "THEORICALLY" )

- MANTIKÎ MÂKULÂT ile/ve FELSEFÎ MÂKULÂT

( Dışarıda/hariçte tahakkuku yoktur. İLE/VE Nitelenmesi/ittisafı dışta/hariçte, bildirimleri/uruzu zihindedir. )

- MANTIKÎ/MANTIKSAL değil/yerine/= ESTEMLİ

- MANTIKİYAT ile/ve/> TABİİYAT ile/ve/> RİYÂZİYAT ile/ve/> İLÂHİYAT

- MANTIKLI DÜŞÜNMEK ile/ve MANTIK BİLMEK

- MANTIKLI ile MANTIKSAL

( Mantığa uygun, usa/akla uygun. | Mantığa uygun davranan. İLE Mantıkla ilgili olan. )

- MANTIKLI ile/ve/değil/<> UYGUN

- MANTIKLI ile/ve/değil/yerine/||/<> YERİNDE/İSABETLİ

- MANTIKSAL KANIT ile/ve/<> MATEMATİKSEL KANIT

- MANTIKSAL OLAN ile/ve ONTOLOJİK OLAN ile/ve EPİSTEMOLOJİK OLAN

- MANTIKSAL ÖNCELİK ile/ve VAROLUŞSAL ÖNCELİK

- MANTIK/SAL ile/ve/<> KAVRAM/SAL

( LOGIC/AL vs./and/<> CONCEPT/UAL )

- MANTIK(SAL) ile/ve MATEMATİK(SEL)

- MANTIK'TA:
ARİSTOTELES ile/ve/değil KANADA

( Yunan. İLE/VE/DEĞİL Hint. )

- MANTIKTA:
TASAVVUR ile/ve MEVZÛ ile/ve MAKSAT

- MANTIKTA:
TRANSANDANTAL ANALİTİK ile/ve/||/<> TRANSANDANTAL DİYALEKTİK

- MASDAR ile HASIL MİNEL MASDAR ile HASIL BİL MASDAR

- MÂT[Fars.] ile MAT[Fr.] ile MAT[İng.] ile MAT.

( Oyunlarda, taraflardan birinin yenilgisi. İLE Parlak olmayan, donuk. İLE Keçe, hasır. Üzerinde yatmaya/yer hareketleri yapmaya yarayan sağlam ve yumuşaklaştırıcı nesne. İLE Matematiğin kısaltması. )

- MATBUÂT ile/ve/> MAHSUSÂT ile/ve/> MAKULÂT ile/ve/> MENKULÂT

- MATEMATİĞİN:
TEMELDELİĞİ ve/||/<> ARAÇSALLIĞI

- MATEMATİK(/ÖLÇÜ) BİLMEMEK ile/ve/değil/ya da/||/<>/< DAYAK YEMEMİŞ OLMAK

- MATEMATİK ile MANTIK

( Niceliklerle iş görür. İLE Kavramlarla iş görür. )

( MATHEMATICS vs. LOGIC )

- MATEMATİK ile/ve/||/<>/> MÜHENDİSLİK ile/ve/||/<>/> TOPLUMSAL/SOSYAL BİLİMLER

( Çocuk bilimi. İLE/VE/||/<>/> Genç bilimi. İLE/VE/||/<>/> Yetişkin bilimleri. )

- MATEMATİKSEL CİSİM ile FİZİK CİSİM

- MATEMATİK/SEL/LİK:
DEĞERLİ ile/ve/fakat/||/<>/> YETERLİ DEĞİL

- MATLUB ile/ve/<>/= MEÇHUL

- MATRİS MEKANİĞİNDE:
p x q =
ile/ve/||/<>
p x q != q x p
ile/ve/||/<>
pq - qp = h/i

- MAYA[Hintçe]/İLÜZYON[İng. < ILLUSION]/DOXA[Yun.] değil/yerine/= YANILSAMA

- MAYALANMA:
KELÂM (İLE) ile/ve/değil HÂL (İLE)

- MAZERET-İ SAHİHA[Ar.] değil/yerine/= GEÇERLİ NEDENLİK

- MAZMÛN[Ar. < ZIMN] ile MAZNÛN[Ar. ZANN]

( Derinlerdeki anlam, kavram. | Ödenmesi gereken şey. | Nükteli, sanatlı, ince söz. İLE Bir suç dolayısıyla sorguya çekilen, sanık. )

- MEBADÎ ile MAKSAT

- MECBÛREN[Ar.] ile MECBÛRÎ[Ar.]

( Kendi isteğinin dışında, zorla. İLE Kaçınılmaz, zorunlu. )

- MECBÛR(İYET) değil/yerine/= YÜKÜMLÜ/LÜK, ZORUNLU/LUK

- MECCÂNEN ile MECCÂNÎ

( Ücretsiz, parasız, bedava. İLE Parasız, bedava. | Bedavacı. )

- MECHÛL[Ar. < CEHL] değil/yerine/= BİLİNMEYEN[BELİRSİZ değil!]

- MECRÛH[Ar. < CERH] değil/yerine/= YARALI/İNCİNMİŞ

( Yaralanmış. | İnandırıcı sözlerle çürütülmüş düşünce/dâvâ. )

- MEDÂR[Ar. < DEVR] değil/yerine/= DÖNENCE | DAYANAK

- MEDLÛL[Ar.] değil/yerine/= ANLAM

- [MEDLÛLERİ BAKIMINDAN HAFÎ] SÖZ/LÂFIZ:
HAFÎ ile/ve/||/<> MÜŞKİL ile/ve/||/<> MÜCMEL ile/ve/||/<> MÜTEŞEBBİH

( TERMES LATENTS avec/et/||/<> TERMES DIFFICILES avec/et/||/<> TERMES MYSTERIEUX avec/et/||/<> TERMES COLLECTIFS )

- [MEDLÛLLERİ BAKIMINDAN] SÖZ/LÂFIZ:
NAS ile/ve/||/<> ZÂHİR ile/ve/||/<> MUHKEM ile/ve/||/<> MÜFESSER

( TERMES PEREMPOIRES avec/et/||/<> TERMES EVIDENTS avec/et/||/<> TERMES FORTIFIES avec/et/||/<> TERMES ANNOTES )

- MEFHUM:
TASAVVUR ve/< MİSDAK

- MEFHUM ile/ve MÂNÂ

( Kavram. İLE/VE Anlam. )

( Nesneler için. İLE/VE Sözcük için. )

( Nesnenin gösterdiği şey. | Demek istenilen şey. İLE/VE Lafzın gösterdiği şey. )

( Zihinde. İLE/VE Olguda/nesnede. )

( REFERENCE vs./and SENSE )

- MEFHUM-U MUHALİF değil/yerine/= KARŞIT KAVRAM

- MEFTÛH[< FETH] değil/yerine/= AÇILMIŞ, AÇIK, FETHEDİLMİŞ | ELE GEÇİRİLMİŞ

- MEĞER[Fars. < MEGER] ile MADEM[Ar. < MADAM]

- MEĞERSE/M değil MEĞER

- MERDİVEN (MERDİVEN) değil BASAMAK BASAMAK

- MERKEZ ile EŞİT ile ORTA

- MESNED/SİZ[Ar.] yerine DAYANAK/SIZ

- METAFİZİK ile/ve/değil/||/<>/< KURUNTU/VEHİM

- METAFİZİK ile/ve/<> ONTOLOJİ ile/ve/<> EPİSTEMOLOJİ ile/ve/<> BİLİNÇ ile/ve/<> SÖZCÜK

- METEOROLOJİ[Fr. < Yun.] ile METROLOJİ

( Kalıkbilim, hava [durumu] bilgisi. İLE Ölçübilim. )

- METİN[Ar. < METN]/TEKST/TEXT/TEKSTİL[İng./Fr. < TEXTILE] değil/yerine/= ÖRÜT | DOKUMACILIK DOKUMA

- METİN ve HOCA

( Hangi metin ve hangi hocadan ders alındığı önemlidir. )

- ÖRÜT/DOKU/METİN[Ar.]/TEXT[İng.] ile/ve/||/<>/> METÎN ile/ve/||/<>/> Metin

( Bir yazıyı, biçim, anlatım ve noktalama özellikleriyle oluşturan sözcüklerin tümü. | Basılı ya da el yazması parça. İLE/VE/||/<>/> Acılar karşısında, dayanma gücünü yitirmeyen, sağlam, dayanaklı, değerli, kavî. İLE/VE/||/<>/> Kişi adı. )

- METÎN ile ŞERH

- METİN ile/ve/= SÖZLÜK

- MEVÂD-ÜL AKLÎSE değil/yerine/= TASIMIN/KIYASIN NESNELERİ[MADDET-ÜL KIYAS]

- MEVZU - MAHMUL - ZAMAN - MEKÂN - İZÂFET - KUVVE - FİİL - CÜZ - KÜLL - ŞART

- MEVZÛ + GÂYE

- MEVZÛ' ile/ve/+ MAHMÛL

( Konu. İLE/VE/+ Yüklem )

- MEVZÛ'NUN NİCELİĞİ ile MAHMÛL'ÜN NİCELİĞİ

- MİNİCİK ile MİNNACIK ile MİNNOŞ ile MİNÖR[Fr.] ile MİNYON[Fr.]

( Çok küçük. İLE Çok küçük olan. İLE Küçük ve sevimli kişilere söylenilen seslenme sözü. İLE Daha küçük. | Bir makam, bir akort, bir gam, bir aralık özelliği olan. | Küçük önerme. İLE İnce, küçük, sevimli, zarif. )

- MİSÂL[Ar.] değil/yerine/= ÖRNEK

( ÖRNEK | MASAL | RÜYÂ, DÜŞ | BENZER, ANDIRIR )

- MİZAN ile/ve USÛL/YÖNTEM

- MODEL ile KURAM

( MODEL vs. THEORY )

- MONAD = MONADE[İng., Fr., Alm.] = MONAS:BİR OLAN[Yun.]

( Eski Yunan felsefesinde, bölünmez birlik. | Leibniz'in felsefesinde, artık bölünemez bir birlik olan sonsuz sayıdaki sözlerin her biri. )

- MOORE AÇMAZI ile/ve/||/<> BEKLENMEYEN SINAV AÇMAZI ile/ve/||/<> BELİRLENMİŞ ÖĞRENCİ AÇMAZI ile/ve/||/<> INDY AÇMAZI

- MOORE AÇMAZI ile/ve/||/<> BEKLENMEYEN SINAV AÇMAZI ile/ve/||/<> YALANCI İLAÇ AÇMAZI

- MORAL ÖNERME ile FELSEFİ ÖNERME

- MUARRİF[ÂRİF] ile MUARREF[ÂRİF]

( Tanımlayan. İLE Tanımlanan. )

( Tarif eden, etraflıca anlatan, bildiren. | Cami ve tekkelerde hayır sahiplerinin adlarını sayan ve dua eden müzezzin ya da derviş. İLE Tarif edilmiş, etraflıca bildirilmiş. | Bilindik, belirli, bilinen. | Harf-i tarif. | Sınırlı. )

- MUBÂH[Ar. < İBÂHA] ile MÂKUL[Ar. < AKL]

( İşlenmesinde, sevap ya da günah olmayan şey/iş. İLE Akıllıca, akla uygun, akıllıca iş gören, anlayışlı, mantıklı. )

- MÜCADELE değil MÜCÂDELE

- MÜCÂDELE değil/yerine/= SAVAŞIM/GÜREŞ

- MÛCİBE[İCAB] ile SÂLİBE[SELB]

( Olumlu[vücub(çoğul) <- vacib]. İLE Olumsuz. )

- MÜEYYİDE[Ar.] değil/yerine/= YAPTIRIM

- MÜFÂD[< FEVD] ile MÜFÂZ[< FEYZ]

( Kavram, anlam. İLE Bol, bereketli. )

- MÜFRED(YALIN) ile MÜREKKEB(BİLEŞİK)

( Küllî anlam bir tek lâfızla gösterildiğinde "müfred" adını alır. İLE İki lâfız birleştirilerek gösterildiğinde "mürekkeb" adını alır. )

- MÜFRED ile MÜELLEF

( İnsan(İn-san)(İ-n-s-a-n). İLE Taş atan. )

- MÜFRED ile MÜFRED

( Yalın. İLE Tekil. )

- MUGALATA[Ar.] değil/yerine/= YANILTMACA

( Yanıltmak için, yanıltacak yolda söz söyleme. | Başkasını yanıltmak için, doğru olmadığı bilinerek yapılan uslamlama ve çıkarsama. )

- MUHAKEME/MAHKEME değil/yerine/= YARGILAMA

- MUHAKKAK Kİ ... ile/değil/yerine HERHALDE ...

- MUHAKKIK[< TAHKİK] ile MÜDEKKİK[< TEDKİK]

( Konuyu delilleriyle bilen, açıklayan. İLE Delillerine delil getiren. Kanıtın kanıtla ispatı. Kılı kırk yaran. )

( isbat el-mesele bi-el-delil İLE isbat el-delil bi-el-delil )

- MUHÂL[Ar.] değil/yerine/= OLANAKSIZ, OLMAZ, OLMAYACAK

- MUHAYYİLE ile MÜTEHAYYİLE

- MUHAYYİLE ile/ve MÜVEHHİME

( Hayal yetisi. İLE/VE Vehim yetisi. )

( Yanyana koyar. İLE/VE Sıraya koyar. )

- MUHKEM[Ar.] değil/yerine/= SAĞLAM/LAŞTRILMIŞ

- MÜHMELE ile MAHSURA

- MUHTASAR[Ar. < HASR] ve/> MÜFÎD[Ar. < FEYD]

( Kısaltılmış, ihtisâr edilmiş. VE/> İfade eden, anlatan. | Anlamlı. | Yararlı. )

- MUHTEMEL["MUTEMEL" değil!][Ar.] değil/yerine/= OLASI

- MUHTEMEL/EN[Ar.] değil/yerine/= OLASICA/BİR OLASILIK

- MUKADDEM ile/ve/+ TÂLÎ

( Mantık ilmini tasavvur etmezsen İLE/VE/+ mutlak mechûlün tâlibi olursun! )

( Tâlî olan bâtılsa, mukaddem de bâtıldır! )

( Öncül. İLE/VE/+ Sonuç. )

- MÜKADDİME ve 3 MAKALE ve SONUÇ

( Mâhiyeti ve Amacı. VE Müfredât | Kaziyeler ve Hükümleri | Kıyas. VE Kıyasın maddeleri | Eczay-ı Ulûm )

( Mukaddime olmaksızın bir ilme başlanamaz. )

( Ebherî Metin-Çeviri-İnceleme: Hüseyin Sarıoğlu - İz Yayıncılık )

( Kindî(ö. 866), Ahmed ibn Tayyib es-Serahsî(ö. 896), Ebû Bekr Muhammed ibn Zekeriyyâ er-Râzî(ö. 925)'nin ihtisarları, Ebu'l-Ferec ibnü't-Tayyib(ö. 1020), Mettâ ibn Yûnus(ö. 940), İbnü'l-Hammâr(ö. 942), Fârâbî(ö. 950)'nin şerhleri; Fârâbî, İhvân-ı Safâ, İbn Sînâ(ö. 1037) ve Ebherî(ö. 1265). )

( MUHTASAR VE MÜFİT )

( KISA VE ANLAMLI )

- MUKADDİME ile/değil MUKADDEME

( Önsöz. İLE/DEĞİL Öncül. )

- MUKTEZÎ ile/ve ŞART ile/ve ADEMÜ'L-MANİA

( Yeterlilik. İLE/VE Koşul. İLE/VE Engelin olmaması. )

- MÜMKÜN DEĞİL ile/değil KOLAY DEĞİL

- MÜMTELÎ[Ar. < MELÂ] ile MÜMTENİ'[Ar. < MEN]

( Mide dolgunluğuna uğramış. | Dolu, dolgun, dolmuş. İLE Çekinen, imtinâ eden. | Olamaz. | [mantık] Olamazlı. )

- MÜNÂKIZ[Ar. < NAKZ] ile MÜNAKKIS[Ar. < NOKSÂN] ile MÜN'AKİS[Ar. < AKS]

( Birbirini tutmayan, nakz eden. İLE Eksilten, tenkîs eden. İLE Tersine dönmüş, çevrilmiş, in'ikâs eden. | Bir yere çarpıp geri dönmüş [ses/ışık]. )

- MÜNÂSEBET[Ar. < NİSBET] değil/yerine/= İLİŞKİ/İLİŞİK/İLİNTİ

( UYGUNLUK | İLİŞİK | İLGİ, YAKINLIK, BAĞ | YANAŞMA, VESÎLE )

- MÜNÂSİP/MÜNÂSIB[Ar. < NİSBET] ile MÜSÂİT/MÜSAİD[Ar. < SÜÛD] ile MUVÂFIK[Ar. < VEFK]

( Uygun, yerinde. | Yakışık, yaraşık. İLE Yardım eden. | Elverişli, uygun. | İzin veren, müsâade eden. İLE Uygun, yerinde. | Ali Şah bin Hacı Büke'nin edvârında andığı makam.[XV. yy.] )

- MUNFASIL[Ar.] değil/yerine/= AYRILMIŞ

- MÜNFERİCE ile/ve HADDE

- MÜPTEDİ[Ar.] değil/yerine/= ÖĞRENMEYE YENİ BAŞLAYAN

- MÜREKKEB ile MÜELLEF

( Ayrım olmaz. İLE Ayrım olur/olabilir. )

- MÜREKKEP ile MÜREKKEP

( Yazı yazmak, desen çizmek ya da basmak için kullanılan, türlü renklerde sıvı madde. İLE Bileşmiş, bileşik. | ...-dan oluşmuş/olma. )

( ZEKÂB ile ... )

- MÜSNED-ÜN İLEYH ile MÜSNED [Belâgatta]

( Mevzû. İLE Mahmul. [mantıkta] )

( Zât. İLE Sıfat. [kelâmda, felsefede] )

( Mübtedâ. İLE Haber. [nahivde] )

( Mahkumun aleyh. İLE Mahkumun bih. [mantıkta, fıkıhta] )

( Cevher. İLE Araz. [kelâmda, felsefede] )

- MÜSPET/MÜSBET ile MENFÎ

( Olumlu. İLE Olumsuz. )

- MUTÂBAKAT(Mantık) ile/ve TAZAMMUN ile/ve İLTİZAM

( Hakikat.(Dil) İLE Mecaz. İLE Kinâye. )

( Kuşatma. İLE/VE İçerme. )

( Kavramla nesnenin örtüşmesi. İLE/VE Bir kısmı dışarıda kalırsa. İLE/VE Bir anlamın bir kavrama bitiştirilmesi. )

( Mantık mutabakat üzerine yapılır. İLE/VE Tazammun ve iltizam ile edebiyat yapılır. )

( İnsan: Hayvan-ı Nâtık.(Kök) İLE İnsan: -Hayvan, -Nâtık.(Akıl) İLE Gerekli görme.(Çağrışım ile karıştırılmamalı) (İnsan: "İlim ve yazma kabiliyeti olandır.") )

( Vaz'i Lafzî Delâlet. )

( Vaz: Sesi anlama bitiştirme. )

- MUTAVASSIT[< VASAT] ile ...

( VÂSITA OLAN, ARACILIK EDEN, ARACI | ORTA, ORTALAMA )

- MUTEDİL[Ar.] değil/yerine/= DENGELİ | ILIMAN

- MÜTEFEKKİRE ve/<> TERTİB

- MÜTEKKELLİMİN/KELÂMCILAR

( Duyusal, duygusal ve düşünsel içeriği olmayan hiçbir şey üzerine konuşmazlar. )

- MÜTEMMİM CÜZ[Arç] değil/yerine/= TAMAMLAYICI PARÇA

- MÜTEMMİM[Ar. < TEMÂM] ile TAMAMLAYICI

( Tümleç. Herhangi bir sözcüğün anlamını tamamlayan. | Bütün haline getiren. )

- MÜTENÂKIS[Ar. < NOKSÂN] ile MÜTENÂKIZ[Ar. < NAKZ]

( Eksilen, gittikçe azalan, tenâkus eden. İLE Zıt olan, birbirine muhâlif, tenâkuz eden. | İkinci sözü, birinci sözüne zıt olan, uymayan. | Çelişik. )

- MÜTENÂSİB[< NİSBET] ile ORAN/ORANLI, UYGUN

( UYGUN OLAN, HER BAKIMDAN BİRBİRİNE UYGUN, DENK )

- MÜTEŞEBBİH:
"BENZER" ile/ve/değil/||/<>/< ŞÜPHE

- MUTLAK MEKÂN ile/ve FİZİKÎ MEKÂN

- MUTLAK ve/=/||/<> ADEM

- MUTLAK ile/değil/yerine UZLAŞILMIŞ

- MUTLAKA ile/değil ELBETTE

- MUTLULUK, ...:
"YAŞAM TARZIMIZDA" değil YAŞAMA BAKIŞ TARZIMIZDA

- MUTTASILA(İTTİSAL) ile MUNFASILA(İNFİSAL)

( Kesintisiz, bitişik.(Güneş doğmuş[tur] ise gündüz olmuştur). İLE Kesintili, ayrık.(Sayı ya çifttir ya tektir). )

- MÜTTEHİDİN BİZZÂT, MUHTELİF-ÜN BİL-İTİBAR

- ENDER / NÂDİR/EN[Ar.] ile İSTİSNÂ/Î[Ar.]

- NAHİV[Ar.] ile SÖZ DİZİMİ

( SÖZ DİZİMİ )

- NÂMİYE ile ĞAZİYE ile MÜVELLİDE

( Büyüme. İLE Beslenme. İLE Üreme. )

- NÂ-MÜTENÂHÎ[Fars., Ar.] değil/yerine/= SONSUZ

- NAŞİ[Ar.] değil/yerine/= ÖTÜRÜ/DOLAYI

- NASIL GÖRDÜĞÜNÜ DEĞİŞTİR ve/<>/> NASIL DEĞİŞTİĞİNİ GÖR