Bu nedir? | Nasıl kullanılır? | Nasıl okumalı/anlamalı? | Sıkça Sorulan Sorular | Yenilikler | İletişim
Divanü Lügati't Türk'te
KARIŞTIRILMAMASI GEREKENLER!!!
(SÜREKLİ AYIRDINDA OLUNMASI GEREKENLER!!!)
- ADHIZ ile/||/<> ADHIZ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Yüksek yer, başka yüksek şeyler. İLE/VE/||/<> Geçit vermeyen. [dağ] )
- AĞIZ ile/||/<> AĞIZ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Irmağın, su tulumunun, kuyunun ya da testinin ağzı. İLE İnsan ya da hayvanın ağzı. )
- ÂL ile/||/<> ÂL ile/||/<> ÂL ile/||/<> AL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Hanların sancağını yapmak için kullanılan turuncu renkte, süslü bir kumaş.[Turuncu renge de âl denir.] İLE Hile, dalavere. İLE Alin arslân. İLE Al çüvit. | Parlak ve kırmızımsı turuncu renk. )
- ALA ile/||/<> ALA ile/||/<> ALA ile/||/<> ALA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Beyaz tenli kişi. İLE Kır at. İLE Sayrılıklı görünen kişi. "İnsanın alası içinde, atın alası dışında"[Kişi alası, içtin; yılkı alası, taştın.][Bu atasözü, ihanetini gizlemek için dalkavukluk yapan kişi için kullanılır.] İLE Fergâna'ya yakın bir yayla adı. )
- ALÂNGIR ile/= GELENİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Küçük bir hayvan. )
- ALÂVÂN ile/= TİMSAH
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
- ALÇAQ ile/||/<> AMUL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Yumuşak huylu, uslu. İLE Herhangi bir şeyin hareketsiz[sâkin] olanı. | Yumuşak huylu. )
- ALIÇ/ALUÇ ile/= ALUÇİN ile/= ALUŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Sarı erik. İLE Yumruları olan, yenilebilir bir ot. İLE Kaşgar'a bağlı bir köy adı. )
- ALIÇ/ALUÇ ile/||/<> AMŞUY
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Sarı erik. İLE/||/<> Sarı renkte bir erik türü. )
- ALIN/CEBİN[AR.] ile/= ALIN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Yüzün, kaşlarla saçlar arasındaki bölümü. | Bazı şeylerin önü, ön yüzü. | Güneş, ateş, sıcak vb.nin karşısı. | Bir ocakta her türlü ayak, galeri, baca, kuyu ve yolun ilerletilmekte olan yüzeyi. İLE Dağın sırtı. )
- ALIQ[OĞUZ] ile/= KUŞ GAGASI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
- ALIŞ ile/||/<> ALIŞ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Bir su kaynağının aktığı noktalar. İLE Borçluyu borcu yüzünden dâvâ etmek. )
- ALP ile/||/<>/> ALPÂGUT
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Yiğit, kahraman, bahadır. İLE/||/<>/> Tek başına düşmana saldıran, hiçbir biçimde yakalanmayan yiğit. )
- AMAÇ ile/= AMAÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Amaç. İLE Saban, pulluk. )
- AMDI ile/= ŞİMDİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Şu an. )
- ANDA ile/= ORADA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
- ANDÂG[ÇİGİL] ile/||/<> ANDAN[OĞUZ]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Öyle. İLE Ondan sonra. )
- ANG ile/||/<> ANG[OĞUZ] ile/||/<> AP ile/||/<> APANG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Bir kuş. İLE Hayır, yok. İLE Hayır, değil. İLE Eğer. )
- ANGIT/ANGUT ile/||/<> ANGUT
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Ördeğe benzer, kızıl renkli bir kuş. İLE Tıpa. )
- ANUMI ile/= CÜZZAM
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
- ANUQ ile/||/<> ANUQLADI ile/||/<> ANUQLUQ ile/||/<> ANUTGAN ile/||/<> ANUTTI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Hazır olan. İLE Hazır bulma. İLE Hazır olma. İLE Hazır olan kişi. İLE Hazırlanmış, hazırladı. )
- APA/AYIG ile/||/<> APA BAŞI/TANNUM
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Ayı. İLE Salatalığa benzer ve dikenli bir gövdesi olan bir bitki. [Dağlardadır] )
- AQ[OĞUZ] ile/||/<> AQ SAY ile/||/<> AQ TEREK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
- AQI ile/||/<> AQI (YAGAQ)
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Eli açık, cömert. İLE İyi ceviz. )
- AQIM ile/||/<> (MUNDUZ) AQIN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Bir akışlık su. İLE Sel. | Beklenmeyen, ansızın gelen sel. )
- AQRU ile AQUR ile ARAN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Yavaşça. İLE Ahır. İLE Ahır. )
- AR NERİG/ARSAL ile AR BÖRİ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Kestane renginde herhangi bir şey. İLE Sırtlan. )
- ARAM UT ile/= ARAM UT
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Uygur ülkesinin yakınındaki bir Türk kavmi. İLE Bir yer adı. )
- ARAN ile/||/<> ARANLIG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Ahır. İLE Ahırı olan ev. )
- ARAN ile/= HEYBE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
- ARDUTAL/ORDU TAL ile/= HAMAMOTU
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
- ARGU ile/||/<> ARGUÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( İki dağ arası.[Tirâz/Talâs ile Balâsâgün arasındaki ülke.] İLE Kişinin aldandığı herhangi bir şey. )
( arguç ajun: Yalan dünya. )
- ARIG[BARSGAN] ile/||/<> ARRIG ile/||/<> ARIG NERİG ile/||/<> ARIGLIQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Çadır örtüsü. İLE Pek temiz nesne.[r'nin tekrar pekiştirme içindir.] İLE Temiz olan bir şey. İLE Temizlik, arılık. )
- ARIQ ile/||/<> ARIQLANDI ile/||/<> ARIQLIG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Irmak, ark. İLE Suyun yerde yarlar ve hendekler açması. İLE Üzerinde arklar olan yer. )
- ARJU ile/= ÇAKAL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
- ARKIŞ/ARQIŞ ile/||/<> ARKIŞ/ARQIŞ/MÜRSEL[AR.] ile/||/<> ARKUÇI/ARQUÇI/RESUL[AR.]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Kervan. İLE Uzak bir ülkedeki birine yollanmış kişiye verilen ad. İLE İki kişi arasında aracı olan. Evliliklerde dünürler arasında gidip gelen kişi. )
- ARKUK/ARQUQ ile ARKUK/ARQUQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Dik kafalı kişi. İLE İki duvar ya da iki sütun arasındaki tahta engel. )
- ARKUN/ARQUN ile ARKUN/ARQUN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Yaban aygırı ile evcil kısrağın çiftleşmesinden olan at. İLE Gelecek yıl. )
- ARPA ile/||/<> ARPAGAN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( ... İLE Arpaya benzer bir bitki.[Başağı vardır ama tane vermez.] )
- ARQ ile/||/<> ARQA ile/||/<> ARQAG ile/||/<> ARQAR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Dışkı. İLE Sırt, arka. | Sıkıntılı anlarda yardım eden kişi. İLE Argaç.[bez, halı, kilim gibi şeyler dokunurken, enlemesine atılan iplik] İLE Dişi dağ keçisi. )
- ARRA ile/||/<> ERRE[AR.]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Sidik. İLE Eşeysel ilişkiye girmek. )
( ... İLE Erkek eşeğe ön ayaklarını kaldırıp dişi eşeğin sırtına koyması ve ilişkinin gerçekleşmesi için teşvik etmek amacıyla bu söz kullanılırdı.[Eşek, ayaklarını kaldırana kadar birkaç kez böyle bağırılır.] )
- ARSAL ile ARSALIK/ARSALIQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Kızıla çalan saç. İLE Hem erkek, hem dişi özellikleri taşıyan hayvan. )
- ART ile/||/<> ART SAÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Dağdaki geçit. | Boyun. İLE Ensedeki saç. )
- ARTIG ile/||/<> ARTIG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Kadın gömleği. | Korse. İLE ... )
- ARTUÇ/ARDIÇ ile/||/<> ARDIÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Ağaç. İLE Kaşgar'da bu adı taşıyan iki köyün adı. )
- ARUDUN ile/||/<> ARUMDUN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Boya. )
- ARUK/ARUQ ile/||/<> ARUK TURUK/ARUQ TURUQ ile/||/<> ARUKLUK/ARUQLUQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Sıska, zayıf, cılız. İLE Kaşgar ile Fergana arasında bir dag geçidinin adı. İLE Yorgunluk. )
- ASIG ile/||/<> ASIGLIG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Kazanç, yarar. İLE Yararlı iş. )
- AŞIK ile/||/<>/< AŞUK/AŞUQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( ... İLE/||/<>/< İnsanın ayak bileğinde bulunan kemiklerden biri. )
- AŞLIK/AŞLIQ ile/||/<> AŞLIK/AŞLIQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Aşevi, mutfak. İLE Buğday. )
- ASMA ile BANZI[KENÇEK]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( ... İLE Bağ bozumundan sonra asma çubuklarında kalan artıklar. )
- AŞNU = ÖNCE
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
- ASRA/ALTIN ile/= ALTUN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( "Alt, aşağı" anlamına gelen bir ilgeç. İLE/||/<>/> Altın. )
- AŞSAMAK ile/||/<> AŞSAMAK
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Dağ geçidini geçmeye/aşmaya niyetlenmek ve bunu istemek. İLE/||/<> Birinin yemek istemesi. )
- AST[ÇİGİL] ile/||/<> ASTIN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Sokaklar, yollar. İLE Aşağı. )
- ATGAK/ATGAQ ile ATGAK/ATGAQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Safra. | Korkudan sararan bir yüz. İLE Sarı çiçekleri olan bir bitki. )
- AYAK/AYAQ/ÇANAQ[OĞUZ] ile AYAK/AYAQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Kap kacak. İLE Ayak. )
- AYLA ile/||/<> AYLA QILGIL/KILGIL ile/||/<> AYLOK AYLOK/AYLOQ AYLOQ[OĞUZ]
< DİVÂNÜ-LUGÂTİT-TÜRKTE/N]
( Böylece, bu suretle. İLE Böyle yap. İLE Böyle böyle. )
- AYRU ile/||/<> AYRUK/AYRUQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Değilse. İLE Başka/gayr. )
- AYTILDI ile/||/<> AYTINDI ile/||/<> AYTIŞ/AYTIG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Söz (başka bir şey de olabilir) ondan soruldu. İLE Söz sormayı kendi üzerine aldı. İLE Birinin sağlığını sormak ya da iki kişinin karşılıklı olarak birbirinin sağlığını sorması. )
- AZUK/AZUQ ile AZUK/AZUQ ile AZUK/AZUQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Belirli olmayan. İLE Kaçan, yoldan çıkan kişi. İLE Azık, erzak. )
- AZUKLUG/AZUQLUG ile/ve/||/<>/> AZUKLUG/AZUQLUG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Azığı olan kişi. İLE/VE/||/<>/> Erzak olarak hazırlanan şey. )
- BAÇAK/BAÇAQ ile/||/<> ORUÇ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Hıristiyan orucu. İLE ... )
- BADAL ART:
UÇ ile/||/<> BARSGAN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Uç ile Barsgân arasındaki bir dag geçidi. )
- BADAR BADAR ile/= PATIRTI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
- BÂDI ile/||/<> BADIÇLIQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Bir iple bağlanan ya da tutturulan herhangi bir şey. İLE BADIÇLIK/BADIÇLIQ YIGAÇ: Üzüm asmalarına çardak yapmak için kullanılan tahta ve agacı. )
- BAG ile BAG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Üzüm bağı. İLE Odun ya da benzerlerinin bir demeti. )
- BAGIR ile BAGIRDAQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Ciğer, bağır. İLE Kadın giysisinin üst bölümü. )
( BEDÜK BAGIRLIG: Ciğeri büyük. )
( YA BAGN: Yayın ortası[tutulan yeri]. )
- BAGIRLADI ile/||/<> BAGIRLANDI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( O, onun bağrına vurdu. İLE Kan aktı ve pıhtılaştı. )
- BAĞIRLAK/BAĞIRLAQ ile BAGIRLIG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Çöl tavuğu. İLE Kimseye boyun eğmeyen kişi. )
- BAGIRSAK/BAGIRSAQ ile BAGIRSUK/BAGIRSUQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Şefkatli, iyi kalpli kişi. İLE Bağırsak. )
- BAGIŞ ile BOGIM
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Kol, bacak ya da parmaklann eklem yerleri. İLE Parmak eklemi. )
( Kamış ya da genel olarak tüm sazlık bitkilerin boğumları. )
- BAGRAM ile/= BAKU/BAQU
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Tepe. İLE/= Tepe. )
( BAGRAM KUM/BAGRAM QUM: Kum tepesi, kumul[remi âli'c-cûbeyl]. )
( BAGRAM KUMI/BAGRAM QUMI: Kâşgar ile Yârkend arasındaki kumluk arazi. )
- BAKA/BAQA ile MÜNGÜZ BAKA/MÜNGÜZ BAQA ile BAKAÇUK/BAQAÇUQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
- BAKAN/BAQAN ile BAKAN/BAQAN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Yüzük.[pirinç] İLE Gerdanlık.[pirinç] )
( ALTUN BAKAN/ALTUN BAQAN: Altın yüzük. )
- BAKANAK/BAQANAQ(BAKAYAK/BAQAYAQ) ile BAKANLIG/BAQANLIG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Çift toynaklı hayvanlarda, toynakların arasındaki boşluğa ya da toynakların iki yanına verilen ad.[Atların toynağının içini, ayak tabanının ortasında bulunan üçgen biçimindeki sert parçayı anlatmak için de kullanılır.] İLE Halkalı. )
- BAKIG/BAQIG ile BAKIŞ/BAQIŞ ile BAQINGIL/BAKINGIL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Bakma, bakış. İLE Bakış. İLE Bak! )
( İŞ KEDİNGE BAKINGIL/İŞ KEDİNGE BAQINGIL: Eyleminin sonucuna bak ve bunu düşün! )
- BAKIR/BAQIR ile BAKIR/BAQIR ile BAKIR SUKIM/BAQIR SUQIM
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Bakır. İLE Çin'de, alışverişte kullanılan, bakırdan yapılmış para. İLE Mars.[Kızıllığı nedeniyle bakıra benzetilmiştir.] )
- BAKIRLIG/BAQIRLIG ile BAKIRLIG/BAQIRLIG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Bakırlı. İLE Balasagun yakınlarındaki bir yerin adı. )
( BAKIRLI DAĞ/BAKIRLI TAG: Bakırlı dağ. )
- BALA ile BALA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Birine işlerinde yardım eden kişi, çırak.[Genellikle tarımla ilintili olarak kullanılır.] İLE Kuş yavrusu. )
( Benzer biçimde, vahşi hayvanların yavrusu için de kullanılabilir. )
- BALDIR ile BALDIR ile BALDIR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Dağın doruğu. İLE Üvey. İLE Başında. )
( BALDIR TARIG: İlkbaharın başında işlenen tarla. )
( BALDIR KOZI/BALDIR QOZI: Doğum mevsiminin en başında doğan kuzu. )
- BALDIZ ile SİNGİL
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Birinin karısının küçük kız kardeşi. İLE Erkeğin kız kardeşi. )
- BALIG ile BALIK/BALIQ ile BALIK/BALIQ[ARGU] ile BALIK/BALIQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Yaralı. İLE Balık. İLE Çamur. İLE Kale, kent. )
( BEŞ BALIK/BALIQ: Beş kent. | YANGI BALIK/YANGI BALIQ: Yeni kent. )
- BALIK ile BAŞGAN
( ... İLE 50 - 100 rıtl[130 dirhem] ağırlığında olan büyük balık. )
- BALIKÇIN/BALIQÇIN ile BALIKLIG/BALIQLIG[ARGU]
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Balıkçıl. İLE Irmak. | Çamurlu yer. )
- BALTA ile/= BALDU
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
- BALU ile BALU BALU
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Arguların küçük bir kentinin adı. İLE Bebeklerini beşikte uyutmak için annenin tekrarladığı, ninnimsi bir söz. )
- BAR ile BAR
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Var. İLE ??? )
( BAR YİGDE: Törende kullanılan geniş bir ağaç. )
- BARAK/BARAQ ile BARAKLIG/BARAQLIG
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Tüylü bir köpek. İLE Baraq benzeri. )
- BARÇA ile BARÇAN ile BARÇUK/BARÇUQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Tümü, hepsi. İLE Bir yer adı. İLE Afrasiyab'ın kurduğu bir kent. )
- BARIG ile BARIG ile SASIG BARIG ile BARIK/BARIQ
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Varmak/ulaşmak, vardı/gitti. İLE Pis kokan herhangi bir şey. İLE İkileme. İLE Kişilere yönelik davranış ve tutum. )
- BARIGSADI ile BARIMSINDI ile BARINDI ile BARINDI ile BARIŞDI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Gitmek istedi. İLE Gidermiş gibi yaptı.[Gerçekte gitmedi.] İLE Gidiyormuş gibi göründü. İLE Çıktı. İLE Onlar, birbirine gitti.[Yardımlaşmayı ya da rekabet etmeyi anlatmak üzere] )
- BARK/BARQ[EV BARK/EW BARQ] ile BARQIN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Yalnız başına kullanılmaz ancak ikilemeyle anlamlanır. İLE Hiçbir şeyin kendini yolundan alıkoyamadığı kişi/yolcu. )
- BARKSAN/BARXAN ile/||/<> BARKSAN/BARXAN
( Aşağı Çin. İLE/||/<> Kaşgar yakınlarındaki bir dağın tepesinde bulunan bir kale. )
- BARS ile BARS ile BARS
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Bit ya da pire gibi hayvanların ısırmasıyla ya da çıban çıkmasıyla oluşan gövdedeki herhangi bir kabartı. İLE Pars.[yırtıcı bir hayvan] İLE Türk takviminin on iki yılından biri. )
- BART[OĞUZ] ile/||/<> BART
( Su içilen çömlek. İLE/||/<> Bir sıvının miktarını belirlemeye yarayan herhangi bir ölçü kabı. )
- BAŞ ile/||/<> BAŞ
( Baş. İLE/||/<> Yara. )
- BASA ile/||/<> BASAN
( Sonra. İLE/||/<> Cesedi gömüldükten sonra ölenin adına verilen yemek. )
- BAŞAK/BAŞAQ / TEMREN ile/||/<> BAŞAK/BAŞAQ[ÇİGİL]
( Ok ya da kargının ucuna geçirilen sivri demir. İLE/||/<> Çarık. )
- BASAMAK ile/= BAGNA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( ... İLE Merdivenin bir basamağı. )
- BASAR ile/||/<> BASARLIG
( Dağ sarımsağı. İLE/||/<> Sarmısakla kaplı. )
- BAŞGAK/BAŞGAQ ile/= SAPGAK/SAPGAQ
( Gövdenin, kalçanın üst tarafında kalan bölümü. )
- BAŞIBOŞ/SERSERİ ile/||/=/<> BAŞLAG/BOŞLAG
- BASIG ile/||/<> BASINÇAK/BASINÇAQ ile/||/<> BASINDI ile/||/<> BASIKTI/BASIQTI ile/||/<> BASSIKTI/BASSIQTI
( Gece baskının yapılacağı yer. İLE/||/<> Baskı/eziyet altındaki kişi. İLE/||/<> Eziyet etti. İLE/||/<> Geceleyin saldırıya uğradı.[topluluk] İLE/||/<> Geceleyin saldırıya uğradı.[kişi] )
- BAŞMAK/BAŞMAQ[OĞUZ] ile/||/<> BAŞNAK/BAŞNAQ/BAŞTAQ
( Çarık. İLE/||/<> Silahsız (kişi). )
- BASUT ile BASUT
( Yardım. İLE Yardımcı, destekçi. )
- BAT ile/||/<>/< HURMA
( Hurma ezildikten sonra geriye kalan posa. İLE/||/<>/< ... )
- BATIG ile/||/=/<> DERİN
( Bir su yatağının, ırmağın derin yeri. İLE/||/<> ... )
- BATMAN ile
( Büyüklüğü bölgelere ve tartılacak nesneye göre değişen eski bir ağırlık ölçüsü. )
- BATRUŞ ile BATRUŞ
( Çamurlu. İLE Çok fazla hamur ve çok az sudan yapılan erişte. )
- BAY ile BAY YIGÂÇ
( Zengin. İLE Kuça kentiyle Uç kenti arasında, Uç'a yakın bir yerin adı. )
- BAYAT ile BAYAT[ARGU]
( Oğuzların bir kolunun adı. İLE Cenâb-ı Hakk. )
- BAYBAYUK/BAYBAYUQ = TUNAVVİT
( Ağaç dallarından sarkan sepet biçiminde bir yuvası olan ve ezgili bir biçimde şakıyan bir kuş. )
- BAYIK/BAYIQ[OĞUZ] = SÖZ
( Doğru söz. )
- BAYIN/YEPUN = KIZIL/QIZIL
( Koyu kırmızı. | Kırmızı dağ lalesinin renginde olan herhangi bir şey. )
- BAYNAK/BAYNAQ[OĞUZ] = DIŞKI, GÜBRE
- BAYRAM ile/= BADRAM
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Toplumun hep birlikte yaşadığı sevinç ve eğlence durumu. )
( badram yer/lâtif toprak: Çiçeklerle bezenmiş toprak/yer. )
- BAZ ile BAZGAN
( Yabancı. İLE Demirci çekici. )
- BE ile BE
( Kısrak. İLE Koyun melemesi. )
- BEÇENEK ile BEÇENEK
( Rum ülkesi yakınında yaşayan bir Türk kavmi. İLE Oğuzların bir kolu. )
- BEÇİN = MAYMUN
- BEÇKÜM = SOFA
- BEDİZ/BURXAN ile BEDİZLİG
( Put. İLE Süslü. )
- BEDÜK = BÜYÜK
- BEG/BEY ile/||/<> BEGEÇ/BEKEÇ
( Bey. | Koca. İLE/||/<> Sultan/hükümdar. )
- BEKMES[OĞUZ] = PEKMEZ
- BELDİR = DORUK
- BENEK[ARGU] ile BENEK
( Tahıl tanesi. İLE Bakır para. )
- BERGE ile BERGÜ/BERİM
( Değnek. İLE Borç. )
- BERTÜ ile HIRKA
- BEZ =/> BEZE
( Deri ile et arasında oluşan yumru. )
- BEZEK =/> BOYAMA/SÜSLEME
- BEZENÇ ile BEZENÇ
( Yumak. İLE Dalları ve yaprakları kızıl, genellikle meyve bahçelerinde yetişen ve ilaç olarak yenen bir bitki. )
- BEZGEK ile BEZİG
( Titreme. | Titremeli humma. İLE Ürperti. )
- Bİ[OĞUZ] = BÖY/BÖG
( Zehirli bir örümcek. )
- BİBLİ ile BİTMÜL
( Karabibere benzeyen, uzun taneli bir baharat. )
- BIÇAL = İĞDİŞ
( Sünnet edilmiş kadın ya da iğdiş edilmiş erkek, at ya da herhangi bir hayvan. )
- BİÇEK ile/> BIÇAK
- BIÇGAS ile BIÇIG
( Kişiler arasında yapılan sözleşme/ahit. İLE Sözleşme, ahit. )
- BIÇGIL ile/||/<> BIÇILGAN
( Eldeki/ayaktaki çatlaklar. | Topraktaki çatlaklar. İLE Çatlak. Elde, ayakta ya da toprakta olan çatlakların tümü. )
- BIÇIM =/> DİLİM
- BIÇMA ile BIÇUK/BIÇUQ
( Biçilmiş. İLE Herhangi bir şeyden kesilen bir parça. | Bir şeyin yarısı. )
( BIÇUK YARMK/BIÇUQ YARMAAQ: Yarım para. )
- BIDIK/BIDIQ =/> BIYIK
- BIGRIG/BOGRUG ile BOGRUL
( Saman çuvalı, tulum ve benzerlerinde görülen şişkinlik. İLE Dolu bir heybe, bir tulum ya da benzeri nesnelerde görülen şişkinlik, çıkıntı. )
( BOGRUL KOY/BOGRUL QOY: Boğazı ak koyun. )
- BIKIN/BIQIN =/> KALÇA
- BİLEGÜ ile BİLEĞİTAŞI
- BİLİG ile BİLİG ile BİLİG ile BİLİŞ ile BİLSİKTİ ile BİLTÜRDİ
( Bilgi [ilm]. İLE Bilgelik [hikmet]. İLE Us [akıl]. İLE Veri[malumat]. İLE Bilinir/bilindi. İLE Bilgilendirdi. )
- BİLİK ile BİLİK
( Kandil fitili. İLE Yaraların tedavisi sırasında kullanılan bir inceleme aracı. )
- BIRKIG/BIRQIG ile BIRKIRDI/BIRQIRDI
( Atın ya da eşeğin homurtusü; ât bırqıgı denir. İLE At homurdandı. )
- BİRLE ile/> İLE
- BİS ile/> TORTU
- BİSE ile/>< NİME
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Kötüleme. İLE/>< Övme. )
- BİSTEK[ÇİGİL] ile BİSTEK[ARGU]
( Taranmış ve eğrilmeye hazır pamuk. İLE Fitil. )
- BİTİG ile BİTİG ile BİTİG[OĞUZ] ile BİTİ
( Kitap. İLE Yazı. İLE Muska. İLE İlahi kitap. )
- BİTİGÜ ile DİVİT
- BİTRİK ile BİTRİK[ARGU]
( Bızır/klitoris. İLE Fıstık. )
- BOÇI ile BOÇI KOPUZ/BOÇI QOPUZ
( Bir lavta çeşidi. İLE Bir lavta çeşidi. )
- BOD ile BODUN/BOYUN
( Boy. İLE Halk, tebaa, avam. )
- BÖG/BÖY/Bİ ile BÖGDE
( Zehirli bir örümcek. İLE Hançer. )
- BOG ile/> YIĞIN
( Bir mal yığını ya da çıkını. )
- BÖGEN ile BÖGEN
( İktidarsız. İLE Körbagırsak. )
- BOGIM ile/> BOGIN
( Parmak eklemi. | Kamışın ya da hulfa otunun boğumları. İLE Eklem. )
- BOGMAK/BOGMAQ ile BOGMAK/BOGMAQ
( Gömlek düğmesi. İLE Altından ya da başka madenlerden yapılan, değerli mücevherler ve incilerle süslü, gelinin taktığı bir gerdanlık. )
- BÖGRÜL ile BÖĞÜR ile BÖĞÜR
( Beyaz beneklere sahip hayvanlar. İLE Böğür. İLE Kuça kenti ile Uygur ülkesi arasında bulunan bir dağın doruğunda bulunan bir kale.[sınır noktasıdır] )
- BOGSUK/BOGSUQ ile/> KELEPÇE, PRANGA
- BOGULDI ile BOGUNDI ile BOGUNDI ile BOGUŞDI
( Adam boğuldu. İLE At boğuldu. İLE Hayvanların sidik torbası[mesanesi]. İLE Onlar birbirini boğdu. )
- BOGUZ ile/> BOĞAZ
- BOK/BOQ ile BOK/BOQ[OĞUZ] ile BOK/BOQ
( Ekmekteki küf. İLE Dışkı. İLE Kavunun yere düştüğünde çıkarttığı ses. )
- BÖK ile BÖKE
( Aşık oyununda, aşığın sırtının[daha enli olan yüzlerden çukur olan tarafının] yukarı gelmesi. İLE Büyük yılan. | Ejderha. )
- BÖKSEG ile BÖKSEG
( Göğüs ile boyun arasındaki bölge, göğsün yukarı bölümü. İLE Kadının memesi. )
- BÖKTİR ile ÇUKUR
( Dağlardaki çukur ve sert yerler. )
- BOKURSI/BOQURSI ile DEMİR
( Saban demiri. İLE ... )
- BOL = BEYAZ (LEKE/BACAK)
( BOL AT: Beyaz bacaklı at. )
- BÖLÜK ile BÖLÜK/BELİK
( Herhangi bir tür hayvanın bir arada bulunduğu öbek. İLE Saç örgüsü. | Saç örgüsünün omuzlardan aşağı uzanan bölümü, bölük, örgü. )
- BOLUŞ ile ÖĞÜT (VERMEK)
( Sözlü [konuşarak yapılan] yardım. )
- BÖNG ile/ve/||/<>/< ŞABANG
- BOR = ŞARAP
- BORBAG ile BORBADI
( Erteleme, geciktirme. İLE Adam, işi savsakladı, üzerine düşünmedi. )
- BORBALDI ile BORBAŞDI ile BORBAŞDI ile BORBATTI
( Onun işi karıştı. İLE İçinden çıkılamayacak derecede karışık olay. İLE Konu/durum karıştı. İLE O, onun işini karıştırdı ve geciktirdi. )
- BORDUZ = BOSTAN | SEBZE/MEYVE BAHÇESİ
- BÖRİ ile/ve/||/<> BÖRK
( Kurt. İLE Başlık. )
- BÖŞGEL[HAKANÎ] ile/= İNCE EKMEK/PİDE/YUFKA
( Yufka, pide gibi ince ekmek. İLE Ekmek. )
- BOŞGUT = ÇIRAK
- BÖSMEK ile BÖSÜG ile BÖSGEÇ
( Dövmek. İLE Dayak. İLE Çörek. )
- BOTAR = İPLİK
( Bir hasırın dokunmasında argaç olarak kullanılan iplik. )
- BOTU ile/ve/||/<>/> TİTİR
( Dişi deve. İLE Deve yavrusu. )
- BOY[OĞUZ] ile BOY[OĞUZ]
( Çemen. İLE Kavim, boy, cemaat, reht. )
- BOYIN =/> BOYUN
( İnsanın ya da başka bir canlının boynu. )
- BOYMUL =/> BOYUN LEKESİ
( Boynunda beyaz bir leke olan at, koyun ya da herhangi bir hayvan. )
- BOYNAK/BOYNAQ =/> BOYNAK/BOYNAQ
( Dağdaki dar bir geçit. İLE Kertenkele. )
- BOZ =/> AÇIK TOPRAK RENGİ
- BÖZ = BEZ
- BOZUK/BOZUQ =/> HARABE
- BU ile BU
( Bu. İLE Buğu, buhar. )
- BUÇGAK/BUÇGAQ ile BUÇGAK/BUÇGAQ ile BUÇGAK/BUÇGAQ
( Dünyanın dört yönünden biri.{/YER BUÇGAKI] İLE Köşe ya da benzeri bir şey. İLE Devenin baldır derisi. )
- BUDURSÎN = BILDIRCIN
- BUDUŞMAK/BUDUŞMAQ ile BUDMAK/BUDMAQ ile BUDUTMAK/BUDUTMAQ
( Nesnenin ikiye ayrılması. İLE Donmak, donarak ölmek. İLE Birinin donarak olmasına neden olmak. )
- BUGA = SARIG/BÖZ BUGA
( Hindistan'dan getirilen bir ilaç.[Genellikle sarı ya da kızıl-kahve renktedir.] )
- BUGURDA ile SAÇ
( Kıvırcık saç. İLE Saç. )
- BUJİN = ÇÖPLEME
( Çok parçalı ve koyu yeşil yapraklı otsu bir bitki. )
- BUKA/BUQA ile BUKAÇ/BUQAÇ ile BUKAÇ/BUQAÇ ile BUKAGU/BUQAGU ile BUKAK/BUQAQ
( Boğa. İLE Çömlek ya da güğüm.[EŞİÇ BUKAÇ/EŞİÇ BUQAÇ: Tencere-tava.] İLE Bir dağ geçidinin adı. İLE Hırsızlara vurulan pranga. İLE Kursak. )
- BULAK/BULAQ ile BULAK/BULAQ
( Sırtı geniş at. İLE Bir Türk kavmi. )
- BULAN ile BULAN
( İri yarı, vahşi bir hayvan.[Kıfçak ülkesinde][Küp gibi içi oyuk, yukarı kalkık bir boynuzu vardır. Kar ya da yağmur burada toplanır. Dişisi diz çöker, erkek de onun boynuzundan su içer. Erkeği de diz çöktüğünde dişisi boynuzundan su içer.] İLE Aradığını ulaşan kişi. )
- BULGAK/BULGAQ ile BULGAŞ
( Yaklaşmakta olan bir düşmanın etkisiyle topluluğu saran korku ve kaygı. İLE Yaklaşmakta olan bir düşmanın etkisiyle topluluğu saran itaatsizlik durumu. )
- BULGAMAK/BULGAMAQ ile BULGANMAK/BULGANMAQ ile BULGAYUK/BULGAYUQ ile BULGAMA ile BULGAK/BULGAQ ile BULGAŞ
( Bulandırmak. İLE Bulanma.[Suyun bulanması] İLE Bulanık. İLE Yağsız ve tatsız bulamaç.[yulaf lapası] İLE Yaklaşmakta olan bir düşmanın etkisiyle halkı saran korku ve kaygı. İLE Yaklaşmakta olan bir düşmanın etkisiyle halkı saran itaatsizlik durumu. )
- BULGUNA ile/= ÇALI
( Esnek, kızıl renkli bir çalı.[Ilgın ağacına benzer.] )
- BULIT = BULUT
- BULMAK/BULMAQ ile BULDUKMAK/BULDUQMAQ / BULDUKTI/BULDUQTI ile BULDUZMAK/BULDUZMAQ ile BULDUNI[KENÇEK]
( Bulmak. İLE Nesne/nin bulunması/bulundu. İLE Bulmasını sağlamak. İLE İçine kuru ya da yaş üzüm konan tatlı. )
- BULUN ile BULNAMAK/BULNAMAQ ile BULNATMAK/BULNATMAQ ile BULUNG ile BULUŞ
( Tutsak. İLE Düşmanı tutsak etmek. İLE Tutsak almayı emretmek. İLE Köşe. İLE Başka birinin yaptığı işten birinin elde ettiği kazanç. )
- BURÇAK/BURÇAQ ile BURÇAK/BURÇAQ
( Bezelye, fasulye, bakla gibi şeylerin tanesi, tohumu. İLE Ter damlası. )
- BURGU ile/||/<> BASBAL
( ... İLE/||/<> Burgulu bir şeyin tek bir kıvrımı. )
- BURMAK/BURMAQ ile BURUTMAK/BURUTMAQ ile BURIŞ(BURUŞMA) ile BURKI/BURQI ile BURKITMAK/BURQITMAQ ile BURKIG/BURQIG
( Kokma. | Buharının yükselmesi. İLE buharlanmasına neden olmak. İLE Kırışıklık.[deride ya da kumaşta] İLE Kırışık/buruşuk. İLE Buruşturmak. İLE Deride ya da benzer bir nesnede oluşan kırışıklık/buruşma. )
- BURSLAN = KAPLAN
- BURTA = VARAK
( Çok ince altın tabaka. )
- BURUN ile BURUN ile BURUN ile BURUNG
( Burun. İLE Dağın doruğu. | Herhangi bir şeyin ilk parçası. İLE Ön. İLE Olanağı bulunan en uzak noktaya göre kabul edilen ok atım uzaklığı. )
- ÇADIR ile/||/<> ALÂÇU
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( ... İLE Büyük çadır. )
- CARİYE/HALAYIK / AS/AWINÇU[dvlgtrk] ile/||/<> KARVAŞ/KARAVAŞ ile/||/<> MUTAK ile/||/<> HASEKİ ile/||/<> HASEKİ İKBAL
( ... İLE/||/<> Haremdeki cariye. İLE/||/<> Osmanlı'da özgürlüğü geri verilmiş kul ya da karavaş. İLE/||/<> Karavaşlar arasından seçilen, sultan gözdesi.[Erkek çocuk doğuran, saray cariyesi.] İLE/||/<> Sultanın gözde cariyesi. )
- ÇOCUK ile/||/<> AŞTAL/AFARA/KENCE/TEKNE KAZINTISI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( ... İLE/||/<> Kişinin sonuncu [yaşlılık çağlarında doğan] çocuğu. )
- GELİNCİK ile/<> KAKIM/KAKUM/ERMİN/AS/AZ[dvlgtrk]
( ... İLE/<> Kutup gelinciği. Sansargillerden, yazın, esmer kırmızı, kışın beyaz renkli gelincik. )
( 
İLE/<> 
)
( WEASEL vs./<> ERMINE )
( MUSTELA NIVALIS cum/<> MUSTELA ERMINEA )
- SIÇAN ile/||/<> APLAN ile/||/<> ARGÜN
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( ... İLE Sıçan türünden küçük bir hayvan. İLE Sıçan türünden küçük bir hayvan. )
- SOPA ile/||/<> BASU
( ... İLE/||/<> Demir sopa. )
- UMA ile/||/<> UMA
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Ana.[Tibet dilinde][Arapça'dan geçmişe benziyor.] İLE Eve gelen konuk. )
- ZÂNBI ile/||/<> ZÂNBI
[< Divân-ü Lugât-it-Türk]
( Bir çekirge türü. İLE Balâsâgûn arasındaki bir dağ geçidi. )