- HOMOTOPİ KURAMSİ ile/||/<> HOMOLOJİ KURAMSİ

( Homotopi kuramı sürekli deformasyonları incelerken İLE homoloji kuramı cebirsel invariantları çalışır )

( Formül: π_n(X) )

- HOMOTOPY ile/||/<> ISOTOPY

( Homotopy sürekli deformasyon İLE isotopy homeomorfizm yoluyla. )

( Formül: Continuous deformation İLE homeomorphic )

- HOMOZİGOT ile/||/<> HETEROZİGOT

( Homozigot aynı alel (AA/aa) İLE heterozigot farklı aleldir (Aa) )

( Formül: Saf İLE melez )

- HOOKE YASASI ve/||/<>/> "NE KADAR KUVVET, O KADAR UZAMA"

( Bir maddenin bozunumunun, bozunuma neden olan kuvvetle yaklaşık doğru orantılı olduğunu açıklayan yasa. [Bu yasaya uyan maddelere, "doğrusal elastik maddeler" denir.] [Robert Hooke'un ardından adlandırılmıştır.] VE/||/<>/> ... )

( ... et/||/<> "UT TENSIO SIC VIS" )

- HORİZON GEN TRANSFER ile/||/<> VERTİKAL GEN TRANSFER

( Horizontal gen transfer türler arası gen aktarımıyken, vertikal gen transfer ebeveynden yavruya aktarımdır )

( Formül: Plazmid DNA )

- HORMON ile/||/<> ENZİM

( Hormonlar haberci moleküller İLE enzimler biyokatalizördür )

( Formül: E + S ⇌ ES → E + P\nMichaelis-Menten: V = Vmax[S]/(Km + [S]) )

- HOST-GUEST İLE LOCK-KEY İLE İNDÜKLENMİŞ UYUM ile/||/<> MOLEKÜLER TANIMA

( Moleküller arası spesifik etkileşim modelleri. )

( Formül: Ka = [HG]/[H][G] )

- HOX GEN ile/||/<> HOMEOTİK MUTASYON

( Hox ana plan kontrolü, homeotik yanlış yer. )

( Formül: Body plan İLE misplacement )

- HOX İLE PAX İLE SOX ile/||/<> GELİŞİM GENLERİ

( Embriyonik gelişimi kontrol eden gen aileleri. )

( Formül: Kollinearite (Hox) )

- HOX İLE PAX İLE SOX ile/||/<> GELİŞİM KONTROL GENLERİ

( Embriyonik gelişimi yöneten genler. )

( Formül: Anterior → Posterior )

- HPLC İLE GC İLE CE İLE SFC ile/||/<> KROMATOGRAFİ TEKNİKLERİ

( Ayırma ve analiz yöntemleri. )

( Formül: k = (tR - t0)/t0 )

- HPLC ile/||/<> GC

( HPLC sıvı faz İLE GC gaz faz kromatografisidir )

( Formül: Sıvı İLE gaz )

- HUBBLE YASASI ile/||/<> KEPLER YASALARI

( Hubble evren genişlemesi v=H₀d, Kepler gezegen yörüngeleri. )

( Formül: v = H₀d İLE T² ∝ a³ )

( Edwin Hubble tarafından 1929 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1889-1953) (Ülke: ABD) (Alan: Astronomi) (Önemli katkıları: Galaksilerin keşfi, Hubble yasası) )

- HÜCRE DUVARI ile/||/<> HÜCRE ZARI

( Duvar rijit selüloz destek, zar esnek fosfolipid. )

( Formül: Bitki/bakteri İLE tüm hücreler )

- HÜCRE ile/||/<> BÖLÜNME

( Bitki hücresi bölünmesinin ayrıntılı incelenmesi )

( Eduard Strasburger tarafından 1882 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1844-1912) (Ülke: Almanya) (Alan: Botanik) (Önemli katkıları: Mitoz, hücre bölünmesi) )

- HÜCRESEL OTOMAT ile/||/<> PDE

( Hücresel otomat ayrık yerel kural İLE PDE sürekli diferansiyel. )

( Formül: Conway İLE ısı denklemi )

- HÜCRESEL ile/||/<> OTOMAT

( Hücresel otomatlar kuramı )

( John von Neumann tarafından 1948 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1903-1957) (Ülke: Macaristan/ABD) (Alan: Matematik, Bilgisayar) (Önemli katkıları: Oyun teorisi, bilgisayar mimarisi) )

- HUFFMAN İLE ARİTHMETİC İLE LZ77 ile/||/<> SIKIŞTIRMA ALGORİTMALARI

( Veri sıkıştırma yöntemleri. )

( Formül: L̄ = Σpᵢlᵢ ≥ H(X) )

- HULUSİ BEHÇET ÖNCESİ TANIMLAMALAR ile/||/<> BEHÇET HASTALIĞI MODERN TANI

( Behçet öncesi semptomlar ayrı hastalıklar sayılırdı İLE 1937 sonrası bir sendrom olarak tanındı. Hipokrat oral ülserler tanımladı İLE Behçet üçlü semptom kompleksini birleştirdi. Eski tanımlar eksik İLE modern tanı bütüncül yaklaşım sağlar. )

( Hulusi Behçet tarafından 1937 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1889-1948) (Ülke: Türkiye) (Alan: Dermatoloji, İmmünoloji) (Önemli katkıları: Behçet hastalığını 1937 yılında tanımladı. Üçlü semptom kompleksini (ağız yaraları, genital yaralar, göz iltihabı) bir hastalık olarak ortaya koydu. İsmini taşıyan ilk Türk doktor.) )

- HUME ÇATALINDA:
OLGULAR, OLGU DURUMLARI ile/ve/||/<> DÜŞÜNCELERİN BAĞINTILARI

( MATTERS OF FACT vs./and/||/<> RELATION OF IDEAS )

- HÜMORAL ile/||/<> HÜCRESEL

( Hümoral antikor B hücre İLE hücresel T hücre sitotoksik. )

( Formül: Antibody İLE cell-mediated )

- HUYGENS İLE FERMAT İLE SNELL ile/||/<> DALGA PRENSİPLERİ

( Dalga yayılımının temel ilkeleri. )

( Formül: n₁ sin θ₁ = n₂ sin θ₂ )

- HYDROGEN İLE HALOGEN İLE Π-Π İLE C-H···Π ile/||/<> ZAYIF ETKİLEŞİMLER

( Moleküller arası kovalent olmayan bağlar. )

( Formül: E ∝ 1/r⁶ )

- HYPERBOLİC ile/||/<> ELLİPTİC

( Hyperbolic negatif eğrilik İLE elliptic pozitif eğrilik. )

( Formül: Negative İLE positive curvature )

- HYPOTHESİS TESTİNG ile/||/<> CONFİDENCE INTERVAL

( Testing H₀ vs H₁ karar, interval parametre aralığı. )

( Formül: Decision İLE interval estimation )

- İBN NEDİM[v. 385/995] ve/<> HAYYAM et-TEVHÎDÎ[v. 400/1009] ve/<> YÂKÛT-ÛL HAMEVÎ[v. 629/1229]

( İlk varrak. | İlk kez ücretle kitap istinsah eden.[Kitab-ül Fihrist'in müstensihi/yazarı.] VE/<> ... VE/<> ... )

- İBN YUNUS ile KEMALEDDIN İBN YUNUS

( Mısır'da, Fatimî döneminde yaşayan, büyük astronom ve matematikçi. Halife için hazırladığı Zicü'l-Hakimî astronomi tarihindeki önemli ziclerden kabul edilir. Bu zicte, ayrıca, trigonometrik işlevlerin algoritmasında, ilerlemeler görülür. )

- İBN-İ HEYSEM ile/ve/||/<>/>< GALILEO

( )

- İBN-İ HEYSEM ile İBN-İ HEYSEM

( Filozof. İLE Matematikçi. )

( )

( "İbn-i Heysem: İlk Modern Bilim İnsanı" yazısını okumak için burayı tıklayınız... )

- İÇ AÇI ile/||/<> DIŞ AÇI

( İç açı içerde İLE dış açı dışardadır )

( Formül: Çokgen içi İLE dışı )

- İÇ ENERJİ ile/||/<> ISI (İKİLİ KARŞILAŞTIRMA)

( İç enerji sistemin toplam enerjisi, ısı enerji transferidir )

( Formül: U İLE Q )

- İÇ ENERJİ ile/||/<> KİNETİK ENERJİ

( İç enerji moleküllerin toplam enerjisi İLE kinetik enerji hareket enerjisidir. )

( Formül: U = nCᵥT İLE KE = ½mv² )

- İÇ GEZEGENLER ile/ve DIŞ GEZEGENLER ile/ve OLUŞUMLAR

( Mars, Venüs, Dümya ve Mars. İLE/VE Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün. İLE/VE ... )

( Güneşaltı. İLE/VE Güneşüstü. İLE/VE ... )

( Kayasal nesneler ve bunların uyduları ile asteroitler[küçük gezegenler], göktaşları. İLE/VE Temel olarak gazdan[başlıca hidrojen] oluşan nesneler ve Güneş. İLE/VE Kayasal nesnelerle donmuş su, metan ve amonyak karışımından oluşanlar. )

( INFERIOR PLANETS vs./and SUPERIOR PLANETS )

- İÇ ORBİTAL ile/||/<> DIŞ ORBİTAL

( İç orbital (n-1)d kullanır İLE dış orbital nd kullanır. )

( Formül: d²sp³ İLE sp³d² )

- İÇ STANDART İLE DIŞ STANDART İLE STANDART EKLEME ile/||/<> KALİBRASYON YÖNTEMLERİ

( Kantitatif analizde kullanılan kalibrasyon stratejileri. )

( Formül: C = (A-b)/m )

- İÇCİNSEL ile/||/<> ARASI CİNSEL

( İçcinsel aynı cins rekabet İLE arası cinsel karşı cins seçim. )

( Formül: Competition İLE choice )

- ICECUBE İLE XENON İLE DUNE İLE CTA ile/||/<> YENİ NESİL DEDEKTÖRLER

( Gelecek parçacık/astrofizik deneyleri. )

( Formül: km³ ölçeğinde dedektör )

- İÇİNE GİRİLEMEZLİK / NÜFÛZ EDİLEMEZLİK[İng. IMPENETRABILITY]:
ÂN'A ve/||/<> NESNEYE

( TEMPORAL and/||/<> SPATIAL )

- ICP-MS İLE ICP-OES İLE XRF İLE NAA ile/||/<> ELEMENT ANALİZİ

( Element tayini spektroskopi yöntemleri. )

( Formül: m/z izotop oranı )

- ICP-MS ile/||/<> AAS

( ICP-MS çoklu element ppb İLE AAS tek element ppm. )

( Formül: Plazma İLE alev )

- İDEAL ÇÖZELTİ ile/||/<> GERÇEK ÇÖZELTİ

( İdeal Raoult yasasına uyar, gerçek sapmalar gösterir )

( Formül: ΔHkarışma=0 İLE ΔH≠0 )

- İDEAL GAZ ile/||/<> GERÇEK GAZ

( İdeal gaz PV=nRT İLE gerçek gaz Van der Waals denklemi )

( Formül: PV = nRT (ideal) İLE (P + a/V²)(V - b) = nRT (Van der Waals) )

- İDEAL İLE ASAL İDEAL İLE MAKSİMAL İDEAL ile/||/<> HALKA İDEALLERİ

( Halkalardaki özel alt kümeler. )

( Formül: R/I cisim ⇔ I maksimal )

- İDEAL İLE GERÇEK İLE VAN DER WAALS ile/||/<> GAZ DAVRANIŞLARI

( Gazların farklı koşullardaki davranış modelleri. )

( Formül: (P + a/V²)(V - b) = RT )

( Johannes van der Waals tarafından 1873 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1837-1923) (Ülke: Hollanda) (Alan: Fizik) (Önemli katkıları: Van der Waals kuvvetleri, gerçek gaz denklemi) (Nobel: 1910) )

- İDEAL İLE REEL İLE VAN DER WAALS ile/||/<> GAZ YASALARI

( Gaz davranışı modelleri. )

( Formül: (P + a/V²)(V - b) = RT )

( Johannes van der Waals tarafından 1873 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1837-1923) (Ülke: Hollanda) (Alan: Fizik) (Önemli katkıları: Van der Waals kuvvetleri, gerçek gaz denklemi) (Nobel: 1910) )

- İDEALAR ile/||/<> GÖLGELER

( Platon un mağara alegorisi )

( Platon tarafından -380 yılında keşfedildi/formüle edildi. (-428--348) (Ülke: Antik Yunan) (Alan: Felsefe, Matematik) (Önemli katkıları: İdealar teorisi, Akademi kurucusu) )

- IFS İLE L-SYSTEMS İLE CELLULAR AUTOMATA ile/||/<> FRAKTAL ÜRETİM

( Fraktal oluşturma yöntemleri. )

( Formül: F → F+F--F+F )

- IGG ile/||/<> IGM

( IgG ikincil cevap uzun İLE IgM birincil cevap pentamer. )

( Formül: Secondary İLE primary )

- IGNAZ SEMMELWEIS ile/ve/||/<> LOUIS PASTEUR

( 01 Temmuz 1818 - 13 Ağustos 1865 İLE/VE/||/<> 27 Aralık 1822 - 28 Eylül 1895 )

( )

- İHSAN FAZLIOĞLU BETİKLERİNDE:
KENDİLİK ile/ve/||/<> KİMLİK

- II. ANALİTİK ve/+ GÖRSELLİK[Cetvel, pergel vb.]

- IIT İLE GWT İLE HOT İLE PREDİCTİVE PROCESSİNG ile/||/<> BİLİNÇ KURAMLERİ

( Bilincin bilimsel kuramları. )

( Formül: Φ (phi) = integrated information )

- İKİ DEĞERLİ MANTIK ile/||/<> ÇOK DEĞERLİ MANTIK

( İki değerli mantık sadece doğru-yanlış İLE çok değerli mantık ara değerler içerir. İki değerli mantık klasik sistem İLE çok değerli mantık belirsizliği modelleyebilir. İki değerli 0 ve 1 İLE çok değerli 0-1 arası değerler kullanır. )

( Jan Łukasiewicz tarafından 1920 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1878-1956) (Ülke: Polonya) (Alan: Mantık, Felsefe) (Önemli katkıları: Çok değerli mantık, Polonya notasyonu, modal mantık, mantık tarihi çalışmaları) )

- İKİLİ METAL SİTESİ ile/||/<> TEK METAL SİTESİ

( İkili metal sitesi iki metal merkezinin sinerjik etkisiyken İLE tek metal sitesi izole metal merkezi aktivitesidir )

( Formül: Bimetallic cooperation )

- İKİLİLİK ile/ve/değil/yerine/||/<>/> ÜÇLÜLÜK

- İKİNCİL KAYNAKLAR ile/ve/değil/yerine/||/<>/< ANA KAYNAKLAR

( Petrol, Doğalgaz, Uranyum. İLE/VE/DEĞİL/YERİNE/||/<>/< Güneş, akarsu, rüzgâr, jeotermal, hidrojen. )

- İKİZLER PARADOKSU ile/||/<> SAAT PARADOKSU

( Uzay yolculuğu yapan ikiz genç kalır, ivmelenme asimetri yaratır. )

( Formül: Δτ = ∫√(1-v²/c²)dt )

- İKLİM HARİTASI ile/ve/değil/yerine/||/<>/> ANAKARA/KITA HARİTASI

( LEVAMİ'U'N NUR - KÂTİP ÇELEBİ )

- İKTİBÂS ile/değil/yerine TAHSİL

- İKTİDAR ile/||/<> BİLGİ

( İktidar-bilgi ilişkisi )

( Michel Foucault tarafından 1975 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1926-1984) (Ülke: Fransa) (Alan: Felsefe) (Önemli katkıları: İktidar-bilgi ilişkisi, diskur analizi) )

- İLAÇ İLE ENZİM İLE SUBSTRAT İLE İNHİBİTÖR İLE AGONİST İLE ANTAGONİST ile/||/<> FARMAKOLOJİ TEMELERİ

( İlaç-reseptör etkileşimlerinin temel kavramları. )

( Formül: Km = [S] at Vmax/2 )

- İLERİ FARK ile/||/<> MERKEZİ FARK

( İleri f(x+h)-f(x), merkezi f(x+h)-f(x-h) daha hassas. )

( Formül: O(h) İLE O(h²) )

- İLERLEME = TERAKKİ = PROGRESS[İng.] = PROGRÈS[Fr.] = FORTSCHRITT[Alm.] = PROGRESSUS < GRESSUS:YÜRÜME, ADIM. PRO:ÖNDE, İLERİYE[Lat.] = PROGRESO[İsp.]

- İLETİM İLE TAŞINIM İLE IŞIMA ile/||/<> ISI TRANSFER MEKANİZMALARI

( Isının üç temel aktarım yöntemi. )

( Formül: q = -k∇T + hΔT + εσT⁴ )

- İLETİM ile/||/<> KONVEKSİYON

( İletim doğrudan temas İLE konveksiyon akışkan hareketi )

( Formül: Q/t = kAΔT/d (iletim) )

- İLETİM ile/||/<> TAŞINIM (İKİLİ KARŞILAŞTIRMA)

( İletim katılarda, taşınım akışkanlarda ısı transferidir )

( Formül: Q=kAΔT/d İLE Q=hAΔT )

- İLETKEN ile/||/<> YALITKAN

( İletkenler elektriği iletir İLE yalıtkanlar iletmez )

( Formül: σ yüksek İLE σ düşük )

( Stephen Gray tarafından 1729 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1789-1854) (Ülke: Almanya) (Alan: Fizik) (Önemli katkıları: Ohm yasası, elektrik direnci) )

- İLETKEN ile/||/<> YARIİLETKEN

( İletkenler elektriği kolayca iletir İLE yarıiletkenler belirli koşullarda iletir )

( Bardeen tarafından 1947 yılında keşfedildi/formüle edildi. (Ülke: Bilinmiyor) (Alan: fizik) )

- İLİM ve/<> ÂLİM

( İLİM: Âlemin, bilendeki sûreti. )

( SCIENCE/KNOWLEDGE and/<> SCHOLAR/SCIENTIST )

- İLİM ile/ve/<> KEMÂL

- İLİM ve/+/<> TASAVVUR

( ... VE/+/<> Bir şeyin sûretinin zihinde bulunması/oluşması. )

( Bir ilme başlamak, o ilmi tasavvur etmeye/etmeyi bağlıdır/gerektirir. )

( Bir şeyi, hiçbir yönünden bilmemek olanaksızdır. )

( Bir ilmi bilmek bile ucundan tutmaktır. )

- İLİM ile/ve/değil TEDRİS

- İLK İLKE ile/ve/||/<>/< EVREN ile/ve/||/<>/< İNSAN

( Kişi, evrenin kilit taşıdır. )

( ... İLE/VE/||/<>/< Büyük insan. İLE/VE/||/<>/< Küçük evren. )

- İLK NEDEN ile/ve/||/<>/> YÖNELİM

- İLK NEDENLER ile/ve/||/<> SON NEDENLER

- İLK PARÇACIKLAR ile/ve/> İLK YILDIZLAR

( Kuantum Sıçramasından: 400.000 yıl sonra/sı. İLE/VE/> 400 milyon yıl sonra/sı. )

- İLK VAROLAN ile/ve/<> İLK NEDEN

- İLKÖRNEK = ENMUZEC-İ EVVEL = ARCHETYP[İng.] = ARCHÉTYPE[Fr.] = ARCHETYP[Alm.] = ARKHÉTYPOS[Yun.]

- İLM-İ ÂLÂ/EVVEL ile/ve İLM-İ EVSAD ile/ve İLM-İ EDNÂ

( İLM-İ İLÂHÎ ile/ve İLM-İ RİYÂZÎ ile/ve İLM-İ TABİİ )

( Metafizik. İLE/VE Matematik. İLE/VE Fizik. )

- İLM-İ HUDÛRÎ ile/ve/<> İLM-İ HUSÛLÎ

( Bilen ile bilinenin aynı olduğu ilim. İLE/VE/<> Bilen ile bilinenin ayrı olduğu ilim. )

( Hazır/huzur olan. İLE/VE/<> Edinilen. Hasıl olan. )

( Sûfi'nin bilgisi. İLE/VE/<> Âlim'in bilgisi. )

( Ancak husûlî ilim ikiye ayrılır. )

- İLM-İ İLÂHÎ ile/ve İLM-İ A'LÂ

( Hem hariçte, hem zihinde, maddeden ârî olan ilimler. )

- İMAN ile/||/<> AKIL

( Skolastik düşüncede iman-akıl ilişkisi )

( Thomas Aquinas tarafından 1265 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1225-1274) (Ülke: İtalya) (Alan: Felsefe, Teoloji) (Önemli katkıları: Skolastik felsefe, doğal teoloji) )

- ÜÇGEN:
İMGELEM'DE ile/ve/||/<> US'TA

( Bölünebilir. İLE/VE/||/<> Bölünemez.[Töz'dür!] )

- IMMANUEL KANT'IN, ÜÇ KİTABI:
SAF AKLIN ELEŞTİRİSİ ile PRATİK AKLIN KRİTİĞİ ile YARGI GÜCÜNÜN ELEŞTİRİSİ

( Doğru ile yanlışı inceler. İLE İyi ile kötüyü inceler. İLE [Bir bölümünde] Güzel, çirkin ve yüceyi inceler. )

- IMMANUEL KANT'TA, İNSANIN DÖRT YETENEĞİ

( * DUYARLILIK(İHSAS)
* HAYAL GÜCÜ(MUHAYYİLE)
* İDRAK(MÜDRİKE)
* US(AKIL) )

- IMMUNOENGİNEERİNG ile/||/<> NATURAL IMMUNİTY

( Immunoengineering bağışıklık sisteminin mühendislik yaklaşımla düzenlenmesiyken İLE natural immunity doğal bağışıklık yanıttır )

( Formül: CAR-T therapy )

- IMMUNOFLUORESCENCE ile/||/<> IMMUNOHİSTOCHEMİSTRY

( Immunofluorescence floresan işaretleme kullanırken İLE immunohistochemistry enzim işaretleme kullanır )

( Formül: Antikor lokalizasyon )

- İMMUNOTERAPİE ile/||/<> KEMOTERAPİ

( İmmunoterapie bağışıklık sistemini kullanırken İLE kemoterapi doğrudan hücre toksisitesi sağlar )

( Formül: Checkpoint inhibitor )

- İMPEDANS SPEKTROSKOPİ ile/||/<> DC TEKNİKLER

( EIS AC frekans bağımlı, DC sabit potansiyel/akım. )

( Formül: Nyquist İLE i-V )

- IMPLİCİT FUNCTİON ile/||/<> PARAMETRİC FUNCTİON

( Implicit F(x,y)=0, parametric x=f(t), y=g(t). )

( Formül: Relation İLE parameter )

- İMPRİNTİNG ile/||/<> X-İNAKTİVASYON

( İmprinting ebeveyn özel, X-inaktivasyon dozaj. )

( Formül: Parent-specific İLE dosage compensation )

- İMPULS İLE MOMENTUM İLE AÇISAL MOMENTUM İLE TORK ile/||/<> HAREKET BÜYÜKLÜKLERİ

( Doğrusal ve dönel hareketin temel nicelikleri. )

( Formül: J = Δp İLE τ = dL/dt )

- İMPULS İLE MOMENTUM İLE AÇISAL MOMENTUM ile/||/<> HAREKET BÜYÜKLÜKLERİ

( Korunum yasalarıyla ilişkili nicelikler. )

( Formül: J = ∫F dt = Δp )

- İN VİTRO ile/||/<> İN VİVO

( in vitro laboratuvar ortamı İLE in vivo canlı organizma )

( Formül: Petri kabı İLE canlı vücut )

- IN-SİTU ile/||/<> EX-SİTU

( In-situ doğal habitatta İLE ex-situ habitat dışında. )

( Formül: Natural İLE artificial )

- INACCESSİBLE İLE MEASURABLE İLE WOODİN ile/||/<> BÜYÜK KARDİNALLER

( Set kuramı büyük sonsuzluklar. )

( Formül: Con(ZFC + LC) )

- İNANILACAK BİLİM değil/yerine GÜVENİLİR BİLİM

- İNANILMAZ BİR ŞEY/İŞ YAPMAMIZ ile/değil/yerine YAPTIĞIMIZ ŞEYİ/İŞİ, İNANILMAZ BİR BİÇİMDE YAPMAMIZ

- İNCE BAĞIRSAK MİKROBİYOTASI ile/||/<> KALIN BAĞIRSAK MİKROBİYOTASI

( İnce bağırsak daha az bakteri yoğunluğu İLE kalın bağırsak çok yüksek bakteri yoğunluğu içerir. İnce bağırsakta 10^3-10^7 bakteri/ml İLE kalın bağırsakta 10^11-10^12 bakteri/ml bulunur. )

- İNCE KENARLI MERCEK ile/||/<> KALIN KENARLI MERCEK

( İnce kenarlı yakınsak (dışbükey), kalın kenarlı ıraksak (içbükey). )

( Formül: f > 0 İLE f < 0 )

- INCENTER ile/||/<> CİRCUMCENTER

( Incenter iç teğet merkezi İLE circumcenter dış çember merkezi. )

( Formül: Inscribed İLE circumscribed center )

- INDEPENDENCE ile/||/<> CORRELATİON

( Independence P(A∩B)=P(A)P(B) İLE correlation linear ilişki. )

( Formül: Probability İLE linear relationship )

- INDEX THEORY ile/||/<> RİEMANN-ROCH

( Index diferansiyel operatör, R-R cebirsel geometri. )

( Formül: Differential operator İLE algebraic geometry )

- İNDİRGEN ile/||/<> YÜKSELTGEN

( İndirgen elektron verir İLE yükseltgen elektron alır )

( Formül: Red ajan İLE Ox ajan )

- İNDÜKLENEN PLURİPOTENT HÜCRE ile/||/<> EMBRİYONİK KÖK HÜCRE

( iPSC yetişkin hücrelerden programlanarak elde edilirken, ES hücreleri embriyo kaynaklıdır )

( Formül: Yamanaka faktörleri )

- İNDÜKSİYON İLE DETERMİNASYON İLE DİFERANSİYASYON ile/||/<> GÖZE KADERİ

( Göze tipinin belirlenmesi aşamaları. )

( Formül: Pluripotent → Unipotent )

- İNERT KOMPLEKS ile/||/<> LABİL KOMPLEKS

( İnert yavaş değişim Cr³⁺, labil hızlı Cu²⁺. )

( Formül: t₁/₂ > 1 min İLE < 1 min )

- İNFLAMATUVAR BAĞIRSAK HASTALIĞI ile/||/<> İRRİTABL BAĞIRSAK SENDROMU

( İnflamatuvar bağırsak hastalığı (İBH) organik inflamasyon İLE irritabl bağırsak sendromu (İBS) fonksiyonel bir bozukluktur. İBH doku hasarı İLE İBS normal endoskopi sonuçları gösterir. İkisinde de mikrobiyota değişiklikleri görülür. )

- INFLATİON İLE DARK ENERGY İLE DARK MATTER İLE BARYOGENESİS ile/||/<> KOZMOLOJİK PROBLEMLER

( Evrenin çözülmemiş gizemleri. )

( Formül: w = P/ρ = -1 (DE) )

- INFORMATİON THEORY ile/||/<> COMMUNİCATİON THEORY

( Information theory bilginin matematiksel ölçümü ve kodlamasını incelerken İLE communication theory bilgi aktarım sistemlerini mühendislik açısından inceler )

( Formül: Shannon entropy )

- İNFRASES İLE SES İLE ULTRASES ile/||/<> SES FREKANS ARALIKLARI

( İnsan kulağının duyma aralığı ve ötesi. )

( Formül: f = 20-20000 Hz (insan) )

- İNFRASOUND İLE İŞİTİLEBİLİR İLE ULTRASOUND ile/||/<> SES FREKANS BANTLARI

( Ses dalgası frekans aralıkları. )

( Formül: f = v/λ )

- İNGİLİZ YARARCILIĞI ile/ve/||/<>/> EVRİMCİ DOĞACILIK ile/ve/||/<>/> AMERİKAN YARARCILIĞI

- İNHALE ile/||/<> EKSHALE

( İnhale nefes alma O2 İLE ekshale nefes verme CO2. )

( Formül: Inspiration İLE expiration )

- İNNATE İLE LEARNED İLE IMPRİNTİNG ile/||/<> DAVRANIŞ TÜRLERİ

( Hayvan davranış kategorileri. )

( Formül: Critical period )

- INNER PRODUCT ile/||/<> NORM

( Inner product ⟨u,v⟩ iki vektör, norm ||v|| tek vektör. )

( Formül: Bilinear İLE length )

- İNORGANİK SCİNTİLLATOR ile/||/<> ORGANİK SCİNTİLLATOR

( İnorganik scintillator kristal yapıda radyasyonu ışığa çevirirken İLE organik scintillator organik moleküllerle floresan verir )

( Formül: CsI(Tl) )

- İNSAN BİLİMİ/ANTROPOLOJİ ile İNSANIN GELİŞMESİ BİLİMİ

( BEŞERİYYÂT ile ... )

( ANTHROPOLOGY vs. EUGENICS )

- İNSAN GELİŞİMİ KURAMCILARINDA:
MARGARET MAHLER ile/ve/||/<> JOHN BOWLBY ile/ve/||/<> SIGMUND FREUD ile/ve/||/<> ERIK ERIKSON ile/ve/||/<> JEAN PIAGET ile/ve/||/<> DANIEL STERN

- İNSAN ile/||/<> POSTHUMAN

( Transhümanizm )

( Nick Bostrom tarafından 2003 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1973-) (Ülke: İsveç) (Alan: Felsefe) (Önemli katkıları: Simülasyon hipotezi, yapay zeka riskleri) )

- INSCRİBED ile/||/<> CİRCUMSCRİBED

( Inscribed içine çizilen İLE circumscribed dışına çizilen. )

( Formül: Inside İLE outside construction )

- İNSERT ile/||/<> VEKTÖR

( İnsert hedef DNA İLE vektör taşıyıcı plazmit. )

( Formül: Target İLE carrier DNA )

- INSPİRASYON ile/||/<> EKSPİRASYON

( İnspirasyon nefes alma, ekspirasyon nefes vermedir )

( Formül: Soluk alma İLE verme )

- İNSÜLİN İLE GLUKAGON İLE SOMATOSTATİN ile/||/<> GLİKOZ DÜZENLEYİCİLER

( Kan şekeri kontrolünde rol alan hormonlar. )

( Formül: HbA1c < %7 (hedef) )

- İNSÜLİN ile/||/<> GLUKAGON

( İnsülin kan şekerini düşürür İLE glukagon yükseltir )

( Formül: β hücreleri (insülin) İLE α hücreleri (glukagon) )

- INTEGRABLE İLE CHAOTİC İLE SOLİTON ile/||/<> DOĞRUSAL OLMAYAN SİSTEMLER

( Nonlineer dinamik ve çözümler. )

( Formül: ∂u/∂t + 6u∂u/∂x + ∂³u/∂x³ = 0 )

- INTERİOR ANGLE ile/||/<> EXTERİOR ANGLE

( Interior iç açı, exterior dış açı. )

( Formül: Inside İLE outside polygon )

- INTERSECTİON THEORY ile/||/<> CHERN CLASS THEORY

( Intersection theory cebirsel çeşitlerin kesişim çarpımını incelerken İLE Chern class theory vektör bundle karakteristik sınıflarını inceler )

( Formül: Intersection product )

- İNTRON ile/||/<> EKZON

( Kesikli genler İLE intron ve ekzon keşfi )

( Richard J. Roberts tarafından 1977 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1943-) (Ülke: İngiltere) (Alan: Moleküler Biyoloji) (Önemli katkıları: Split genler, intronlar) (Nobel: 1993) )

- İNTÜİSYONİST İLE KLASİK İLE PARAKONSİSTENT ile/||/<> MANTIK FELSEFELERİ

( Farklı mantık yaklaşımları. )

( Formül: ¬¬p ≠ p (intüisyonist) )

- İNVASİF TÜRLER ile/||/<> ENDEMİK TÜRLER

( İnvasif türler yabancı habitata yerleşenken İLE endemik türler belirli bölgeye özgüdür )

( Formül: Ekolojik baskı )

- İNVAZİV TÜR ile/||/<> NATURALİZE TÜR

( İnvaziv zararlı yabancı, naturalize uyum sağlamış. )

( Formül: Agresif İLE entegre )

- ION KROMATOGRAFİ ile/||/<> İYON DEĞİŞİMİ

( IC ayırma+tespit, iyon değişimi sadece ayırma. )

( Formül: Analitik İLE preparatif )

- IONİC LİQUİD CATALYSİS ile/||/<> ORGANİC SOLVENT CATALYSİS

( Ionic liquid catalysis iyon sıvısı ortamında katalizken İLE organic solvent catalysis organik çözücüde kataliz yapar )

( Formül: Task-specific IL )

- İPEK YOLU HASTALIĞI (BEHÇET) ile/||/<> BATI TİP BEHÇET

( İpek Yolu Behçeti Türkiye, Orta Doğu ve Uzak Doğu'da yüksek prevalans İLE Batı tip Behçet daha nadir ve hafiftir. İpek Yolu coğrafyası HLA-B51 yüksek sıklık İLE Batı populasyonları düşük HLA-B51 gösterir. Coğrafi dağılım hastalık şiddetini etkiler. )

( Hulusi Behçet tarafından 1937 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1889-1948) (Ülke: Türkiye) (Alan: Dermatoloji, İmmünoloji) (Önemli katkıları: Behçet hastalığını 1937 yılında tanımladı. Üçlü semptom kompleksini (ağız yaraları, genital yaralar, göz iltihabı) bir hastalık olarak ortaya koydu. İsmini taşıyan ilk Türk doktor.) )

- İPSC İLE ESC İLE ORGANOİD ile/||/<> KÖK HÜCRE TEKNOLOJİLERİ

( Pluripotent hücre sistemleri. )

( Formül: OSKM faktörleri )

- IR SPEKTROSKOPİ ile/||/<> UV-VİS SPEKTROSKOPİ

( IR moleküler titreşimler, UV-Vis elektronik geçişler )

( Formül: 4000-400 cm⁻¹ (IR) İLE 200-800 nm (UV-Vis) )

- IRAKSAMA ile IRAKSAK

( Bir şeyin gerçekleşmesini uzak görmek, olacağına pek inanmamak. İLE Birbirinden gittikçe uzaklaşan ışınlar, çizgiler. )

( İSTİBAT ile ... )

- IRC ile/||/<> PES

( IRC reaksiyon koordinatı yol İLE PES potansiyel enerji yüzeyi. )

( Formül: 1D yol İLE çok boyutlu )

- İRFÂNİ ile/ve/||/<> NAZARÎ

(



Kaynak: Türk Felsefe-Bilim Tarihi'nin Seyir Defteri - Türk Felsefe-Bilim Tarihi'nin Seyir Defteriİhsan Fazlıoğlu(Prof.Dr.) )

- IRVİNG-WİLLİAMS SERİSİ ile/||/<> LİGAND BİTE AÇISI

( I-W M²⁺ kararlılık MnZn, bite açı chelate geometri. )

( Formül: Metal tercihi İLE sterik )

- İŞ ile/||/<> ENERJİ

( İş enerji aktarımı İLE enerji sistemin iş yapabilme kapasitesi )

( Formül: W = F·d = ΔE )

( James Prescott Joule tarafından 1843 yılında keşfedildi/formüle edildi. )

- İŞ ile/||/<> GÜÇ

( İş kuvvetin yol boyunca etkisi İLE güç işin zamana oranıdır )

( W=F·d İLE P=W/t )

- İŞ ile/||/<> GÜÇ

( İş kuvvetin yol boyunca etkisi İLE güç işin zamana oranıdır )

( Formül: W=F·d İLE P=W/t )

( James Watt tarafından 1776 yılında keşfedildi/formüle edildi. )

- ISI ile/||/<> SICAKLIK

( Isı enerji aktarımı İLE sıcaklık moleküler hareket ölçüsüdür )

( Q=mcΔT İLE T(K) )

- ISI ile/||/<> SICAKLIK

( Isı enerji aktarımı İLE sıcaklık moleküler hareket ölçüsüdür )

( Formül: Q=mcΔT İLE T(K) )

( Daniel Gabriel Fahrenheit tarafından 1724 yılında keşfedildi/formüle edildi. )

- İSİDOROS ve/||/<> ANTHEMIOS

( Ayasofya'yı, 5 yılda inşâ ettiler. )

- IŞIK HIZI ile/ve/||/<>/< ELEKTRON DENEYİ

( Joseph John Thomson[18 Aralık 1856 - 30 Ağustos 1940] - 1897 )

- IŞIK HIZI ve KİLOPARSEK(KPC)

( Saniyede 299,792,458 m/s. | 1 metre. VE Uzaklık birimi. | 3260 Işık yılı. )

(

Işık Hızının Araştırılması ve Ölçülmesi

1. Antik Görüşler

• Platon ve Aristoteles (M.Ö. 4. yüzyıl): Işığın anında yayıldığını düşündüler. Bu dönemde ışığın hızı ölçülmeye çalışılmamış, sadece doğası üzerine felsefi tartışmalar yapılmıştır.

2. İlk Bilimsel Yaklaşımlar

• İbn el-Heysem (965–1040): Işığın doğrusal yayıldığını ileri sürmüş, ancak hızını ölçmemiştir.
• Galileo Galilei (c. 1638): Işık hızının sonlu olduğunu öne sürdü. Bir yardımcıyla karşılıklı fener açma deneyi yaptı ama zaman farkı algılanamayacak kadar küçüktü. Bu deney başarısız oldu, ancak "ışık sonsuz hızda değildir" görüşünü destekledi.

3. Işığın Sonlu Hızının İlk Ölçümü

• Ole Rømer (1676): Danimarkalı astronom Rømer, Jüpiter'in uydusu Io'nun gözlemlerinden yola çıkarak ışığın sonlu hızda olduğunu gösterdi.
• Yöntem: Io tutulmalarının yeryüzüne göre zamanlamalarının, Dünya’nın Güneş’e uzaklığına bağlı olarak değiştiğini fark etti.
• Sonuç: Rømer, ışığın Güneş-Dünya mesafesini (1 AU) geçmesinin yaklaşık 22 dakika sürdüğünü tahmin etti (bugünkü değeri ~8 dakika 20 saniye).

4. Karasal (Dünya Üzerinde) Ölçümler

• Hippolyte Fizeau (1849): Işığın hızını doğrudan ölçen ilk kişidir.
• Yöntem: Dişli çark ve aynalardan oluşan bir düzenek kullandı. Işık çarka çarpıp aynadan yansıyıp geri dönerken çarkın döner hızı ile zaman farkını hesapladı.
• Sonuç: Işık hızını yaklaşık 313,000 km/s olarak buldu.
• Léon Foucault (1862): Dönen aynalarla daha hassas bir ölçüm yaptı.
• Sonuç: Işık hızını yaklaşık 298,000 km/s olarak ölçtü (bugünkü değere oldukça yakındır).

5. Modern ve En Hassas Ölçümler

• Albert A. Michelson (1879–1931): Işık hızını ölçmeye yönelik çalışmalar yaptı, interferometri yöntemini geliştirdi. 1907 Nobel Fizik Ödülü’nü aldı.
• Sonuç: Işık hızını 299,796 km/s olarak buldu (modern değere çok yakın).
• 1970'ler – Günümüz: Lazer interferometreleri, atomik saatler ve mikrodalga frekansları ile ışık hızı çok daha hassas ölçüldü.
• 1983: Işık hızı sabit kabul edildi: 299,792,458 m/s.

6. Uluslararası Kabul ve Sabit Değeri

1983 yılında Uluslararası Ağırlıklar ve Ölçüler Bürosu (BIPM), ışık hızını sabit bir değer olarak tanımladı. Bu tarihten itibaren ışık hızı artık ölçülen bir büyüklük değil, tanımlanmış bir sabittir. Bu tanım aynı zamanda 1 metrenin tanımı için de temel alınmaktadır.

- IŞIK HIZININ:
ALTI ile/ve/<> ÜSTÜ

( Madde. İLE/VE/<> Anti madde. )

( Fizik. İLE/VE/<> Metafizik. )

( V < C ile/ve/<> V > C )

- IŞIK KONİSİ ile/||/<> NEDENSELLİK

( Işık konisi nedensel ilişkili olaylar, dışındakiler nedensel bağlantısızdır. )

( Formül: Timelike İLE spacelike )

- IŞIK MİKROSKOBU ile/ve ELEKTRON MİKROSKOBU ile/ve KUVANTUM MİKROSKOBU

( Işık, cam merceklerden oluşan kondansör tarafından örnek üzerine odaklanır, daha sonra görüntü objektif ve okulerdeki mercekler tarafından büyütülerek gözle ya da fotoğraf filmi üzerinde izlenir. İLE/VE Işık yerine elektron yayıcı kaynak [mikroskobun üst kısmında] kullanılır ve cam mercekler yerine elektromıknatıslar kullanılır. Yayılan elektronlar, kondansör mercekler tarafından örnek üzerine odaklanır. Objektif ve projektör mercekleri tarafından büyütülen görüntü, izlenmek üzere bir ekrana ya da fotoğraf filmi üzerine düşürülür. )

- IŞIK - PARÇACIK BELİRSİZLİĞİ ile/ve/<>/= YER - YÖN BELİRSİZLİĞİ

- IŞIK ŞİDDETİ ile/||/<> IŞIK AKISI (İKİLİ KARŞILAŞTIRMA)

( Şiddet birim alan başına, akı toplam ışık miktarıdır )

( Formül: I=Φ/A İLE Φ )

- IŞIK ile/ve/<> ANTİ MADDE

( ... İLE/VE/<> Işık hızından daha hızlıdır. )

- IŞIK ile/||/<> GÖRME

( Görme kuramı ve ışığın doğası )

( İbn Heysem (Alhazen) tarafından 1015 yılında keşfedildi/formüle edildi. (965-1040) (Ülke: Basra/Kahire) (Alan: fizik) (Önemli katkıları: Kitabul Menazır, optik biliminin kurucusu, bilimsel yöntem) )

- IŞIK ile/ve/<> PARÇACIK

( LIGHT vs./and/<> PARTICLE )

- IŞIN ile/||/<> DOĞRU PARÇASI

( Işın tek yönlü sonsuz İLE doğru parçası iki ucu sınırlıdır )

( Formül: [A ile∞) İLE [A ileB] )

- IŞINIM ile/||/<> İLETİM (İKİLİ KARŞILAŞTIRMA)

( Işınım boşlukta elektromanyetik, iletim temas ile transferdir )

( Formül: Q=σAT⁴ İLE Q=kAΔT/d )

- İSLÂM FELSEFE-BİLİM TARİHİ'NDE 7 ETMEN -ile

( * BAŞLANGIÇ
* DURAKLAMASI VE ÇÖKMESİ
* DÖNEMLENDİRME
* GENEL FELSEFE-BİLİM'DEKİ YERİ
* ZİHNİYET
* FELSEFE-BİLİMİ ÜRETEN KİŞİNİN KİMLİĞİ
* GELENEK İLE TOPLUMUN İLİŞKİSİ )

- İŞLEMECİ ARKEOLOJİ ile/||/<> POST-İŞLEMECİ ARKEOLOJİ

( İşlemeci arkeoloji bilimsel yöntem ve yasalar İLE post-işlemeci arkeoloji anlam ve yorum vurgular. Binford işlemeci yaklaşım İLE Hodder post-işlemeci yaklaşım geliştirdi. İşlemeci objektif bilgi İLE post-işlemeci öznel yorumlar arar. )

( Lewis Binford tarafından 1962 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1931-2011) (Ülke: ABD) (Alan: Arkeoloji) (Önemli katkıları: İşlemeci (prosesüel) arkeoloji, orta menzil kuram, etnoarkeoloji, bilimsel yöntem uygulaması) )

- ISM İLE MOLECULAR CLOUD İLE PROTOPLANETARY DİSK ile/||/<> UZAY KİMYA ORTAMLARI

( Kimyasal evrim bölgeleri. )

( Formül: 10 K İLE 10⁴ cm⁻³ )

- ISOLOBAL ANALOJİ ile/||/<> DİAGONAL İLİŞKİ

( Isolobal fragment benzerlik CH₃ vs Co(CO)₃, diagonal Li-Mg benzerlik. )

( Formül: MO İLE periyodik )

- KANIT ile/ve/<> KUŞKUSUZLUK

- İSTATİKSEL YASA ile/ve/||/<> ÇOK BÜYÜK SAYILAR YASASI

- İSTATİSTİK ve/||/<> BOLTZMANN İSTATİSTİK YASASI

- İSTATİSTİK = STATISTICS[İng.] = STATISTIQUE[Fr.] = STATISTIK[Alm.] = STATISTIKA[İt.] = ESTADÍSTICA[İsp.]

- İSTATİSTİKSEL ANLAM/LILIK / YORUM ile/ve/<> TARİHSEL ANLAM/LILIK / YORUM

- İTME KURAMSİ (TARIM) ile/||/<> ÇEKME KURAMSİ (TARIM)

( İtme kuramı nüfus baskısı tarımı zorladı İLE çekme kuramı gıda bollağu tarımı çekici yaptı. İtme kuramı Boserup İLE çekme kuramı Braidwood tarafından savunuldu. Göbeklitepe çekme kuramıni İLE sosyal-dini ihtiyaç tarımı tetikledi destekler. )

- ITO İLE STRATONOVİCH İLE SKOROHOD ile/||/<> STOKASTİK KALKÜLÜS

( Stokastik integral tanımları. )

( Formül: dX_t = μdt + σdW_t )

- ITO INTEGRAL ile/||/<> STRATONOVİCH INTEGRAL

( Ito sol nokta, Stratonovich orta nokta. )

( Formül: Left point İLE midpoint )

- İYON ile/||/<> ATOM

( İyon yüklü İLE atom nötr parçacıktır )

( Formül: Na⁺ İLE Na )

- İYONİK BAĞ ile/||/<> KOVALENT BAĞ

( İyonik elektron transferi, kovalent elektron paylaşımıdır )

( Formül: NaCl İLE H₂O )

- İYONİK GÜÇ ile/||/<> MOLARİTE

( İyonik güç I = ½Σcᵢzᵢ² yük etkisi İLE molarite toplam. )

( Formül: Elektrostatik İLE kütle )

- İYONİK İLE KOVALENT İLE METALİK İLE VAN DER WAALS ile/||/<> KİMYASAL BAĞ TÜRLERİ

( Atomları bir arada tutan dört temel bağ türü. )

( Formül: E = kq₁q₂/r )

( Johannes van der Waals tarafından 1873 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1837-1923) (Ülke: Hollanda) (Alan: Fizik) (Önemli katkıları: Van der Waals kuvvetleri, gerçek gaz denklemi) (Nobel: 1910) )

- İYONİK İLE KOVALENT İLE METALİK İLE VAN DER WAALS ile/||/<> KİMYASAL BAĞLAR

( Atomlar arası bağ türleri. )

( Formül: ΔEN > 1.7 iyonik )

( Johannes van der Waals tarafından 1873 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1837-1923) (Ülke: Hollanda) (Alan: Fizik) (Önemli katkıları: Van der Waals kuvvetleri, gerçek gaz denklemi) (Nobel: 1910) )

- İYONİK İLE MOLEKÜLER İLE NETWORK İLE METALİK ile/||/<> KRİSTAL TÜRLERİ

( Katıların yapısal sınıflandırması. )

( Formül: Madelung sabiti (iyonik) )

- IYONİK İMPRİNT POLİMER ile/||/<> MOLEKÜLER İMPRİNT POLİMER

( İyonik imprint polimer iyon seçiciliği gösterirken, moleküler imprint polimer molekül seçiciliği gösterir )

( Formül: İyon değişim )

- İYONİK KATI ile/||/<> MOLEKÜLER KATI

( İyonik iyonlardan, moleküler moleküllerden oluşur )

( Formül: NaCl İLE buz )

- İYONİK SIVI ile/||/<> EUTEKTİK ÇÖZÜCÜ

( İyonik sıvı sadece iyonlardan oluşan sıvıyken, eutektik çözücü düşük erime noktalı karışımdır )

( Formül: T_m < 100°C )

- İYONİZASYON İLE UYARILMA İLE TEMEL HAL ile/||/<> ATOMİK ENERJİ DURUMLARI

( Atomların farklı enerji seviyeleri. )

( Formül: E_ion = 13.6 eV (H) )

- İYONLAŞMA ENERJİSİ ile/||/<> ELEKTRON İLGİSİ

( İyonlaşma elektron koparmak için gereken enerji, elektron ilgisi elektron alırken açığa çıkan enerjidir )

( Formül: E_n = -13.6 eV/n² (Hidrojen)\nIE = E_∞ - E_n (İyonlaşma) )

- İZOBAR değil/yerine EŞBASINÇ

- İZOBARİK İLE İZOKORİK İLE İZOTERMAL İLE ADYABATİK ile/||/<> TERMODİNAMİK SÜREÇLER

( Sabit parametreli hal değişimleri. )

( Formül: PV^γ = sabit (adyabatik) )

- IZOELEKTRONİK ile/||/<> IZOTOP

( )

( Thomson tarafından 1897 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1856-1940) (Ülke: İngiltere) (Alan: Fizik) (Önemli katkıları: Elektron keşfi, kütle spektrometresi, Thomson atom modeli. Oğlu George Paget Thomson da 1937 Nobel Fizik Ödülü sahibi.) (Nobel: 1906) )

- İZOMER ile/||/<> KONFORMER

( İzomerler farklı bileşikler İLE konformerler aynı bileşiğin farklı şekilleridir )

( Formül: C₄H₁₀O → Bütanol veya Dietil eter (İzomer)\nEtan: Tutulmuş ⇌ Açık (Konformer) )

- İZOMETRİ İLE SİMİLİTUDE İLE KONFORMAL ile/||/<> GEOMETRİK DÖNÜŞÜMLER

( Farklı özellik koruyan dönüşümler. )

( Formül: d(f(x) ilef(y)) = d(x iley) )

- İZOTERMAL İLE İZOBARİK İLE İZOKORİK İLE ADYABATİK ile/||/<> TERMODİNAMİK SÜREÇLER

( Sabit sıcaklık, basınç, hacim ve ısı alışverişsiz süreçlerdir. )

( Formül: PVᵞ = sabit )

- İZOTERMAL SÜREÇ ile/||/<> ADYABATİK SÜREÇ

( İzotermal sabit sıcaklık, adyabatik ısı alışverişi yok )

( Formül: PV = sabit (izotermal) İLE PV^γ = sabit (adyabatik) )

- İZOTERMAL ile/||/<> ADYABATİK

( İzotermal sabit sıcaklık İLE adyabatik ısı alışverişi olmayan süreçtir )

( Formül: PV=sabit İLE PVᵞ=sabit )

- İZOTOP KİMYASI ile/||/<> RADYOİZOTOP KİMYASI

( )

( Bilinmiyor tarafından keşfedildi/formüle edildi. )

- İZOTOP ile/||/<> İZOBAR

( İzotop aynı proton farklı nötron, izobar aynı kütle numarası farklı element. )

( Formül: Z aynı İLE A aynı )

- İZOTOP ile/||/<> İZOTON

( İzotop aynı proton farklı nötron, izoton aynı nötron farklı protondur )

( Formül: ¹²C İLE ¹³C İLE ¹⁴C İLE ¹⁵N )

- JACOBİAN ile/||/<> HESSİAN

( Jacobian J birinci türev matrisi İLE Hessian H ikinci türev. )

( Formül: First derivative matrix İLE second )

- JAHN-TELLER ile/||/<> KRİSTAL ALAN

( Jahn-Teller dejenerasyon distorsiyonu İLE kristal alan normal yarılma. )

( Formül: eg dejenere )

- JAMES COOK'UN:
I. YOLCULUĞU ile/ve/||/<>/> II. YOLCULUĞU ile/ve/||/<>/> III. YOLCULUĞU)

( Ağustos 1768 - Temmuz 1771 ile/ve/||/<>/> 1772 - 1775 ile/ve/||/<>/> 1776 - 1780 )

( )

- JAMES WEBB UZAY TELESKOBU ile/||/<> HUBBLE UZAY TELESKOBU

( James Webb kızılötesi gözlem İLE Hubble görünür ışık ve morötesi gözlemler yapar. James Webb 6,5 metre ayna İLE Hubble 2,4 metre aynadır. James Webb daha erken evren İLE daha uzak galaksileri görebilir. James Webb 2021'de İLE Hubble 1990'da fırlatıldı. )

( John Mather tarafından 2021 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1946-) (Ülke: ABD) (Alan: Astrofizik, Kozmoloji) (Önemli katkıları: Kozmik mikrodalga arka plan ışıması ölçümleri, COBE ve James Webb projesi, Nobel Ödülü (2006)) )

- JANUS PARÇACIK ile/||/<> UNİFORM PARÇACIK

( Janus iki farklı yüz, uniform homojen. )

( Formül: Asimetrik İLE simetrik )

- JEAN JACQUES ROUSSEAU ile/ve JACQUES COUSTEAU

( ... İLE/VE Deniz araştırmacısı, okyanusbilimci, kaptan. )

( [vefât] 02 Temmuz 1778 İLE/VE 25 Haziran 1997 )

- JEAN-BAPTISTE LAMARCK ve/||/<>/> CHARLES DARWIN

( 01 Ağustos 1744 - 18 Aralık 1829 ve/||/<>/> 12 Şubat 1809 - 19 Nisan 1882 )

- JEAN-BAPTISTE LAMARCK ile/ve/||/<>/> CHARLES DARWIN ile/ve/||/<>/> THOMAS HENRY HUXLEY

( 01 Ağustos 1744 - 18 Aralık 1829 İLE/VE/||/<>/> 12 Şubat 1809 - 19 Nisan 1882 İLE/VE/||/<>/> 04 Mayıs 1825 - 29 Haziran 1895 )

- JEOTERMAL ile/||/<> BİYOKÜTLE

( Jeotermal yer ısısı İLE biyokütle organik yakma/gaz. )

( Formül: Magma İLE karbon döngü )

- JİMNOSPERM ile/||/<> ANJİOSPERM

( Jimnosperm çıplak tohum kozalak İLE anjiosperm kapalı meyve. )

( Formül: Naked İLE enclosed seed )

- JOHANN GOTTLIEB FICHTE ve/||/<> WILHELM von HUMBOLDT

( 19 Mayıs 1762 - 27 Ocak 1814 ve/||/<> 22 Haziran 1767 - 08 Nisan 1835 )

( İlk üniversitenin kurulması için baskın, etkin ve üstün çaba gösterenler.[1809 - Berlin] )

- JOHN BELL ile/ve/||/<>/< DAVID BOHM ile/ve/||/<>/< EPR

( 1963 ile/ve/||/<>/< 1950 ile/ve/||/<>/< 1935 )

- JOHN LOCKE ile/ve/||/<>/> ALEXANDER VON HUMBOLDT ile/ve/||/<>/> MARTIN HEIDEGGER ile/ve/||/<>/> FERDINAND DE SAUSSURE ile/ve/||/<>/> LUDWIG WITTGENSTEIN ile/ve/||/<>/> JACQUES DERRIDA

( 29 Ağustos 1632 - 28 Ekim 1704 İLE/VE/||/<>/> 14 Eylül 1769 - 06 Mayıs 1859 İLE/VE/||/<>/> 26 Eylül 1889 - 26 Mayıs 1976 İLE/VE/||/<>/> 26 Kasım 1857 - 22 Şubat 1913 İLE/VE/||/<>/> 26 Nisan 1889 - 29 Nisan 1951 İLE/VE/||/<>/> 15 Temmuz 1930 - 09 Ekim 2004 )

- JOHN VON NEUMANN /

( 28 Aralık 1903 - 08 Şubat 1957 )

- JOSEPH-LOUIS LAGRANGE ve/||/<> PIERRE SIMON LAPLACE

( İtalyan Aydınlanma Dönemi matematikçisi ve astronomudur. Analiz, sayı kuramı ve klasik ve gök mekaniği alanlarında önemli katkıları olmuştur. VE/||/<> Fransız matematikçi ve gökbilimci. )

( 25 Ocak 1736 - 10 Nisan 1813 VE/||/<> 23 Mart 1749 - 05 Mart 1827 )

- JOSEPHSON ETKİSİ ile/||/<> TÜNEL ETKİSİ

( Josephson süperiletken tünelleme, normal kuantum tünelleme. )

( Formül: I = I_c sinφ İLE I ∝ e^(-2κd) )

( Brian Josephson tarafından 1962 yılında keşfedildi/formüle edildi. )

- JOSEPHSON JUNCTİON ile/||/<> TUNNEL JUNCTİON

( Josephson junction süperiletkenler arası Cooper çift tünellemesiyken İLE tunnel junction normal elektron tünellemesidir )

( Formül: AC Josephson effect )

- JOULE-THOMSON İLE ADİABATİK SOĞUMA İLE LAZER SOĞUTMA ile/||/<> SOĞUTMA MEKANİZMALARI

( Farklı soğutma yöntemleri. )

( Formül: μ_JT = (∂T/∂P)_H )

- JUL[Fizik bilgini Joule'ün adından] ile/ve/<>/> KİLOJUL

( Bir cisim üzerine uygulanan bir nevtonluk kuvvetin uygulama noktasını, kendi doğrultusunda bir metre değiştiren iş birimi. [ 1J = .239 cal | 1cal = 4.184 ] İLE/VE/<>/> Bin jul değerinde iş birimi. )

( 1 JOULE = ENERJİ )

( JOUL: Nesnenin, yerkeçimi karşısındaki 1 m. aşağı inişiyle oluşan 1 derecelik enerji. )

( J sembolü ile gösterilen joule; Uluslararası Birim Sistemi'nde enerji, iş ya da ısı miktarından türetilmiş bir birimdir. Bir metre üzerinden, bir newton'luk kuvvet uygulanarak harcanan enerjiye ya da bir saniye içinde bir ohm'luk bir direnç üzerinden geçen bir amperlik elektrik akımına eşittir. )

( ENERJİNİN KORUNUMU - JOULE )

( 1 kilojoule [kJ] = 1000 joule [J]

1 kilowatt-hour [kW*h] = 3600000 joule [J]

1 watt-hour [W*h] = 3600 joule [J]

1 calorie (nutritional) = 4186.8 joule [J]

1 horsepower (metric) hour = 2647795.5 joule [J]

1 Btu (IT) [Btu (IT), Btu] = 1055.05585262 joule [J]

1 Btu (th) [Btu (th)] = 1054.3499999744 joule [J]

1 gigajoule [GJ] = 1000000000 joule [J]

1 megajoule [MJ] = 1000000 joule [J]

1 millijoule [mJ] = 0.001 joule [J]

1 microjoule [µJ] = 1.0E-6 joule [J]

1 nanojoule [nJ] = 1.0E-9 joule [J]

1 attojoule [aJ] = 1.0E-18 joule [J]

1 megaelectron-volt [MeV] = 1.6021766339999E-13 joule [J]

1 kiloelectron-volt [keV] = 1.6021766339999E-16 joule [J]

1 electron-volt [eV] = 1.6021766339999E-19 joule [J]

1 erg = 1.0E-7 joule [J]

1 gigawatt-hour [GW*h] = 3600000000000 joule [J]

1 megawatt-hour [MW*h] = 3600000000 joule [J]

1 kilowatt-second [kW*s] = 1000 joule [J]

1 watt-second [W*s] = 1 joule [J]

1 newton meter [N*m] = 1 joule [J]

1 horsepower hour [hp*h] = 2684519.5368856 joule [J]

1 kilocalorie (IT) [kcal (IT)] = 4186.8 joule [J]

1 kilocalorie (th) [kcal (th)] = 4184 joule [J]

1 calorie (IT) [cal (IT), cal] = 4.1868 joule [J]

1 calorie (th) [cal (th)] = 4.184 joule [J]

1 mega Btu (IT) [MBtu (IT)] = 1055055852.62 joule [J]

1 ton-hour (refrigeration) = 12660670.23144 joule [J]

1 fuel oil equivalent @kiloliter = 40197627984.822 joule [J]

1 fuel oil equivalent @barrel (US) = 6383087908.3509 joule [J]

1 gigaton [Gton] = 4.184E+18 joule [J]

1 megaton [Mton] = 4.184E+15 joule [J]

1 kiloton [kton] = 4184000000000 joule [J]

1 ton (explosives) = 4184000000 joule [J]

1 dyne centimeter [dyn*cm] = 1.0E-7 joule [J]

1 gram-force meter [gf*m] = 0.00980665 joule [J]

1 gram-force centimeter = 9.80665E-5 joule [J]

1 kilogram-force centimeter = 0.0980665 joule [J]

1 kilogram-force meter = 9.8066499997 joule [J]

1 kilopond meter [kp*m] = 9.8066499997 joule [J]

1 pound-force foot [lbf*ft] = 1.3558179483 joule [J]

1 pound-force inch [lbf*in] = 0.112984829 joule [J]

1 ounce-force inch [ozf*in] = 0.0070615518 joule [J]

1 foot-pound [ft*lbf] = 1.3558179483 joule [J]

1 inch-pound [in*lbf] = 0.112984829 joule [J]

1 inch-ounce [in*ozf] = 0.0070615518 joule [J]

1 poundal foot [pdl*ft] = 0.04214011 joule [J]

1 therm = 105505600 joule [J]

1 therm (EC) = 105505600 joule [J]

1 therm (US) = 105480400 joule [J]

1 Hartree energy = 4.3597482E-18 joule [J]

1 Rydberg constant = 2.1798741E-18 joule [J] )

- JUNG ile JUNG

- JUPİTER ile/||/<> UYDU

( Jupiter uydularının keşfi )

( Galileo Galilei tarafından 1610 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1564-1642) (Ülke: İtalya) (Alan: Fizik, Astronomi) (Önemli katkıları: Teleskop, Jüpiter uyduları, serbest düşme) )

- JUVENİLE BEHÇET ile/||/<> ERİŞKİN BEHÇET

( Juvenile Behçet 16 yaş öncesi başlar İLE erişkin Behçet 20-40 yaş arası başlar. Juvenile formda nörolojik tutulum daha sık İLE erişkinde vasküler tutulum daha yaygındır. İkisi de benzer tanı kılavuzları İLE juvenile form daha agresif tedavi gerektirir. )

( Hulusi Behçet tarafından 1937 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1889-1948) (Ülke: Türkiye) (Alan: Dermatoloji, İmmünoloji) (Önemli katkıları: Behçet hastalığını 1937 yılında tanımladı. Üçlü semptom kompleksini (ağız yaraları, genital yaralar, göz iltihabı) bir hastalık olarak ortaya koydu. İsmini taşıyan ilk Türk doktor.) )

- K-THEORY ile/||/<> COBORDİSM

( K-theory vektör bundle İLE cobordism manifold sınır. )

( Formül: Vector bundles İLE manifold boundaries )

- KABUL EDİLMESİ GEREKEN:
[ya] RASTGELELİK ya da/>< BİLİN(E)MEYEN/GİZLİ DEĞİŞKENLER

( Θ - φ )

- KABULLER ile/ve/||/<> SINIRLAMALAR

- KAÇAN SEÇİLİM ile/||/<> İYİ GEN

( Kaçan Fisher pozitif geribildirim, iyi gen kalite. )

( Formül: Arbitrary İLE quality )

- KAĞIT YAPIMI ile/||/<> PAPİRÜS

( Çinliler kağıdı MS 105te icat etti İLE Mısırlılar papirüs kullanıyordu. )

( Cai Lun tarafından 105 yılında keşfedildi/formüle edildi. (50-121) (Ülke: Çin) (Alan: Mühendislik) (Önemli katkıları: Kağıt yapımı prosesi) )

- KÄHLER İLE CALABİ-YAU İLE HYPERKÄHLER ile/||/<> KOMPLEKS GEOMETRİ

( Kompleks manifold türleri. )

( Formül: Ric = 0 (Calabi-Yau) )

- KÂLÂ[Fars.] ile KÂLE[Fars.] ile KAL'A[Ar. çoğ. KILÂ'][Fars.]

( Kumaş. | Anamal, sermaye. | Ev eşyası. İLE Kumaş. | Kelek, ham kavun. İLE Kale, hisar. | Bir şeyin aslının, temelinin, güvenliğinin sürdürüldüğü nesne.[O eser, ilmin kal'asıdır.] )

( SUIDAS[Σοῦδα]/SOUDA(SUDA):

10. yüzyılda Bizans'ta yazılmış Antik Akdeniz dünyası ile ilgili bilgi veren dev ansiklopedidir. 30.000 tanım içerip, ansiklopedik sözlük biçiminde yazılmıştır; pek çok eskiz kaybolmasına rağmen kimi kısımlar Ortaçağ Hristiyan derleyicileri tarafından muhafaza edilmiştir. Suda isminin kökeninin muhtemelen[1] Bizans Yunancasında "kale", "hisar" manasına gelen souda kelimesinden geldiği düşünülmektedir. )

- KALICI ORGANİK ile/||/<> BİYOBOZUNUR

( POP birikim toksik, biyobozunur doğal parçalanma. )

( Formül: DDT İLE doğal )

- KALİTATİF ANALİZ ile/||/<> KANTİTATİF ANALİZ

( Kalitatif ne var, kantitatif ne kadar var sorusuna cevaptır )

( Formül: Nitel İLE nicel )

- KAMERA ile/||/<> OBSCURA

( Karanlık oda prensibi )

( İbn Heysem (Alhazen) tarafından 1015 yılında keşfedildi/formüle edildi. (965-1040) (Ülke: Basra/Kahire) (Alan: fizik) (Önemli katkıları: Kitabul Menazır, optik biliminin kurucusu, bilimsel yöntem) )

- KANAL KAPASİTESİ İLE HATA DÜZELTME İLE SIKIŞTIRMA ile/||/<> İLETİŞİM TEOREMİ

( Shannon ın temel teoremleri. )

( Formül: C = B log₂(1 + SNR) )

- KANALİZASYON ve/||/<> HAMAM ve/||/<> KÜTÜPHANE

( Kentin kirini alır götürür. VE/||/<> Gövdenin kiri temizlenir. VE/||/<> Aklın boşlukları/"tozları" alınır. )

( Pis ve atık suların özel kanallar aracılığıyla belirli merkezlerde toplanıp atılmasını sağlayan düzen, lağım döşemi. VE/||/<> Yıkanılacak yer, yunak, ısıdam. | Para karşılığında yıkanma işinin yapıldığı yer. VE/||/<> Betiklik/kitaplık. | Betik satılan dükkân, betikevi. )

- KANONİK MOMENTUM ile/||/<> MEKANİK MOMENTUM

( Kanonik p = ∂L/∂q̇ Lagrange"dan, mekanik momentum p = mv. )

( Formül: p = ∂L/∂q̇ İLE p = mv )

- KANSER ile/||/<> KROMOZOM

( Kanserin kromozomal temeli hipotezi )

( Theodor Boveri tarafından 1914 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1862-1915) (Ülke: Almanya) (Alan: Biyoloji) (Önemli katkıları: Kromozom teorisi, kanser genetiği) )

- KANSER ile/||/<> PATOLOJİ

( Kanser patolojisi çalışmaları )

( John Foxton Ross Kerr tarafından 1972 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1934-) (Ülke: Avustralya) (Alan: Patoloji) (Önemli katkıları: Apoptoz kavramı) )

- KANT ve/||/<> SCHLEIERMACHER

( bkz. Fakültelerin Çatışması - I. Kant )

- KANT'IN):
GÖRÜŞLER/İ ile/ve/||/<> ÇÖZÜMLER/İ

( 1. Canlı kuvvetlerin, doğru tahmini üzerine düşünceler[1746]
2. Metafiziksel bilişin ilk ilkeleri üzerine yeni bir açıklama[1755]
3. Evrensel doğa tarihi ve gökler kuramı[1755]
4. Fiziksel monodoloji[1756] )

- KANT'IN, KRİTİK YAZIMI DÖNEMLERİNDE:
YAZIM ÖNCESİ ile/ve/||/<> YAZIMI ile/ve/||/<> YAZIM SONRASI

( 1746 - 1770 ile/ve/||/<> 1781 - 1790 ile/ve/||/<> 1790 - 1804 )

- KANT'IN, ÖNE SÜRDÜĞÜ TEMEL VARSAYIM:
AKLÎ GÖRÜNÜN İPTALİ ile/ve/||/<>/> MATEMATİK ZEMİNİN ORTAYA KONULMASI

- [KANT'TA] KRİTİK:
ELEŞTİRİ ile/ve/değil/||/<>/< SINIR ÇİZMEK

- KANT'TA, TEMEL AYRIMLAR:
A PRIORI | A POSTERIORI ile/ve/||/<> TEZÂHÜR | KENDİNDE ŞEY ile/ve/||/<> GÖRÜ | KAVRAM

( ... und ERSCHEINUNG | DING AN SICH und ANSCHAUUNG | BEGRIFF )

- KAPASİTANS ile/||/<> İNDÜKTANS

( Kapasitans yük depolama (C = Q/V), indüktans manyetik enerji depolama (L = Φ/I). )

( Formül: C = ε₀A/d İLE L = μ₀n²V )

- KAPASİTÖR İLE İNDÜKTÖR İLE DİRENÇ ile/||/<> PASİF DEVRE ELEMANLARI

( Üç temel pasif elektrik devre elemanı. )

( Formül: Z = R + j(ωL - 1/ωC) )

- KAPASİTÖR ile/||/<> İNDÜKTÖR

( Kapasitör elektrik enerjisi, indüktör manyetik enerji depolar )

( Formül: C=Q/V İLE L=Φ/I )

- KAPLAN-MEİER İLE COX İLE LOG-RANK ile/||/<> SAĞKALIM ANALİZİ

( Klinik çalışma istatistikleri. )

( Formül: S(t) = P(T>t) )

- KAPSAR KOMPLEKS ile/||/<> KLATRAT KOMPLEKS

( Kapsar kompleks misafir molekülü kapsarken İLE klatrat kompleks kafes içinde tutar )

( Formül: Host-guest kimyası )

- KARA ASTRONOMİSİ ile/ve DENİZ ASTRONOMİSİ

- KARA DELİK BİRLEŞMESİ ile/||/<> NÖTRON YILDIZ BİRLEŞMESİ

( Kara delik birleşmesi sadece gravitasyonel dalga İLE nötron yıldız birleşmesi ışık ve dalga yayar. Kara delik birleşmesi sessiz elektromanyetik İLE nötron yıldız birleşmesi kilonova oluşturur. İki olay gravitasyonel dalga İLE LIGO-Virgo tarafından gözlenir. )

- KARA DELİK ENTROPİ ile/||/<> TERMODİNAMİK ENTROPİ

( Kara delik entropisi yüzey alanı ile orantılı İLE termodinamik entropi hacim ile ilişkilidir. Kara delik entropisi Bekenstein-Hawking formülü İLE evrendeki maksimum entropi sınırını belirler. İki entropi bilgi kuramı ile bağlantılıdır. )

( Stephen Hawking tarafından 1974 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1942-2018) (Ülke: İngiltere) (Alan: Fizik, Kozmoloji) (Önemli katkıları: Hawking ışıması, kara delik termodinamiği, tekillik teoremleri, kuantum kozmoloji) )

- KARA DELİK ile/||/<> NÖTRON YILDIZI

( Kara delik ışık kaçamaz İLE nötron yıldızı yoğun ama görünür )

( Formül: r_s = 2GM/c² (Schwarzschild yarıçapı) )

- KARA DELİK ile/ve/||/<> OLAY UFKU

- KARADELİK ile/||/<> ÖNGÖRÜ

( Karadelik kavramının ilk öngörüsü )

( Pierre-Simon Laplace tarafından 1796 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1749-1827) (Ülke: Fransa) (Alan: Matematik, Astronomi) (Önemli katkıları: Laplace dönüşümü, olasılık teorisi) )

- KARANLIK ENERJİ ile/||/<> KARANLIK MADDE

( Karanlık enerji evrenin hızlanan genişlemesi İLE karanlık madde çekim kuvveti uygular. Karanlık enerji evrenin %68'i İLE karanlık madde %27'sidir. Karanlık enerji itici İLE karanlık madde çekici etki yapar. )

( Saul Perlmutter tarafından 1998 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1959-) (Ülke: ABD) (Alan: Astrofizik) (Önemli katkıları: Evrenin hızlanan genişlemesi, karanlık enerji kanıtı, Nobel Ödülü (2011)) )

- KARANLIK MADDE İLE KARANLIK ENERJİ İLE BARYON ile/||/<> EVREN BİLEŞENLERİ

( Evrenin üç temel bileşeni. )

( Formül: Ω_total = Ω_b + Ω_DM + Ω_Λ = 1 )

- KARANLIK MADDE ile/||/<> BARYONİK MADDE

( Karanlık madde ışık yaymaz ve soğurmaz İLE baryonik madde normal atomik maddedir. Karanlık madde evrenin %27'si İLE baryonik madde %5'idir. Karanlık madde sadece yerçekimi etkisi İLE galaksi dönme eğrilerinde gözlenir. )

( Fritz Zwicky tarafından 1933 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1898-1974) (Ülke: İsviçre/ABD) (Alan: Astrofizik) (Önemli katkıları: Karanlık madde kavramı (1933), süpernova sınıflandırması, galaksi kümesi gözlemleri) )