Bilim Tarihi'ndeki FaRkLaR

- AÇIK ŞEMA ile/||/<> KAPALI ŞEMA

( Açık gelecek bilinmeyenlerden bağımsız, kapalı denklem sistemi. )

( Formül: Explicit İLE implicit )

- AÇIK SİSTEM ile/||/<> KAPALI SİSTEM (İKİLİ KARŞILAŞTIRMA)

( Açık madde ve enerji, kapalı sadece enerji alışverişi yapar )

( Formül: dm≠0 İLE dm=0 )

- AÇIK ile/ve SEÇİK

( Doğal, Duyusal. İLE/VE Zihne. )

( Üçgenin iç kenarı. İLE/VE Hipotenüs. )

( Descartes )

- AÇISAL HIZ ile/||/<> ÇİZGİSEL HIZ (İKİLİ KARŞILAŞTIRMA)

( Açısal hız radyan/saniye, çizgisel hız metre/saniyedir )

( Formül: ω=v/r İLE v=ωr )

- AÇISAL MOMENTUM ile/||/<> LİNEER MOMENTUM

( Açısal momentum dönme hareketi İLE lineer momentum öteleme hareketi )

( Formül: L = Iω = r × p İLE p = mv )

- AÇMAZ/ÇIKMAZ/...(PARADOKS) ile/ve/değil DÖNGÜ

- ACTION AT A DISTANCE ile/ve/||/<>/> BUTTERFLY EFFECT

- ACTİVİTY İLE PHENOTYPİC İLE TARGET ile/||/<> İLAÇ TARAMA STRATEJİLERİ

( İlaç keşif yaklaşımları. )

( Formül: IC₅₀ İLE EC₅₀ )

- ACTUARİAL MATHEMATİCS ile/||/<> PURE PROBABİLİTY

( Actuarial mathematics risk ve sigorta hesaplamaları için pratik uygulamalar yaparken İLE pure probability olasılığın kuramk matematik temelleridir )

( Formül: Life table analysis )

- ACUTE TRİANGLE ile/||/<> OBTUSE TRİANGLE

( Acute tüm açı <90°, obtuse bir açı >90°. )

( Formül: All acute İLE one obtuse angle )

- ADAPTASYON ile/||/<> AKLİMASYON

( Adaptasyon genetik İLE aklimasyon fenotipik uyumdur )

( Formül: Evrimsel İLE bireysel )

- ADAPTİF GRİD ile/||/<> UNİFORM GRİD

( Adaptif değişken çözünürlük, uniform sabit aralık. )

( Formül: AMR İLE sabit Δx )

- ADAPTİF RADYASYON ile/||/<> KONVERJANT EVRİM

( Adaptif bir ata çok niş, konverjant farklı ata benzer. )

( Formül: Diverge İLE converge )

- ADC İLE PROTAC İLE BİOCONJUGATE ile/||/<> İLAÇ KONJUGATLARI

( Click ile ilaç bağlama. )

( Formül: mAb-linker-drug )

- ADDİTİVE NUMBER THEORY ile/||/<> MULTİPLİCATİVE

( Additive toplama odak, multiplicative çarpma odak. )

( Formül: Toplam İLE çarpım )

- ADH ile/||/<> ALDOSTERON

( ADH su geri emilimi İLE aldosteron Na geri emilimi. )

( Formül: Water İLE sodium )

- ADHEZYON ile/ve/||/<>/>/< KOHEZYON ile/ve/||/<>/>/< KAPİLER ETKİ

( Sayın Haluk Berkmen'in yazısı için burayı tıklayınız... )

( )

(

- ADİ DİFERANSİYEL DENKLEM ile/||/<> KISMİ DİFERANSİYEL DENKLEM

( ODE tek bağımsız değişken, PDE çok bağımsız değişken )

( Formül: dy/dx = f(x iley) İLE ∂u/∂t = k∇²u )

- ADME İLE BİYOYARARLANIM İLE YARILANMA ile/||/<> İLAÇ FARMAKOKİNETİĞİ

( İlaç vücut içi hareketi. )

( Formül: t½ = 0.693/k )

- ADS/CFT YAZIŞMASI ile/||/<> KALİBRE/ÇEKİM DUALİTESİ

( AdS/CFT string kuramı ve alan kuramı arasında dualiteiken, kalibre/çekim dualitesi farklı boyutlarda etkileşimdir )

( Formül: Z_CFT = Z_string )

- ADSORPSİYON ile/||/<> ABSORPSİYON

( Adsorpsiyon yüzey İLE absorpsiyon hacim olayıdır )

( Formül: Yüzey tutunma İLE içe alma )

- AEROB İLE ANAEROB İLE FAKÜLTATİF ile/||/<> OKSİJEN GEREKSİNİMLERİ

( Mikroorganizmaların O2 ilişkisi. )

( Formül: O2 + 4e⁻ + 4H⁺ → 2H2O )

- AEROBİK BAKTERİLER ile/||/<> ANAEROBİK BAKTERİLER

( Oksijen gerektirir, oksijen var oluşunda yaşar. İLE Oksijensiz ortamda yaşar. [Bağırsak mikrobiyotasının çoğunluğu anaerobiktir. Oksijene maruz kalınca ölür]

Solunum ile enerji üretir. İLE Fermantasyon yapar.

Pasteur anaerobik bakterileri keşfetti. İLE Fermantasyon çalışmaları sırasında tanımladı. )

( Louis Pasteur tarafından 1861 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1822-1895) (Ülke: Fransa) (Alan: Biyoloji, Kimya) (Önemli katkıları: Mikrop teorisi, pastörizasyon, aşı geliştirme (kuduz, şarbon), spontan üreme teorisini çürüttü, fermantasyon süreçlerini açıkladı, antisepsi kavramını tıbba kazandırdı) )

- AEROBİK SOLUNUM ile/||/<> ANAEROBİK SOLUNUM

( Aerobik oksijen kullanır ve çok ATP üretir, anaerobik oksijensiz ve az ATP üretir )

( Formül: Aerobik: C₆H₁₂O₆ + 6O₂ → 6CO₂ + 6H₂O + 36ATP\nAnaerobik: C₆H₁₂O₆ → 2C₃H₆O₃ + 2ATP )

- AEROBİK ile/||/<> ANAEROBİK

( Aerobik oksijenli solunum İLE anaerobik oksijensiz solunumdur )

( Formül: 36 ATP İLE 2 ATP )

- AES İLE DES İLE CHACHA20 ile/||/<> SİMETRİK ŞİFRELEME

( Gizli anahtar şifreleme sistemleri. )

( Formül: SubBytes→ShiftRows→MixColumns )

- AFFERENT ile/||/<> EFFERENT

( Afferent merkeze doğru İLE efferent merkezden uzağadır )

( Formül: Duyu İLE motor )

- AFFİNE GEOMETRY ile/||/<> PROJECTİVE GEOMETRY

( Affine paralel korunur, projective sonsuz nokta eklenir. )

( Formül: Preserves parallel İLE adds infinity )

- AFİN İLE METRİK İLE TOPOLOJİK ile/||/<> GEOMETRİK ÖZELLİKLER

( Dönüşümler altında korunan özellikler. )

( Formül: Topolojik ⊃ Afin ⊃ Metrik )

- AFTÖZ ÜLSER (BEHÇET) ile/||/<> BASİT AFT

( Behçet hastalığındaki aftöz ülserler tekrarlayan ve çoklu İLE basit aft tek ve nadirdir. Behçet aftları sistemik hastalığın parçası İLE basit aft lokal irritasyondan kaynaklanır. Behçet aftları daha ağrılı ve uzun süreli iyileşir. )

( Hulusi Behçet tarafından 1937 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1889-1948) (Ülke: Türkiye) (Alan: Dermatoloji, İmmünoloji) (Önemli katkıları: Behçet hastalığını 1937 yılında tanımladı. Üçlü semptom kompleksini (ağız yaraları, genital yaralar, göz iltihabı) bir hastalık olarak ortaya koydu. İsmini taşıyan ilk Türk doktor.) )

- AGİNG BİOLOGY ile/||/<> DEVELOPMENTAL BİOLOGY

( Aging biology yaşlanma süreçlerini incelerken İLE developmental biology gelişim süreçlerini inceler )

( Formül: Senescence mechanisms )

- AĞIR METAL ile/||/<> ESANSİYEL METAL

( Ağır metal toksik Hg, Pb, esansiyel gerekli Fe, Zn. )

( Formül: Zehir İLE besin )

- AĞIRLIK MERKEZİ ile/||/<> MAKSİMUM YÖNTEMİ

( Durulama yöntemleri: Ağırlık merkezi (COG) alan ortalaması İLE maksimum yöntemi en yüksek üyelik değerini alır )

( Formül: x* = ∫xμ(x)dx / ∫μ(x)dx )

- AĞLAMAK ve/değil/yerine/<>/>< GÜLMEK :)

( Yalnız. VE/DEĞİL/YERİNE/<>/>< Herkesle birlikte. :) )

( Çocuklar, annesini/babasını yıkarken. İLE Anneler/babalar, çocuğunu yıkarken. )

(

ve/değil/yerine/<>/><

)

( Heraklitos. VE/DEĞİL/YERİNE/<>/>< Demokritos. )

- AGONİST İLE ANTAGONİST İLE PARTİAL AGONİST ile/||/<> İLAÇ-RESEPTÖR ETKİLEŞİMİ

( Farmakolojik etki türleri. )

( Formül: Response = Emax[A]/(EC50+[A]) )

- AGONİST ile/||/<> ANTAGONİST

( Agonist reseptörü aktive eder İLE antagonist bloke eder )

( Formül: Reseptör aktivasyonu İLE inhibisyon )

- AGOSTİC ETKİLEŞİM ile/||/<> HYDROGEN BONDİNG

( Agostic C-H→M 3c-2e, H-bonding klasik X-H···Y. )

( Formül: 3 merkezli İLE dipol )

- AHARONOV-BOHM ETKİSİ ile/||/<> HALL ETKİSİ

( AB kuantum faz etkisi, Hall klasik Lorentz kuvveti. )

( Formül: Φ = ∮A·dl İLE V_H = IB/nqt )

( Georg Ohm tarafından 1827 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1789-1854) (Ülke: Almanya) (Alan: Fizik) (Önemli katkıları: Ohm yasası, elektrik direnci) )

- AHARONOV-BOHM ETKİSİ ile/||/<> LORENTZ KUVVETİ

( Aharonov-Bohm etkisi potansiyelin fiziksel etkisini gösterirken İLE Lorentz kuvveti alanların doğrudan etkisidir )

( Formül: F = q(E + v×B) )

( Georg Ohm tarafından 1827 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1789-1854) (Ülke: Almanya) (Alan: Fizik) (Önemli katkıları: Ohm yasası, elektrik direnci) )

- AIMD İLE PIMD İLE RPMD ile/||/<> MOLEKÜLER DİNAMİK TÜRLERİ

( İleri MD simülasyon yöntemleri. )

( Formül: Nuclear quantum effects )

- AKIM ile/||/<> GERİLİM

( Akım elektron akışı İLE gerilim potansiyel fark )

( Formül: I = Q/t (amper) İLE V (volt) )

- AKLÎ BİLGİ ile NAKLÎ BİLGİ

- AKLÎ İLİM ile/ve/<> KEŞFÎ İLİM

- AKLÎ İLİMLER ile/ve/<> NAKLÎ İLİMLER

( )

- AKSİYOM ile/ve PARADİGMA

- AKSİYON POTANSİYELİ İLE DİNLENME POTANSİYELİ ile/||/<> SİNİR İLETİMİ

( Nöronların elektriksel durumları. )

( Formül: V = -70 mV → +30 mV )

- AKSİYON POTANSİYELİ ile/||/<> DİNLENME POTANSİYELİ

( İletim. İLE/||/<> Hazır bekleme durumu.

Geçici[+30mV] depolarizasyon. İLE/||/<> Sabit [-70mV] polarize. )

( Formül: +30mV İLE -70mV )

- AKSİYON POTANSİYELİ ile/||/<> GRADUAL POTANSİYEL

( Aksiyon tümü/hiçi, gradual kademeli. )

( Formül: All-or-none İLE graded )

- AKTİF BAĞIŞIKLIK ile/||/<> PASİF BAĞIŞIKLIK

( Aktif kendi üretimi, pasif hazır antikor. )

( Formül: Self-made İLE received )

- AKTİF GALAKTİK ÇEKİRDEK ile/||/<> NORMAL GALAKSİ ÇEKİRDEĞİ

( Aktif galaktik çekirdek parlak enerji salınımı İLE normal galaksi çekirdeği sönük merkezdir. Aktif çekirdek süper kütleli kara delik beslenme İLE devasa enerji üretir. Kuasarlar ve blazarlar aktif çekirdek İLE en parlak evren nesneleridir. )

- AKTİF İLE PASİF ile/||/<> İMMÜNİZASYON

( Bağışıklık kazandırma yöntemleri. )

( Formül: Bellek > Primer yanıt )

- AKTİNOMETRE İLE KUANTUM VERİMİ İLE BEER-LAMBERT ile/||/<> FOTOKİMYA ÖLÇÜMLERİ

( Fotokimyasal reaksiyon karakterizasyonu. )

( Formül: Φ = mol ürün/mol foton )

- AKTİVASYON ENERJİSİ ile/||/<> REAKSİYON ENTALPİSİ

( Aktivasyon başlangıç engeli, entalpi toplam enerji farkıdır )

( Formül: Ea İLE ΔH )

- AKTİVASYON İLE REAKSİYON İLE ÜRÜN İLE DENGE ile/||/<> KİMYASAL REAKSİYON EVRELERİ

( Bir kimyasal reaksiyonun başlangıcından dengeye kadar geçirdiği evreler. )

( Formül: K = [Ürün]/[Reaktan] )

- AKTİVATÖR ile/||/<> REPRESSOR

( Aktivatör gen açar İLE repressor gen kapatır. )

( Formül: Gene on İLE gene off )

- AKTİVİTE ile/||/<> KONSANTRASYON

( Aktivite etkin konsantrasyon İLE konsantrasyon nominal. )

( Formül: a = γc )

- AKUPUNKTUR ile/||/<> MODERN AĞRI TEDAVİSİ

( Akupunktur enerji meridyenlerine iğne batırma İLE modern tedavi ilaç ve cerrahi kullanır. )

( Çin Hekimleri tarafından -100 yılında keşfedildi/formüle edildi. )

- AKUSTİKÇİLER ile MATEMATİKÇİLER

( Gizi savunanlar. İLE Açıklığı savunanlar. )

- ALBERT EINSTEIN ve/||/<> CHARLIE CHAPLIN

( Sanatınızda en çok takdir ettiğim şey, evrensellik. Tek bir söz bile kullanmıyorsunuz fakat tüm dünya sizi anlıyor. VE/||/<> Doğru. Sizin ününüz daha da yüce! Tüm dünya size hayranlık duyuyor fakat kimse, dediğiniz hiçbir şeyi anlamıyor. )

( What I admire most about your art is that it is universal. You don't say any word and the whole world understands you. AND/||/<> But your glory is greater. The world admires you while no one understands you. )

- ALBERT EINSTEIN ve/||/<> KARL SCHWARZSCHILD

- ALBERT MICHELSON ile/ve/||/<> EDWARD MORLEY

( Michelson–Morley deneyi, fizik tarihinin en önemli ve ünlü deneylerinden biridir. 1887'de, Case Western Reserve Universitesi'nde yapılan deney, genel olarak eter kuramına karşı en büyük kanıt olarak düşünülür. )

- ALDEHİT ile/||/<> KETON

( Aldehit uç karbonil İLE keton orta karbonildir )

( Formül: R-CHO İLE R-CO-R )

- ALDOL REAKSİYONU ile/||/<> CLAİSEN KONDENZASYONU

( Aldol aldehit/keton C-C bağı, Claisen ester kondenzasyonudur. )

( Formül: Enolat + karbonil )

- ALEM İLE ŞUBE İLE SINIF İLE TAKIM İLE FAMİLYA ile/||/<> TAKSONOMİK HİYERARŞİ

( Canlı sınıflandırma seviyeleri. )

( Formül: Homo sapiens )

- ALEXANDER FRIEDMANN ve/||/<> GEORGES LEMAITRE

( Einstein'in denklemlerini, kozmolojik sabit olmadan çizen ve evrenin genişlediğini, kuramsal olarak kanıtlayan ilk kişidir. VE/||/<> Einstein'ın genel görelilik kuramından yararlanarak evrenin genişlediğini söyledi. )

( 16 Haziran 1888 - 16 Eylül 1925 VE/||/<> 17 Temmuz 1894 - 20 Haziran 1966 )

- ALFA BOZUNUMU ile/||/<> BETA BOZUNUMU

( Alfa He-4 çekirdeği yayar, beta elektron/pozitron yayar. )

( Formül: α: ⁴₂He İLE β: e⁻/e⁺ )

- ALFA ÇEŞİTLİLİK ile/||/<> BETA ÇEŞİTLİLİK

( Alfa lokal tür sayısı, beta habitatlar arası fark. )

( Formül: Nokta İLE karşılaştırma )

- ALFA İLE BETA İLE GAMA ile/||/<> BİYOÇEŞİTLİLİK ÖLÇEKLERİ

( Farklı mekansal ölçeklerde çeşitlilik. )

( Formül: γ = α × β )

- ALFA İLE BETA İLE GAMA ile/||/<> RADYASYON TÜRLERİ

( Üç temel radyoaktif bozunma türü. )

( Formül: α: ²³⁸U → ²³⁴Th + ⁴He )

- ALFA IŞIMASI ile/||/<> BETA IŞIMASI (İKİLİ KARŞILAŞTIRMA)

( Alfa helyum çekirdeği, beta elektron/pozitron yayımıdır )

( Formül: ⁴₂He İLE e⁻/e⁺ )

- ALFA ile/||/<> BOZUNMA

( Alfa bozunması kuantum tünel kuramı )

( George Gamow tarafından 1928 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1904-1968) (Ülke: Rusya-ABD) (Alan: Fizik) (Önemli katkıları: Büyük patlama teorisi, kuantum tünelleme) )

- ALFVEN DALGASI ile/||/<> EM DALGASI

( Alfven manyetik alan çizgileri boyunca, EM vakumda ışık hızıyla. )

( Formül: v_A = B/√(μ₀ρ) İLE c )

- ALFVÉN İLE SOUND İLE DRİFT ile/||/<> PLAZMA DALGALARI

( Plazmada yayılan dalga türleri. )

( Formül: vA = B/√(μ₀ρ) )

- ALGEBRAİC NUMBER ile/||/<> TRANSCENDENTAL

( Algebraic polinom kökü, transcendental değil. )

( Formül: Polynomial root İLE not )

- ALGI YANILSAMALARI'NDA:
MÜLLER-LYLER ve POGGENDORFF ve WUNDT ve ZOLLNER ve BOURDON

- ALGI ile/ve/||/<>/> OLAY ile/ve/||/<>/> OLGU

( Duyum. İLE/VE/||/<>/> Olumsal/keyfî. İLE/VE/||/<>/> Zorunluluk. Kavram. )

( Gövdenin işlevleri. İLE/VE/||/<>/> Zihnin işleri. İLE/VE/||/<>/> Aklın edimleri. )

( Olaylar değil olayları algılayış biçimimiz önemlidir[önceliklidir]. )

- ALKALİ METALLER ile/||/<> TOPRAK ALKALİ METALLER

( Alkali 1A grubu +1 yük, toprak alkali 2A grubu +2 yük )

( Formül: M → M⁺ + e⁻ (alkali) İLE M → M²⁺ + 2e⁻ (toprak alkali) )

- ALKAN İLE ALKEN İLE ALKİN İLE AREN ile/||/<> HİDROKARBON SINIFLARI

( Sırasıyla tekli, çiftli, üçlü bağlı doymuş/doymamış ve aromatik hidrokarbonlardır. )

( Formül: CₙH₂ₙ₊₂ İLE CₙH₂ₙ İLE CₙH₂ₙ₋₂ İLE C₆H₆ )

- ALKAN ile/||/<> ALKEN

( Alkan tekli bağ (doymuş) İLE alken çift bağ (doymamış) )

( Formül: C-C İLE C=C )

- ALKİL ile/||/<> ARİL

( Alkil doymuş hidrokarbon İLE aril aromatik gruptur )

( Formül: CH₃- İLE C₆H₅- )

- ALKOL İLE ALDEHİT İLE KETON İLE KARBOKSİLİK ASİT İLE ESTER İLE AMİT ile/||/<> OKSİJENLİ ORGANİK BİLEŞİKLER

( Karbon-oksijen bağı içeren temel işlevsel gruplar ve aralarındaki ilişkiler. )

( Formül: R-OH → R-CHO → R-COOH )

- ALKOL ile/||/<> DAMITMA

( Alkolün damıtılması ve saflaştırılması )

( Razi tarafından 875 yılında keşfedildi/formüle edildi. (854-925) (Ülke: Rey) (Alan: kimya) (Önemli katkıları: Alkol damıtması, sülfürik asit, tıp ve kimya) )

- ALKOL ile/||/<> ETER

( Alkol -OH grubu içerir İLE eter R-O-R yapısındadır )

( Formül: R-OH (Alkol)\nR-O-R' (Eter)\nCnH₂n+₁OH (Genel alkol formülü) )

( Al-Razi tarafından 900 yılında keşfedildi/formüle edildi. (854-925) (Ülke: İslam Dünyası) (Alan: Tıp, Kimya) (Önemli katkıları: Tıp ansiklopedileri, alkol damıtma) )

- ALLELOPATİ ile/||/<> İNTERFERANS

( Allelopati kimyasal inhibe, interferans fiziksel. )

( Formül: Toksik İLE direkt )

- ALLOPATRİC İLE SYMPATRİC İLE VİCARİANCE ile/||/<> DAĞILIM PATTERNLERİ

( Tür dağılım mekanizmaları. )

( Formül: Biogeographic realms )

- ALLOPATRİK İLE SİMPATRİK İLE PARAPATRİK ile/||/<> TÜRLEŞME MODELLERİ

( Yeni türlerin oluşum mekanizmaları. )

( Formül: Gen akışı: Allo < Para < Sim )

- ALLOPATRİK TÜRLEŞME ile/||/<> SİMPATRİK TÜRLEŞME

( Allopatrik coğrafi izolasyon, simpatrik aynı bölgede )

( Formül: Coğrafi bariyer (allopatrik) İLE poliplodi (simpatrik) )

- ALLOPATRİK ile/||/<> SİMPATRİK

( Allopatrik coğrafi izolasyon İLE simpatrik aynı bölgede türleşmedir )

( Formül: Ayrı İLE birlikte )

- ALLOPOLYPLOİDİ ile/||/<> AUTOPOLYPLOİDİ

( Allopolyploidi farklı türlerden kromozom setiyken İLE autopolyploidi aynı türden çoklu kromozom setidir )

( Formül: Hibrit speciation )

- ALLOSTERİK ENZİM ile/||/<> MİCHAELİAN ENZİM

( Allosterik sigmoidal kooperatif, Michaelian hiperbolik basit. )

( Formül: Hill n>1 İLE n=1 )

- ALLOSTERİK ile/||/<> KOMPETİTİF

( Allosterik başka yere bağlanma İLE kompetitif aynı yerde yarışma. )

( Formül: Konformasyon İLE yarışma )

- ALLOTROP ile/||/<> İZOMER

( Allotroplar aynı elementin farklı formları, izomerler aynı formülün farklı yapıları )

( Berzelius tarafından 1838 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1779-1848) (Ülke: İsveç) (Alan: Kimya) (Önemli katkıları: Kimyasal semboller, kataliz) )

- ALMAN:
İDEALİZMİ ile ROMANTİZMİ

- ALONZO CHURCH ve/||/<> ALLEN TURING

- ALPHA İLE BETA İLE GAMMA İLE NEUTRON ile/||/<> RADYASYON TÜRLERİ

( İyonlaştırıcı radyasyon çeşitleri. )

( Formül: α: 2p+2n )

- ALPHA İLE BETA İLE THETA İLE DELTA İLE GAMMA ile/||/<> BEYİN DALGALARI

( EEG frekans bantları. )

( Formül: f = 8-13 Hz (alpha) )

- ALT GEZEGENLER ile/ve/||/<> ÜST GEZEGENLER

( Merkür ve Venüs. İLE/VE/||/<> Mars, Jüpiter, Satürn. )

- ALTERNATİF SPLİCİNG ile/||/<> POLİADENİLASYON

( Alternatif splicing çoklu mRNA İLE poliadenilasyon 3 kuyruk. )

( Formül: Multiple mRNAs İLE 3-prime processing )

- ALTERNATÖR ile/||/<> DİNAMO (İKİLİ KARŞILAŞTIRMA)

( Alternatör AC, dinamo DC üretir )

( Formül: AC jeneratör İLE DC jeneratör )

- ALTIN ORAN ve/||/<>/> TEKRARLAYAN ALTIN ORAN

- ALTIN ORAN ve YAŞAMSALLIK

( GOLDEN PROPORTION/RATIO/MEAN/SECTION and VITALITY )

- ALTRUİSM İLE KİN SELECTİON İLE RECİPROCAL ile/||/<> SOSYAL EVRİM

( İşbirliği evrimi. )

( Formül: Inclusive fitness )

- ALVEOLAR ile/||/<> BRONŞİAL

( Alveolar gaz değişimi İLE bronşial hava taşıma. )

( Formül: Exchange İLE conduction )

- AMBİDENTAT ile/||/<> KÖPRÜ LİGAND

( Ambidentat iki farklı atom SCN⁻, köprü iki metal μ-Cl. )

( Formül: Linkage İLE bridging )

- AMFOTER ile/||/<> NÖTR

( Amfoter hem asit hem baz İLE nötr ne asit ne bazdır )

( Formül: Al(OH)₃ İLE H₂O )

- AMİNO ASİT İLE PEPTİT İLE POLİPEPTİT İLE PROTEİN ile/||/<> PROTEİN HİYERARŞİSİ

( Proteinlerin yapı taşlarından işlevsel moleküle kadar organizasyon seviyeleri. )

( Formül: R-CH(NH₂)-COOH )

- AMNİOTA ile/||/<> ANAMNİOTA

( Amniota amniyon zarı İLE anamniota yok. )

( Formül: Amniotic egg İLE aquatic )

- AMORF İLE KRİSTAL İLE KUASİKRİSTAL ile/||/<> KATI DÜZEN TÜRLERİ

( Atomik düzenleme seviyelerine göre katılar. )

( Formül: Penrose döşeme )

- AMORF POLİMER ile/||/<> KRİSTALİN POLİMER

( Amorf düzensiz saydam, kristalin düzenli opak. )

( Formül: PS İLE HDPE )

- AMPA İLE NMDA İLE KAİNATE ile/||/<> GLUTAMAT RESEPTÖRLERİ

( Farklı glutamat reseptör türleri. )

( Formül: Mg²⁺ blok (NMDA) )

- AMPER ile/||/<> YASASI

( Ampere yasası İLE elektrik akım birimi )

( André-Marie Ampère tarafından 1827 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1775-1836) (Ülke: Fransa) (Alan: Fizik, Matematik) (Önemli katkıları: Elektrodinamik, amper birimi) )

- AMPERE YASASI ile/||/<> FARADAY YASASI

( Ampere akımın manyetik alanı, Faraday değişen manyetik alanın elektromotor kuvveti )

( Formül: ∮B·dl = μ₀I İLE ε = -dΦ_B/dt )

( Michael Faraday tarafından 1831 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1791-1867) (Ülke: İngiltere) (Alan: Fizik, Kimya) (Önemli katkıları: Elektromanyetik indüksiyon, elektroliz) )

- AMPİRİK/EMPİRİK[İng. < EMPIRICAL] değil/yerine/= DENEYSEL/DENEYİMSEL, GÖRGÜL / DOLAYSIZCA

- AMU ile/ve/= DALTON

( AMU ve DALTON aynı birimdir. )

( Nötron ve protonun kütleleri yaklaşık bir dalton'dur. [Bir elektronun kütlesi nötron ya da protonun kütlesinin 1/2.000'i kadar olduğu için, atomun toplam kütlesi hesaplanırken, bu miktar ihmal edilir.] )

( DALTON YASASI: Bir ideal gaz karışımının toplam basıncı, karışımı oluşturan gazların kısmî basınçlarının toplamına eşittir. )

- ANA KOL İLE KIRMIZI DEV İLE BEYAZ CÜCE ile/||/<> YILDIZ EVRİM AŞAMALARI

( Yıldızların yaşam döngüsü aşamaları. )

( Formül: M < 1.4 M☉ → Beyaz cüce )

- ANA KOL ile/||/<> DEV KOLU

( Ana kol H füzyonu dengede İLE dev kolu He füzyonu genişleme. )

( Formül: H→He İLE He→C )

- ANABELİAN GEOMETRY ile/||/<> CLASSİCAL GALOİS THEORY

( Anabelian geometry cebirsel eğrileri Galois grubuyla yeniden inşa ederken İLE classical Galois theory alan genişlemelerini inceler )

( Formül: Geometric fundamental group )

- ANABOLİZMA ile/||/<> KATABOLİZMA

( Anabolizma yapım İLE katabolizma yıkım reaksiyonlarıdır )

( Formül: Protein sentezi İLE sindirim )

- ANADOLU NEOLİTİĞİ ile/||/<> MEZOPOTAMYA NEOLİTİĞİ

( Anadolu Neolitiği MÖ 9000'de yerleşik İLE Mezopotamya Neolitiği MÖ 8000'de gelişti. Anadolu kuru tarım İLE Mezopotamya sulama tarımı yaptı. Göbeklitepe Anadolu'nun İLE Mezopotamya'dan önce gelişmiş kültür merkezini gösterir. )

( Klaus Schmidt tarafından 1995 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1953-2014) (Ülke: Almanya) (Alan: Arkeoloji) (Önemli katkıları: Göbeklitepe'yi keşfetti ve kazılarını yönetti (1995-2014), Neolitik Devrim teorilerini değiştirdi, tapınak-yerleşim önceliği hipotezi) )

- ANAFAZ ile/||/<> TELOFAZ

( Anafaz kromozom ayrılma İLE telofaz çekirdek reform. )

( Formül: Separasyon İLE reform )

- MANTIK:
| ANALİTİK APRIORI >< SENTETİK APRIORI | ile/ve/||/<>/> SENTETİK APOSTERIORI

( Mantık. İLE/VE/||/> Matematik. İLE/VE/||/<>/> Fizik. )

- ANALİTİK İLE ORGANİK İLE İNORGANİK İLE FİZİKOKİMYA ile/||/<> KİMYA DALLARI

( Kimyanın ana alanları. )

( Formül: Interdisipliner alan )

- ANALİTİK ile/ve/||/<>/> SENTETİK

( İkili. İLE/VE/||/<>/> Üçlü. )

( [bilgiyi] Genişletmiyorsa. İLE/VE/||/<>/> Genişletiyorsa. )

( Apriori. İLE/VE/||/<>/> Aposteriori. )

- ANALİZ ile/||/<> SENTEZ

( Analiz parçalara ayırma İLE sentez birleştirme yöntemidir )

( Descartes tarafından 1637 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1596-1650) (Ülke: Fransa) (Alan: Felsefe, Matematik) (Önemli katkıları: Kartezyen koordinat sistemi, cogito ergo sum) )

- ANALOG İLE DİGİTAL İLE VARİATİONAL ile/||/<> KUANTUM SİMÜLASYON

( Kuantum sistemleri simüle etme. )

( Formül: H_sim ≈ H_target )

- ANALYTİC FUNCTİON ile/||/<> HARMONİC FUNCTİON

( Analytic kompleks türev, harmonic Laplace=0. )

( Formül: Complex differentiable İLE Δu=0 )

( Pierre-Simon Laplace tarafından 1799 yılında keşfedildi/formüle edildi. )

- ANALYTİCAL CHEMİSTRY ile/||/<> PREPARATİVE CHEMİSTRY

( Analytical chemistry bileşenlerin analiz ve ölçümünü yaparken İLE preparative chemistry büyük miktarda saflaştırma yapar )

( Formül: Quantitative analysis )

- ANÂSIR-I ERBA'ANIN YEDİ TABAKASI

( * ATEŞ TABAKASI(TABAKA-İ NÂRİYYE)
* DUHANİYE TABAKASI(TABAKA-İ DUHÂNİYYE)
* ZEMHERİYYE TABAKASI(TABAKA-İ ZEMHERİYYE)
* BUHARİYYE TABAKASI(TABAKA-İ BUHÂRİYYE)
* SU TABAKASI(TABAKA-İ MÂİYYE)
* TİNİYYE TABAKASI(TABAKA-İ TİNİYYE)
* HÂLİS TOPRAK TABAKASI(TABAKA-İ HÂLİSE) )

- ANDERSON İLE MOTT İLE PEİERLS ile/||/<> FAZ GEÇİŞLERİ

( Farklı lokalizasyon ve geçiş mekanizmaları. )

( Formül: ξ ∝ |E - Ec|⁻ν )

- ANDREI KOLMOGOROV

( S = klogW )

- ANEUPLOİD ile/||/<> POLYPLOİD

( Aneuploid kromozom eksik/fazla İLE polyploid katları. )

( Formül: Anormal İLE 3n İLE 4n )

- ANGULAR OVERLAP MODEL ile/||/<> KRİSTAL ALAN

( AOM ligand orbital overlap, CFT nokta yük. )

( Formül: Kovalent İLE iyonik )

- ANIMA MOTRIX ile/ve/||/<>/> VIS MOTRIX

- ANİMİZM ile/||/<> POLİTEİZM

( Animizm doğa güçlerine ruh atfı İLE politeizm çok tanrılı inanç sistemidir. Animizm avcı-toplayıcı İLE politeizm tarımsal toplumların inancıdır. Göbeklitepe hayvan sembolleri animizm İLE Çatalhöyük ana tanrıça figürleri politeizm geçişini gösterebilir. )

- ANİONİC POLİMERİZASYON ile/||/<> CATİONİC

( Anyonik elektron verici, katyonik elektron çekici. )

( Formül: BuLi İLE BF₃ )

- ANJİOGENEZ İLE METASTAZ İLE EMT ile/||/<> KANSER SÜREÇLERİ

( Kanserin yayılma mekanizmaları. )

( Formül: VEGF → Anjiogenez )

- ANJİOGENEZ ile/||/<> VASKULOGENEZ

( Anjiogenez mevcut tan dal İLE vaskulogenez yeni oluşum. )

( Formül: Dal İLE de novo )

- ANLAM ve/<> TARİH ve/<> DİL

( MEANING/SENSE and/<> HISTORY and/<> LANGUAGE )

- ANOT İLE KATOT İLE ELEKTROLİT ile/||/<> ELEKTROKİMYASAL BİLEŞENLER

( Elektrokimyasal hücrenin temel parçaları. )

( Formül: Anot: Zn → Zn²⁺ + 2e⁻ )

- ANOT ile/||/<> KATOT

( Anotta oksitlenme İLE katotta indirgenme olur )

( Formül: Oksidasyon İLE redüksiyon )

- ANOVA ile/||/<> REGRESSİON

( ANOVA grup ortalama karşılaştırma İLE regression ilişki modelleme. )

( Formül: Group comparison İLE relationship modeling )

- ANSİKLOPEDİ ile/||/<> BİLİM

( Marifetname İLE dönemin bilimsel bilgilerini toplayan ansiklopedi )

( Erzurumlu İbrahim Hakkı tarafından 1756 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1703-1780) (Ülke: Osmanlı/Erzurum) (Önemli katkıları: Marifetname, ansiklopedik eser) )

- ANTİ-TNF TEDAVİSİ (BEHÇET) ile/||/<> KONVANSİYONEL İMMÜNSÜPRESİF TEDAVİ

( Anti-TNF biyolojik ajan İLE konvansiyonel tedavi klasik immünsüpresiflerdir. Anti-TNF hedefli tedavi İLE konvansiyonel geniş immünsüpresyon yapar. Anti-TNF dirençli Behçette etkili İLE daha pahalı ve enfeksiyon riski taşır. )

( Hulusi Behçet tarafından 1937 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1889-1948) (Ülke: Türkiye) (Alan: Dermatoloji, İmmünoloji) (Önemli katkıları: Behçet hastalığını 1937 yılında tanımladı. Üçlü semptom kompleksini (ağız yaraları, genital yaralar, göz iltihabı) bir hastalık olarak ortaya koydu. İsmini taşıyan ilk Türk doktor.) )

- ANTİBİYOTİK TEDAVİSİ ile/||/<> PROBİYOTİK TEDAVİSİ

( Antibiyotik bakterileri öldürür İLE probiyotik yararlı bakterileri ekler. Antibiyotik mikrobiyotayı bozar İLE probiyotik mikrobiyotayı dengeler. Antibiyotik geniş spektrumlu İLE probiyotik seçici etkilidir. )

( Alexander Fleming tarafından 1928 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1881-1955) (Ülke: İskoçya) (Alan: Biyoloji, Tıp) (Önemli katkıları: Penisilin keşfi) (Nobel: 1945) )

- ANTİFERROMANYETİK ile/||/<> FERRİMANYETİK

( Antiferro zıt spin iptal, ferri farklı büyüklük net. )

( Formül: TN İLE TC )

- ANTİJEN ile/||/<> ANTİKOR

( Antijen yabancı madde İLE antikor savunma proteinidir )

( Formül: Virüs proteini İLE IgG )

- ANTİK İLE KLASİK İLE MODERN İLE ÇAĞDAŞ ile/||/<> MATEMATİK TARİHSEL DÖNEMLERİ

( Matematiğin tarihsel gelişimi. )

( Formül: Milenyum problemleri )

- ANTİK YUNAN'DA:
HELEN DÖNEMİ ile/ve/<> HELENİSTİK DÖNEM ile/ve/<> ROMA DÖNEMİ

( M.Ö. VI. - IV. yy. İLE/VE/<> M.Ö. IV. - I. yy. İLE/VE/<> M.S. I. - V. yy. )

( )

- ANTİMATTER ile/||/<> MATTER

( Antimatter zıt yüklü parçacıklarken İLE matter normal pozitif/nötr yüklü parçacıklardır )

( Formül: CP violation )

- ANTİSEPSİ ile/||/<> ASEPSİ

( Antisepsi mikroorganizmaları öldürme İLE asepsi mikroorganizmaların ortama girmesini önlemedir. Antisepsi kimyasal maddeler kullanır İLE asepsi steril teknikler kullanır. Lister antiseptik cerrahi başlattı İLE modern cerrahi ikisini de kullanır. )

( Joseph Lister tarafından 1867 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1827-1912) (Ülke: İngiltere) (Alan: Cerrahi, Antisepsi) (Önemli katkıları: Antiseptik cerrahi teknikleri, karbolik asit kullanımı, Pasteur mikrop teorisini cerrahiye uyguladı) )

- ANTOINE LAVOISIER ve/||/<>/> DIMITRIY MENDELEYEV

( 26 Ağustos 1743 - 08 Mayıs 1794 ve/||/<>/> 08 Şubat 1834 - 02 Şubat 1907 )

- ANYONİC İSTATİSTİK ile/||/<> FERMİ-DİRAC İSTATİSTİK

( Anyonic istatistik iki boyutta fraksiyonel istatistikken, Fermi-Dirac üç boyutta antadetrik istatistiktir )

( Formül: e^{iπθ} )

( Paul Dirac tarafından 1928 yılında keşfedildi/formüle edildi. )

- AORT ile/||/<> VENA KAVA

( Aort arteryal çıkış İLE vena kava venöz dönüş. )

( Formül: Outflow İLE inflow )

- APOENZİM ile/||/<> HOLOENZİM

( Apoenzim protein kısmı İLE holoenzim kofaktörlü tam. )

( Formül: Eksik İLE tam )

- APOLLONIUS ve/||/<> HIPPARKUS ve/||/<> BATLAMYUS ve/||/<> İBN ŞATIR ve/||/<> NASREDDİN TUSİ

- APOMORF ile/||/<> PLEZİOMORF

( Apomorf türetilmiş yeni İLE pleziomorf atsal eski. )

( Formül: Derived İLE ancestral )

- APOMORFİ ile/||/<> PLESİOMORFİ

( Apomorfi türemiş İLE plesiomorfi ilkel karakterdir )

( Formül: Yeni İLE eski )

- APOPTOSİS İLE NECROSİS İLE AUTOPHAGY İLE PYROPTOSİS ile/||/<> HÜCRE ÖLÜM YOLLARI

( Farklı hücre ölüm mekanizmaları. )

( Formül: Caspase 3/7 → apoptoz )

- APOPTOZ İLE NEKROZ İLE OTOFAJİ ile/||/<> GÖZE ÖLÜM YOLLARI

( Gözelerin farklı ölüm mekanizmaları. )

( Formül: Caspase 3 → DNA fragmantasyonu )

- APOPTOZ ile/||/<> NEKROZ

( Apoptoz programlı ve kontrollü İLE nekroz kontrolsüz ve inflamatuar )

( Formül: Kaspaz kaskadı (apoptoz) İLE ATP tükenmesi (nekroz) )

- APOTHEM ile/||/<> RADİUS

( Apothem merkez-kenar mesafe İLE radius merkez-köşe mesafe. )

( Formül: Center to side İLE center to vertex )

- APPLİED MATHEMATİCS ile/||/<> PURE MATHEMATİCS

( Applied mathematics gerçek dünya problemlerine matematik uygulamalarken İLE pure mathematics soyut matematik kuramların geliştirilmesidir )

( Formül: Mathematical modeling )

- ARALARINDA ASAL ile/||/<> ORTAK BÖLEN

( Aralarında asal OBEB=1 İLE ortak bölen >1 ortak faktör. )

( Formül: gcd(a ileb) = 1 İLE gcd(a ileb) > 1 )

- ARAŞTIRMA ile/ve GÖZLEM

( RESEARCH vs./and OBSERVATION )

- ARAŞTIRMA ile İNCELEME ile ÇÖZÜMLEME/ANALİZ

( TA'MÎK[Ar. < UMK | çoğ. TA'MÎKÂT]: Derinleştirme, derin kazma. | Esasına varacak biçimde araştırma, inceleme. )

- ARAŞTIRMA/ÇALIŞMA DÖNEMLERİNDE:
KULUÇKA ile/ve/||/<>/> BELGE TOPLAMA ile/ve/||/<>/> OLGUNLAŞTIRMA(OKUMA) ile/ve/||/<>/> YAZMA

- ARC LENGTH ile/||/<> CHORD LENGTH

( Arc eğri boyunca uzunluk, chord doğru mesafe. )

( Formül: Curved İLE straight distance )

- ARCHAEA ile/||/<> BACTERİA

( Archaea ekstrem ortam İLE bacteria normal. )

( Formül: Extremophile İLE common )

- ARISTO VE İBNİ SİNÂ VE IMMANUEL KANT ile/ve ARISTO VE İBNİ SİNÂ VE KUTBUTTİN RÂZÎ VE IMMANUEL KANT

- ARİSTO ile/ve/||/<>/> EINSTEIN

- ARİSTOTELES ASTRONOMİSİ ile/ve BATLAMYUS KOZMOLOJİSİ[astronomisi değildir!]

- ARİSTOTELES ve/||/<> DEMOKRİTOS

- ARİSTOTELES ile/||/<> YORUM

( Aristoteles felsefesinin yorumlanması )

( İbn Rüşd (Averroes) tarafından 1180 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1126-1198) (Ülke: Endülüs) (Önemli katkıları: Aristoteles yorumları, felsefe ve tıp çalışmaları) )

- ARİTHMETİC GEOMETRY ile/||/<> DİOPHANTİNE GEOMETRY

( Arithmetic geometry sayı kuramı ve cebirsel geometri birleşimiyken İLE Diophantine geometry rasyonel nokta problemleri üzerine odaklanır )

( Formül: Heights and L-functions )

- ARİTMETİK İLE GEOMETRİK İLE HARMONİK ile/||/<> DİZİ TÜRLERİ

( Sayı dizisi çeşitleri. )

( Formül: an = a1 + (n-1)d )

- ARİTMETİK ORTALAMA ile/||/<> GEOMETRİK ORTALAMA

( Aritmetik toplam/n, geometrik n.kök(çarpım) )

( Formül: Σ/n İLE ⁿ√(Π) )

- ARİTMETİK ile/ve/değil CEBİR ile/ve/değil GEOMETRİ

( Zaman. İLE/VE/DEĞİL Zemin/mekân. )

( ... İLE/VE/DEĞİL Aksiyomatik olarak kurulan ilk ilim. )

( ... İLE/VE/DEĞİL Dengeyi/itidali simgeler. )

( Geometri, mekânın yorumudur. )

( [not] ARITHMETIC vs./and/||/<>/< ALGEBRA
ALGEBRA instead of ARITHMETIC )

- ARİTMETİK ile/ve/||/<> LOGARİTMA[Yun.]

( ... İLE/VE/||/<> Büyük çarpmaları, bölmeleri, kök ve kuvvet alışlarını yapabilmek için bulunan bir yol. Biri geometrik, öbürü aritmetik olarak kurulan iki sayı dizisinden, aritmetik olanın her sayısı, karşılaştığı geometrik sayının logaritmasıdır. [1=0 | 10=1 | 100=2 | 1000=3 | 10.000=4 vb.] )

( ... İLE/VE/||/<> Çok büyük ve çok küçük olan sayılarla yapılacak işlemlerde kullanılır.
[Uzay bilimlerinde, bileşik faiz ve koordinat hesaplamalarında, deprem ve ses şiddetinin hesaplamalarında, kimyada pH hesabında, matematiksel konumu belirli olan iki nokta arasındaki uzaklığın hesaplanmasında ve bakterilerin çoğalma hızının hesaplanmasında kullanılır.]
[İlk kez, John Napier tarafından kullanılmıştır.] )

- ARITMOS ile/ve MEGETHOS

( Adet. İLE/VE Mikdar. )

( Sayılar kuramı. İLE/VE Geometrik cebir. )

( Hermes/Hermetik. İLE/VE Phytagoras/Pisagor. )

- ARKEOLOJİ ileve/||/<> BİYOLOJİ

( ARCHAEOLOGY vs./and/||/<> BIOLOGY )

- ARNO PENZIAS ve/||/<> ROBERT WILSON

- AROMATİK İLE ANTİAROMATİK İLE NONAROMATİK ile/||/<> AROMATİKLİK DURUMLARI

( Halkalı moleküllerin elektron delokalizasyon durumları. )

( Formül: 4n+2 π elektron )

- AROMATİKLİK ile/||/<> ANTİAROMATİKLİK

( Aromatik 4n+2 π elektronu kararlı, antiaromatik 4n π elektronu kararsız )

( Formül: Hückel kuralı: 4n+2 (aromatik) İLE 4n (antiaromatik) )

- ARPES İLE STM İLE NEUTRON ile/||/<> DENEYSEL TEKNİKLER

( Yoğun madde karakterizasyon yöntemleri. )

( Formül: ΔE·Δt ≥ ℏ/2 )

- ARRHENİUS DENKLEMİ ile/||/<> EYRİNG DENKLEMİ

( Arrhenius k=Ae^(-Ea/RT), Eyring geçiş durumu kuramı. )

( Formül: Ea İLE ΔH‡ İLE ΔS‡ )

( Svante Arrhenius tarafından 1887 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1859-1927) (Ülke: İsveç) (Alan: Kimya) (Önemli katkıları: Elektrolit teorisi, Arrhenius denklemi) (Nobel: 1903) )

- ARRHENİUS İLE EYRİNG İLE MARCUS ile/||/<> KİNETİK KURAMLER

( Reaksiyon hızlarını açıklayan kuramlar. )

( Formül: k = Ae^(-Ea/RT) )

( Svante Arrhenius tarafından 1887 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1859-1927) (Ülke: İsveç) (Alan: Kimya) (Önemli katkıları: Elektrolit teorisi, Arrhenius denklemi) (Nobel: 1903) )

- ARŞİMET(ARCHIMEDES):
KATISI ile/ve/||/<> SAYISI ile/ve/||/<> YASASI

( Hepsinin aynı tipte ve çok yüzlü açılarının eşit olması gerekmediği halde, yüzlerinin hepsi de düzenli çokgenler olan 13 olası katıdan biri. İLE/VE/||/<> Yerçekim gücünün ağdalılık gücüne oranını veren, boyutsuz sayılar öbeğinden biri. İLE/VE/||/<> Bir sıvı içine daldırılmış olan bir nesne, batan bölümünün hacmi kadar sıvının ağırlığına eşit bir güçle yukarı doğru itilir. )

- ARTER/ARTERİA ile/||/<> VEN

( Arter kalpten uzaklaştırır, ven kalbe getirir )

( Formül: Oksijence zengin/fakir )

- ARTİFİCİAL PHOTOSYNTHESİS ile/||/<> NATURAL PHOTOSYNTHESİS

( Artificial photosynthesis sentetik sistemle güneş enerjisi dönüşümüken İLE natural photosynthesis bitkilerin doğal fotosentez sürecidir )

( Formül: Water splitting )

- ASAL İLE YARIASAL İLE BİLEŞİK İLE MÜKEMMEL İLE ARKADAŞ ile/||/<> ÖZEL SAYI TÜRLERİ

( Sayı kuramınde özel özelliklere sahip tam sayı sınıfları. )

( Formül: σ(n) = 2n (mükemmel) )

- ASAL SAYI ile/||/<> ARALARINDA ASAL

( Asal sayı sadece 1 ve kendisine bölünürken İLE aralarında asal sayıların OBEB'i 1'dir )

( Formül: OBEB(a ileb) = 1 ⟹ a ve b aralarında asal\nπ(n) ~ n/ln(n) (Asal sayı teoremi) )

- ASAL SAYI ile/||/<> BİLEŞİK SAYI

( Asal sayılar sadece 1 ve kendisine bölünür İLE bileşik sayılar başka bölenleri vardır )

( Formül: p asal ⇔ d|p ⇒ d=1 veya d=p )

- ASCOMYCOTA İLE BASİDİOMYCOTA İLE ZYGOMYCOTA ile/||/<> MANTAR ŞUBELERİ

( Mantar krallığı ana grupları. )

( Formül: Hifa → miselyum )

- AŞİL İLE KAPLUMBAĞA PARADOKSU ile/||/<> HAREKET PARADOKSU

( Aşil paradoksu yavaş gidene yetişememe İLE hareket paradoksu sonsuz bölmenin sonucudur. Zenon Aşil kaplumbağaya yetişemez çünkü sonsuz adım gerekir İLE bu hareketin mantıksal analizini sorgular. Modern matematik limit kavramı ile çözüldü. )

( Zenon (Elea) tarafından -450 yılında keşfedildi/formüle edildi. (-490--430) (Ülke: Antik Yunan) (Alan: Felsefe, Mantık) (Önemli katkıları: Zenon paradoksları (Aşil ve kaplumbağa, ok paradoksu), hareket ve bölünebilirlik paradoksları) )

- AŞINIM/KOROZYON/CORROSION[İng.] ile/ve TERSİNEMEZLİK/ENTROPİ/ENTROPY[İng.]

( Tersinemezlik, nesnel zamanı kurar. )

- AŞIRI GERİLİM ile/||/<> DENGE POTANSİYELİ

( Aşırı gerilim kinetik kayıp η, denge termodinamik Nernst. )

( Formül: η = E - Eeq )

- ASİT ile/||/<> BAZ

( Asitler proton (H+) veren İLE bazlar ise proton alan maddelerdir. )

( pH = -log[H^+] )

( Cabir ibn Hayyan (Geber) | 780 | Orta Çağ | Kimyanın babası, deneysel yöntemi geliştirdi (1859 - 1927) (Ülke: İsveç) (Alan: Kimya) (Önemli katkıları: Elektrolit teorisi, Arrhenius denklemi) (Nobel: 1903) )

- ASİT ile/||/<> BAZ

( Asitler proton (H+) veren İLE bazlar ise proton alan maddelerdir. )

( Formül: pH = -log[H^+] )

( Cabir ibn Hayyan (Geber) tarafından 780 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1859-1927) (Ülke: İsveç) (Alan: Kimya) (Önemli katkıları: Elektrolit teorisi, Arrhenius denklemi) (Nobel: 1903) )

- NİCELİK:
ASLÎ ile/ve/||/<> ARIZÎ

( ... İLE/VE/||/<> Türemiş nicelikler. )

- ASOSİYATİF ile/||/<> DİSOSİYATİF

( Asosiyatif 7 koordinat ara İLE disosiyatif 5 koordinat. )

( Formül: A İLE D mekanizma )

- ASTRONOMİ ile/ve/||/<> KOZMOLOJİ

( Nicelik. İLE/VE/||/<> Nitelik. )

( ASTRONOMY vs. COSMOLOGY )

- ASTRONOMİ MODELLERİ

( Astronomi modellerini görmek için burayı tıklayınız... )

- ASTRONOMİ'DE:
GÖZLEMLERİN DÜZELTİLMESİ ile/ve İLKELERİN DÜZELTİLMESİ

( ... İLE/VE * Metafizik * Fizik * Matematik ile. )

- ASYMMETRİC SYNTHESİS ile/||/<> RACEMİC SYNTHESİS

( Asymmetric synthesis tek enantiomer üretirken İLE racemic synthesis iki enantiomeri eşit miktarda üretir )

( Formül: Chiral catalyst )

- ASYMPTOTİC SAFETY ile/||/<> RENORMALİZATİON

( Asymptotic safety kuantum gravityda UV tamamlanma sağlarken İLE renormalization divergansları kaldırır )

( Formül: β(g) = 0 )

- ATAKTİK İLE İZOTAKTİK İLE SİNDİYOTAKTİK ile/||/<> POLİMER TAKTİSİTESİ

( Yan grupların uzaysal düzeni. )

( Formül: Kristallik: Iso > Syndio > Ataktik )

- ATENYASYON ile/||/<> RİBOSWİTCH

( Atenyasyon transkripsiyon dur İLE riboswitch mRNA yapı. )

( Formül: Transcription termination İLE mRNA structure )

- ATLAS[İlk omur]:
İNSANDA ve TARİHTE/MİTOLOJİDE

( Kafatasını taşır. VE Aklı taşır. )

- ATOM ÇEKİRDEĞİ ile/||/<> ELEKTRON BULUTU

( Çekirdek proton+nötron merkez, elektron bulutu çevredeki olasılık dağılımı. )

( Formül: r_çekirdek ~ fm İLE r_atom ~ Å )

( Ernest Rutherford tarafından 1911 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1871-1937) (Ülke: Yeni Zelanda) (Alan: Fizik) (Önemli katkıları: Atom çekirdeği, radyoaktivite) (Nobel: 1908) )

- ATOM ECONOMY İLE E-FACTOR İLE SOLVENT-FREE ile/||/<> SÜRDÜRÜLEBİLİR KİMYA

( Çevre dostu kimyasal süreçler. )

( Formül: AE = MW(product)/ΣMW(reactants)×100 )

- ATOM EKONOMİSİ İLE E-FAKTÖR İLE RME ile/||/<> YEŞİL METRİKLER

( Kimyasal süreç verimliliği ölçütleri. )

( Formül: AE = (MW_ürün/ΣMW_reaktant) × 100 )

- ATOM EKONOMİSİ ile/||/<> VERİM

( Atom ekonomisi kuramk maksimum İLE verim gerçek elde edilen )

( Formül: AE = (M_ürün/ΣM_reaktant) × 100 )

- ATOM GRAM ile ATOM NUMARASI

( 1 mol atomun, gram cinsinden kütlesi. İLE Atomun, elektronlarının sayısı ya da çekirdekteki protonların sayısı. )

- ATOM İLE İYON İLE İZOTOP ile/||/<> ATOMİK VARYASYONLAR

( Atom nötr, iyon yüklü, izotop ise farklı nötron sayılı aynı elementtir. )

( Formül: Z = proton İLE A = proton + nötron )

- ATOM ÜSTÜ ile/ve ATOM ALTI

- ATOM ile/||/<> BOŞLUK

( Her şey atom ve boşluktan oluşur )

( Demokritos tarafından -400 yılında keşfedildi/formüle edildi. (-460--370) (Ülke: Antik Yunan) (Alan: Fizik, Felsefe) (Önemli katkıları: Atom teorisi) )

- ATOM ile/ve/< ÇEKİRDEK ile/ve/< PROTON/NÖTRON(NÜKLEON[Fr. < Lat.]) ile/ve/< MEZON[Fr. < Yun.] ile/ve/< ELEKTRON ile/ve/< KUARK

( 10¯8 cm. İLE/VE/< 10¯¹² cm. İLE/VE/< 10¯¹³ cm. | Elektrondan ağır, protondan hafif bir atom nesneciği. İLE/VE/< 10¯¹6 cm. İLE/VE/< 10¯¹6 cm. )

( ATOM vs./and/< NUCLEUS vs./and/< PROTON/NEUTRON vs./and/< MÉSON vs./and/< ELECTRON vs./and/< QUARK )

- ATOM ile/||/<> MOLEKÜL

( Atom elementin en küçük birimi İLE molekül bileşiğin en küçük birimidir )

( Formül: H İLE H₂O )

( Demokritos tarafından -400 yılında keşfedildi/formüle edildi. (-460--370) (Ülke: Antik Yunan) (Alan: Fizik, Felsefe) (Önemli katkıları: Atom teorisi) )

- ATOM ile MONAD

- ATOMCU KELÂM ile/ve İBN-İ SÎNÂ'CI KELÂM

- ATOMİK KATMAN BİRİKTİRME ile/||/<> KİMYASAL BUHAR BİRİKTİRME

( ALD monatomik tabakalar halinde kontrolle büyütürken, CVD sürekli film oluşumu sağlar )

( Formül: Kendini sınırlayan )

- ATP ile/||/<> ADP

( ATP 3 fosfat yüksek enerji İLE ADP 2 fosfat düşük enerji )

( Formül: ATP ⇌ ADP + Pi + Enerji )

- ATP ile/||/<> GTP

( ATP evrensel enerji İLE GTP sinyal ve protein sentezi. )

( Formül: Adenin İLE guanin )

- ATTOSECOND İLE STRONG FİELD İLE HHG ile/||/<> ULTRA HIZLI FİZİK

( Attosaniye zaman ölçekli olaylar. )

( Formül: 1 as = 10^-18 s )

- AUCTİON İLE VOTİNG İLE MATCHİNG ile/||/<> MEKANİZMA TASARIMI

( Stratejik ortamlarda kurum tasarımı. )

( Formül: Deferred Acceptance (kararlı) )

- AUGUST COMTE ve/||/<>/> GEORGE SARTON ve/||/<>/> AYDIN SAYILI

- AUXİN İLE SİTOKİNİN İLE GİBERELLİN ile/||/<> BİTKİ HORMONLARI

( Bitki büyüme düzenleyicileri. )

( Formül: IAA (indol asetik asit) )

- AVAGADRO SAYISI ile AVAGADRO YASASI

( Bir moldeki molekül sayısı ve değeri, yaklaşık 6,02 10²3 olan bir sayı. İLE 0 °C sıcaklık ve 1 atmosfer basınçta herhangi bir gazın, bir molü 22,4 L hacim kapladığını ifade eden yasa. )

- AVCI-TOPLAYICI TOPLUM ile/||/<> TARIMSAL TOPLUM

( Avcı-toplayıcı toplum göçebe yaşam İLE tarımsal toplum yerleşik yaşamdır. Avcı-toplayıcı eşitlikçi küçük gruplar İLE tarımsal toplum hiyerarşik büyük topluluklar oluşturur. Neolitik devrim geçiş süreci İLE Göbeklitepe ara dönem gösterir. )

( V. Gordon Childe tarafından 1936 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1892-1957) (Ülke: Avustralya/İngiltere) (Alan: Arkeoloji) (Önemli katkıları: Neolitik Devrim kavramını ortaya attı, kentsel devrim teorisi, kültürel evrim yaklaşımı) )

- AVES ile/||/<> REPTİLİA

( Aves kuş sıcakkanlı İLE reptilia sürüngen soğukkanlı. )

( Formül: Warm İLE cold-blooded )

- AVOİDED CROSSİNG İLE CONİCAL INTERSECTİON İLE SEAM ile/||/<> POTANSİYEL YÜZEY KESİŞİMLERİ

( Elektronik durum etkileşimleri. )

( Formül: NAC = ⟨ψ₁|∂/∂R|ψ₂⟩ )

- AY ile/||/<> HAREKET

( Ay hareketlerinin matematiksel modeli )

( Ali Kuşçu tarafından 1450 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1403-1474) (Ülke: Semerkant/Osmanlı) (Alan: matematik) (Önemli katkıları: Risaletu Fethiyye, Ay gözlemleri, matematik ve astronomi) )

- AYDAKİ 3 DORUK:
ULUĞ BEY ve/<> KOPERNIK ve/<> GALILEO

( Uluğ Bey, kurduğu sektans sistemi ile 1180 yıldızın konumunu ve bir yılın 365 gün olduğunu, Kopernik'ten 60, Galileo'dan 200 yıl önce, hemen hemen doğru olarak hesaplamıştır. )

- AYDINLANMA ile OLGUNLAŞMA

( Olgun olanlar daha çok deneyim birikimine sahip olanlardır. )

( AYDINLANMA: Aklını kullanabilme cesâreti. )

( Tüm aklını aydınlanmaya ulaşma amacına yöneltmiş ve tüm duygusal zevklerden arınmış kişiye, "akıntıya karşı giden kişi" adı verilmiştir. Çünkü, o kişi, sonsuzluğun sevincine ulaşmak için, dünya yaşamının korkunç dalgalarıyla boğuşmaktadır. )

( The ripe ones had more experience behind them. )

( ENLIGHTENMENT vs. RIPEN )

- AYRIK OLAY ile/||/<> KESİŞEN OLAY

( Ayrık aynı anda olmaz, kesişen olabilir )

( Formül: A∩B=∅ İLE A∩B≠∅ )

- AYURVEDA TIBBI ile/||/<> HİPOKRAT TIBBI

( Ayurveda dosha dengesi üzerine kuruludur İLE Hipokrat tıbbı dört sıvı kuramıne dayanır. )

( Charaka tarafından -200 yılında keşfedildi/formüle edildi. (-300--200) (Ülke: Hindistan) (Alan: Tıp, Biyoloji) (Önemli katkıları: Charaka Samhita, Ayurveda tıbbı) )

- B KAT SAYISI[EINSTEIN KAT SAYILARI] ile B KAYNAĞI

( Atom ya da moleküllerin elektronik seviyeleri arasındaki geçiş olasılığını ve soğurma kat sayısı bulunduğu takdirde, ışıma kat sayısının da kendiliğinden bulunabileceğini gösteren Anm, Bmn, ve Bnm kat sayıları. Bir n durumundaki atomlar v frekanslı bir elektromanyetik ışınıma maruz kaldıklarında, hv enerjili bir foton soğurarak daha yüksek bir m enerji seviyesine geçiş yapabilirler. Bu geçişi yapan atomların sayısı; Bnm Nn.u(v) ile verilir. Burada, u(v), v frekanslı ışının enerji yoğunluğu, Nn; n durumundaki atomların sayısı, Bnm; soğurma için Einstein kat sayısıdır. Benzer biçimde, m durumundaki atomlar da ışınla etkileşebilir ve foton yayarak n durumuna geçiş yapabilirler. Bu değişimi yapan atomların sayısı, BnmNmu(v) ile verilir. m durumundaki atomlar da kendiliğinden, bir foton yayınıyla n durumuna geçiş yapabilir. Bu geçişi yapan atomların sayısı da AnmNmu(v) ile verilir. Bu kat sayılar arasında Bnm/Bmn = gm/gn bağıntısı vardır. Burada, gm ve gn; m ve n durumlarının istatistik ağırlıklarıdır. Isıl denge durumunda Bmn = Bnm ve Anm = 8 πv³/c³ Bnm = 8 πv³/c³Bnm dir.
İLE
Elektron tüplerinde anot için yüksek gerilim, ekran ızgara için de güç kaynağı. )

( EINSTEIN COEFFICIENTS vs. B-POWER SUPPLY )

( LES COEFFICIENTS avec LA SOURCE DE LÉNERGIE DE B, LA SOURCE-B )

( EINSTEINKOEFFIZIENT mit B-STROMVERSORGUNG )

- B LENFOSİT İLE T LENFOSİT İLE NK ile/||/<> İMMÜN GÖZELERİ

( Üç temel lenfosit türü. )

( Formül: CD4⁺ (helper) İLE CD8⁺ (sitotoksik) )

- B LENFOSİT ile/||/<> T LENFOSİT

( B antikor üretici, T sitotoksik/helper. )

( Formül: Antibody İLE cell attack )

- B3LYP İLE PBE İLE HSE İLE M06 ile/||/<> DFT FONKSİYONELLERİ

( Yaygın exchange-correlation fonksiyoneller. )

( Formül: Exc[ρ] = Ex[ρ] + Ec[ρ] )

- B3LYP ile/||/<> MP2

( B3LYP hibrit DFT hızlı İLE MP2 korelasyon hassas. )

( Formül: Fonksiyonel İLE pertürbasyon )

- BÂBİL ASTRONOMİSİ ile/ve YUNAN ASTRONOMİSİ

( Belirli bir olgunun zamanını belirlemek. İLE/VE Belirli bir zamanda olgunun kendini belirleme. )

( Aritmetik. İLE/VE Geometrik. )

- BABİL EKOLÜ ile YUNAN EKOLÜ

- BACON ile BACON

- BACTERİOPHAGE ile/||/<> PLASMİD

( Bacteriophage bakteri enfekte eden virusken İLE plasmid bakteride bağımsız DNA parçasıdır )

( Formül: Lytic/lysogenic )

- BAĞIMLI OLAY ile/||/<> BAĞIMSIZ OLAY

( Bağımlı birbirini etkiler, bağımsız etkilemez )

( Formül: P(A|B)≠P(A) İLE P(A|B)=P(A) )

- BAĞIMSIZ OLAYLAR ile/||/<> AYRIK OLAYLAR

( Bağımsız olaylar birbirini etkilemezken İLE ayrık olaylar aynı anda gerçekleşemez )

( Formül: Bağımsız: P(A∩B) = P(A)·P(B)\nAyrık: P(A∩B) = 0 İLE P(A∪B) = P(A) + P(B) )

- BAĞIMSIZ OLAYLAR ile/||/<> BAĞIMLI OLAYLAR

( Bağımsız olaylar birbirini etkilemez İLE bağımlı olaylar etkiler )

( Formül: P(A∩B) = P(A)P(B) İLE P(A∩B) = P(A)P(B|A) )

- BAĞIRSAK-BEYİN EKSENİ ile/||/<> BAĞIRSAK-KARACİĞER EKSENİ

( Bağırsak-beyin ekseni vagus siniri ve nörotransmitterler üzerinden iletişim İLE bağırsak-karaciğer ekseni portal ven yoluyla iletişim sağlar. İkisi de iki yönlü etkileşim İLE farklı yolaklar kullanır. )

- BAĞLANMA ENERJİSİ İLE KÜTLE KUSURU ile/||/<> NÜKLEER ENERJİ

( Çekirdek kararlılığının enerji açıklaması. )

( Formül: BE/A ≈ 8.8 MeV (Fe-56) )